Tharid
| Tharid | |
|---|---|
 Yassı ekmek üstü nohutlu et yemeği | |
| Alternatif isim | Tharda |
| Ülke(ler) | Arap mutfağı |
| Çeşitleri | Tatlı, etli |
Tharid (Arapça: ثريد veya trid, taghrib, tashreeb, thareed) (Türkçe: Tirit), Arap mutfağında yassı ekmek üstü servis edilen kuzu ve sebze yahnisidir. Muhammed Peygamber'in favori yemeği olarak bilinir. Bundan dolayı Fas'tan Sincan'a kadar tüm Müslüman alemin mutfaklarına girmiş olan bir yemektir.[1]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Erken kaynaklara göre Muhammed'in büyük dedesi kıtlık sırasında Mekke'de bu yemeği hazırlamış. Suriye'de tanıttığında Bizans imparatorunun ilgisini çekmiş.[2] En basit şeklinde pişmiş etlerin et suyunda ıslatılmış mayasız yassı ekmek parçaların üzerinde servis edilmesidir. Yüzyıllarca geliştirilen yemeğin çeşitli versiyonları farklı hamurlarla yapılsa da yine de pişmiş hamur parçalanıp ıslatılır.[3]
Mağribi İspanya'da 13. yüzyılında yazılan Arapça yemek kitabında birçok tharid tarifi var. Tharid isfunj adlı bir kızartılmış irmik hamuruyla yapılıyordu.[4] Etli tharid için yağlı sığır eti parçaları tuz, soğan, karabiber, zencefil, kişniş, kimyon ve yağ ile pişirilir. Ardından yağlı kuzu eti aynı şekilde uygun baharatlarla birlikte pişirilir. Ardından da çeşitli kümes hayvanları et suları ayrı bir tencerede sirke, safran, baharat ve kuru erik ile pişirilir. Bu meyveli et suyunu kullanarak irmik ve un ile hazırlanan yassı ekmekler islatılır ve pişmiş etler tabağın üzerine koyulur. Kızarmış köfte, sucuk, yumurta sarısı, zeytin ve badem gibi malzemelere süslenir.[5]
İbn Battuta seyahatnamesinde Eğirdir'de Sultanın davetinde İftar'da servis edilen bir tharid yemeğini anlatıyor. Bu tharid şekerli ve tereyağlı mercimek ile hazırlanmıştı. İbn Battuta tharid yemeklerin Muhammed'in en sevdiği yemek olduğunu anlatıyor.[6]
Yapım[değiştir | kaynağı değiştir]
Modern tharid yemeği coğu zaman yahni ve yassı ekmek katmanlarından oluşur. Suriye mutfağının fatteh adlı katmanlı yoğurt, pide ve sulu et yemeği de bir tharid çeşidi, ancak bazen vejetaryen fatteh için et yerine nohut kullanılıyor.[1]
Çeşitleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- Suriye Tharid’i
- Mantarlı Tharid
- Tunus Tharid’i
- Nevruz Tharid’i
- Sebt Tharid’i[7]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b Davidson, Alan. The Oxford Companion to Food. s. 818.
- ^ Spellberg, Denise A. (1994). Politics, Gender, and the Islamic Past: The Legacy of 'A'isha Bint Abi Bakr. Columbia University Press. s. 162.
- ^ Zaouali, Lilia (2007). Medieval Cuisine of the Islamic World: A Concise History with 174 Recipes. University of California Press. s. 68.
- ^ Salloum, Habeeb (2013). Sweet Delights from a Thousand and One Nights: The Story of Traditional Arab Sweets. I. B. Tauris. s. 30-32.
- ^ Kitab al tabikh fi-l-Maghrib wa-l-Andalus fi `asr al-Muwahhidin, limu'allif majhul
- ^ Waines, David. The Odyssey of Ibn Battuta: Uncommon Tales of a Medieval Adventurer. I. B. Tauris.
- ^ "Zaouali, Lilia. Ortaçağ'da İslâm Mutfağ Kısa Bir Tarihçe Eşliğinde 174 Yemek Tarifi" (PDF). İletişim Yayıncılık A.Ş. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 22 Mart 2022.