Süryaniler

Vikipedi, özgür ansiklopedi
11.28, 28 Kasım 2016 tarihinde Pinar (mesaj | katkılar) tarafından oluşturulmuş 17870844 numaralı sürüm (Mehmöner tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, Ahmet Turhan tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.)
Asurlar (Süryaniler)
ܐܵܣܘܿܪܵܝܵܐ
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Yerel745,100
Suriye Suriye400,000[1]
Irak Irak300,000[2]
İran İran20,000[3][4]
Türkiye Türkiye15,000–25,100[3][5][6]
Diaspora:970,605
Amerika Birleşik Devletleri ABD110,807–400,000[7][8]
Ürdün Ürdün100,000–150,000[9][10]
İsveç İsveç100,000[11]
Almanya Almanya100,000[12]
Avustralya Avustralya24,505–60,000[13][14]
Lübnan Lübnan39,000[15]
Hollanda Hollanda20,000[16]
Fransa Fransa16,000[17]
Belçika Belçika15,000[16]
Rusya Rusya10,911[18]
Kanada Kanada10,810[19]
Danimarka Danimarka10,000[16]
İsviçre İsviçre10,000[16]
Birleşik Krallık Birleşik Krallık6,390[20]
Yunanistan Yunanistan6,000[21]
Gürcistan Gürcistan3,299[22]
Ukrayna Ukrayna3,143[23]
İtalya İtalya3,000[16]
Ermenistan Ermenistan2,769[24]
Yeni Zelanda Yeni Zelanda1,683[25]
Azerbaycan Azerbaycan1,500[26]
İsrail İsrail1,000[27]
Kazakistan Kazakistan350–800[28][29]
Finlandiya Finlandiya300
Diller
Süryanice-Aramice
Arapça, Farsça, Kürtçe, Türkçe,Zazaca[30]
Din
*Doğu Asur Kilisesi
Mardinli Süryani kadınlar, 19. yüzyıl.

Süryaniler( ܐܵܣܘܿܪܵܝܵܐ :A'suraya-Suraya), Aramice konuşan ve dünya genelinde dağınık olarak yaşayan Hıristiyan halk.

M.S. 37 - 43 yılları arasında elçilerin lideri Mor Petrus tarafından Antakya’da kurulmuş ve kısa zamanda bütün Orta Doğu'ya bu inancı müjdelemiştir. Kilisenin ve bazı mensuplarının kullandığı dil İsa’nın da konuştuğu Süryanice (Aramice)’dir.[31] Kilise patriklik merkezini birçok kez değiştirmek zorunda kalmıştır. Patriklik merkezi 1963 yılından beri Suriye’nin başkenti Şam’da bulunmaktadır. İlk patrik olan Mor Petrus’tan günümüze 122 patriğin başkanlık ettiği kilisenin şu andaki patriği 123. patrik olan Moran Mor İğnatiyos Efrem II'dir.

Günümüzde dünyada 3 milyonu aşkın Süryani bulunmaktadır.[32](Süryani Ortodokslar, Süryani Katolikler, Melkitler (Melkit Katolikler), Syro-Malabarlar vb.). 3,5 milyonu Hindistan’da olmak üzere yaklaşık 5,5 milyon Süryani Ortodoks'un dini liderliğini Patrik Moran Mor İğnatiyos I. Zekka Iwas ve ona bağlı olan Hindistan’da bulunan Doğu Mafiryanı Mor Baseliyos I. Toma ve 40 metropolit yapmaktadır.

Süryanilerin (Asurlar) bağlı oldukları kiliseler

Doğu lehçesini kullanan Kiliseler;

Batı lehçesini kullanan Kiliseler;

İstanbul Süryanileri

Türkiye’de 20.000' i aşkın Süryani’nin 15.000'i İstanbul’da yaşamaktadır.[33][34] Süryaniler İstanbul dışında başlıca Mardin, Mersin, Diyarbakır, Adıyaman, Elâzığ, Ankara, İzmir, Malatya, Şanlıurfa, Gaziantep, Antakya, Antalya ve Adana’da yaşamaktadır.

Süryaniler’in İstanbul ile buluşması yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Özellikle Bizans İmparatoru Konstantin’in annesi Heleni, İmparator Jüstinye’nin eşi Teodora ve İstanbul’un ilk metropoliti Altın ağızlı Mor Yuhanna (Yuhanna Chrisostom) İstanbul tarihine önemli izler bırakan Süryanilerden sadece birkaçıdır.

Günümüz İstanbul Süryani Abraşiyesi 1950'lerde başlayarak 1980'lerde hız kazanan Doğu ve Güneydoğu Anadolu’dan göç ile oluşmaya başlamıştır. 19. yy'da Patrik IV. Petrus tarafından kurulan Tarlabaşı’nda bulunan Meryemana Kilisesi daha sonra 1950’li yıllarda ihtiyaç sebebiyle zamanın Mardin Metropoliti Mor Filüksinos Yuhanna Dolabani’nin başkanlığında genişletilir. Daha sonra Mardin’de Metropolit Yuhanna Dolabani’nin vefatından sonra Horiepiskoposlar tarafından ruhani liderliğinin yapıldığı İstanbul Süryani Ortodoks Kilisesi 1986 yılında Moran Mor İğnatiyos Zeka Iwas tarafından Şam'daki patrikhanede görkemli bir törenle Mor Filüksinos Yusuf Çetin'i 'İstanbul Abraşiyesi Ruhani Liderliği'ne resmetmiştir.

Ankara ve İzmir’i de içeren, 2002 yılında Mersin, Adıyaman, Şanlıurfa, Malatya, Gaziantep, Elazığ ve Adana yörelerinin de bağlandığı İstanbul Abraşiyesi Metropolit Mor Filüksinos Yusuf Çetin’in başkanlığında 1 horiepiskopos 5 papaz 2 rahibin ruhani liderliğinde, vakıf yönetim kurulu ile aktif olarak varlığını sürdürmektedir. Süryani Kadim Kilisesi'inde Patriğe bağlı 20 Metropolit bulunmaktadır. Bunların 4 tanesi Türkiye'de bulunur.

Irak Süryanileri

The Lethbridge Herald,
18 Ağustos 1933

1924 yılında Süryani askerler tarafından Irak Türkmenlerini hedef alan ve Levi Baskını olarak bilinen katliamda 100 kadar Türkmen yaşamını yitirmiştir. 11 Ağustos 1933'teki Simele Katliamı'nda ise çok sayıda Süryani hayatını kaybetmiştir. Katliam, Irak Krallığı silahlı kuvvetleri desteğinde Kürt ve Arap aşiretlerinin yaptığı sistematik katliamlar silsilesidir ve "Simele Katliamı" terimi yalnızca Simele kasabasındaki katliamı değil, Kuzey Irak'ta Duhok ve Nineve (Musul) illerindeki 63 Süryani köyünde yapılan katliamları belirtir. 600[35] ilâ 3000[36][37] Süryaninin katledildiği bu katliam Lemkin tarafından "soykırım" (genocide) olarak nitelenir. Yahudi kökenli Polonyalı avukat Raphael Lemkin tarafından ilk kez 1944'te kullanılan «soykırım» terimi, Ermeni Kırımı, Holokost ve Simele Katliamından esinlenilerek oluşturulmuştur[38]. Avustralya'nın Sidney şehrinde 2010 yılında açılan bir anıtın plakasında “Bu anıt, 1914-1918 yılları arasında, Birinci Dünya Savaşı sırasında gerçekleştirilen AsuriKırımı ve 1933’te gerçekleştirilen Simele Katliamı kurbanları anısına dikilmiştir” biçiminde ibare yer almaktadır.[39]

Arami-Asurlu Tartışması

Son dönemlerde Süryanilerle ilgili önemli tartışmalardan birisi bu etnik grubun Asurlulardan gelip gelmediğidir. 1836’da Irak’ta ortaya çıkan Asurilik veya Aşurilik görüşü olup Nasturilerden ayrılmış bir gruptur. 1968’de Vatikan’a iltihak etmişlerdir. Süryani Kadim Kilisesi'nin resmi açıklamasına göre[40]; "Aramice konuşan Süryaniler, tarihin belirli bir döneminde Asurlularla aynı coğrafyayı paylaşmışlardır ve Asur kökenli değillerdir. (1) Aramice yazılmış olan yazıtlar (Bunlardan birkaçı küçük krallıklar yöneticileri tarafından yazılmışlardır.)  (2) Asur Krallarının, Arami Krallıklarına karşı seferlerini kaydettikleri yıllıklar ve (3) Kutsal Kitap’ta ki “Samuel, Krallar ve Tarihler Kitapları” bölümleri bu ayrımı yeteri kadar net bir şekilde ortaya koymaktadır."[41]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Syria's Assyrians threatened by extremists – Al-Monitor: the Pulse of the Middle East". Al-Monitor. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  2. ^ "مسؤول مسيحي : عدد المسيحيين في العراق تراجع الى ثلاثمائة الف". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  3. ^ a b "Ishtar: Documenting The Crisis In The Assyrian Iranian Community". aina.org. 9 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ United Nations High Commissioner for Refugees (2010-10-13). "Iran: Last of the Assyrians". Refworld. 25 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-09-18. 
  5. ^ United Nations High Commissioner for Refugees. "Refworld - World Directory of Minorities and Indigenous Peoples - Turkey : Assyrians". Refworld. 26 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ Joshua Project. "Assyrian in Turkey". 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  7. ^ Data Access and Dissemination Systems (DADS). "American FactFinder – Results". 16 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  8. ^ "Brief History of Assyrians". 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  9. ^ Thrown to the Lions, Doug Bandow, The America Spectator
  10. ^ Jordan Should Legally Recognize Displaced Iraqis As Refugees, AINA.org. Assyrian and Chaldean Christians Flee Iraq to Neighboring Jordan, ASSIST News Service
  11. ^ Demographics of Sweden, Swedish Language Council "Sweden has also one of the largest exile communities of Assyrian and Syriac Christians (also known as Chaldeans) with a nüfusulation of around 100,000."
  12. ^ "Erzdiözese". 30 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  13. ^ "Redirect to Census data page". Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  14. ^ "Fear checks turnout for Iraq poll". smh.com.au. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ Tore Kjeilen. "Lebanon / Religions – LookLex Encyclopaedia". Looklex.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-09-18. 
  16. ^ a b c d e "CNN Under-Estimates Iraqi Assyrian Nüfusulation". Aina.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-09-18. 
  17. ^ Wieviorka & Bataille 2007, ss. 166
  18. ^ "Google Translate". Translate.googleusercontent.com. Erişim tarihi: 2013-09-18. 
  19. ^ Statistics Canada. "2011 National Household Survey: Data tables". 18 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 February 2014. 
  20. ^ Joshua Project. "Assyrian of United Kingdom Ethnic People Profile". Joshuaproject.net. 23 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2013-09-18. 
  21. ^ Tzilivakis, Kathy (10 May 2003). "Iraq's Forgotten Christians Face Exclusion in Greece". Athens News. Erişim tarihi: 7 April 2012. 
  22. ^ "Georgia – ecoi.net – European Country of Origin Information Network". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  23. ^ State statistics committee of Ukraine – National composition of nüfusulation, 2001 census (Ukrainian)
  24. ^ 2011 Armenian Census
  25. ^ http://www.stats.govt.nz/ New Zealand 2006 census
  26. ^ Joshua Project. "Assyrian in Azerbaijan". 19 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  27. ^ [1]
  28. ^ "Assyrian Community in Kazakhstan Survived Dark Times, Now Focuses on Education". The Astana Times. 28 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 February 2015. 
  29. ^ Kazakhstan Live
  30. ^ Zazaca Dilinde konuşan Süryaniler
  31. ^ Syrian Orthodox Church
  32. ^ Adherents.com
  33. ^ http://www.suryaniler.com/
  34. ^ http://www.suryanilik.com/index.html
  35. ^ Zubaida 2000, s. 370
  36. ^ "Displaced persons in Iraqi Kurdistan and Iraqi refugees in Iran" (PDF). fidh.org. International Federation for Human Rights. Januari 2003. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 September 2011.  Tarih değerini gözden geçirin: |date= (yardım)
  37. ^ DeKelaita, Robert (22 November 2009). "The Origins and Developments of Assyrian Nationalism" (PDF). Committee on International Relations Of the University of Chicago. Assyrian International News Agency. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 23 September 2011. 
  38. ^ "Raphael Lemkin". EuropeWorld. 22 June 2001. 2010-04-16 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 September 2011. 
  39. ^ Sidney’de “Asuri Soykırımı” Anıtı Açıldı
  40. ^ http://www.adiyamanmetropolitligi.org/default.asp?Sayfa=Kultur&t=Tarih&Id=92
  41. ^ Sebastian P.BROCK, Saklı İnci (Antik Arami Mirası), I.Cilt, İstanbul: Onur Ofset,  s.60-72
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Süryaniler&oldid=17870844" sayfasından alınmıştır