Portekiz Yeşil Burun Adaları
Yeşil Burun Adaları denizaşırı eyaleti Província Ultramarina de Cabo Verde | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1462-1975 | |||||||
 Bayrak
.svg) Arma
| |||||||
Millî marş "Hymno Patriótico" (1808–26) Vatan Marşı "Hino da Carta" (1826–1911) Ayrıcalığın Marşı "A Portuguesa" (1911–75) Portekizli | |||||||
 | |||||||
| Başkent | Praia | ||||||
| Resmî dil(ler) | Portekizce | ||||||
| Eyalet yöneticisi | |||||||
| |||||||
| Vali | |||||||
| |||||||
| Tarihî dönem | Emperyalizm | ||||||
| |||||||
| Para birimi | Yeşil Burun Adaları reali (1914'e kadar) Yeşil Burun Adaları escudosu (1914'ten 1975'e kadar) | ||||||
| ISO 3166 kodu | CV | ||||||
| |||||||
| Günümüzdeki durumu | Yeşil Burun Adaları | ||||||
Yeşil Burun Adaları, 1462'deki ilk yerleşiminden 1975'teki bağımsızlığına kadar Portekiz İmparatorluğu'nun bir kolonisiydi.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
15. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeşil Burun Adaları, 1444 yılında Prens Gemici Henrique ve Antonio de Noli tarafından Henrique'nin akrabası olan Kral V. Afonso'nun hizmetinde keşfedildi. Güneydoğudaki en büyük ada Santiago da dahil olmak üzere güneydoğu adaları 1460 yılında António de Noli ve Diogo Gomes tarafından keşfedildi. Geriye kalan São Nicolau, São Vicente ve Santo Antão gibi kuzeybatı adaları, 1461 veya 1462'de Diogo Afonso tarafından keşfedildi.[1] Portekizliler adaya ayak basana kadar buraların ıssız olduğu biliniyordu.[2]
1462'de Santiago'nun güney kıyısında Ribeira Grande kasabası kuruldu.[2] Yerleşim, daha sonraları Portekiz'in Afrika ve Güney Amerika'ya doğru kolonizasyonu için önemli bir uğrak liman haline geldi. 16. ve 17. yüzyıllarda Afrika, Ümit Burnu, Brezilya ve Karayipler arasındaki deniz ticaretinin merkeziydi. Fildişi Sahili'ne yakınlığı nedeniyle köle ticareti için önemli bir alandı.[3][4]
1492'de İspanyol Engizisyonu antisemitizmin tam ifadesini ortaya çıkardı. Antisemitizm, Kral II. João ve özellikle I. Manuel'in 1496'da binlerce Yahudiyi São Tomé, Príncipe ve Yeşil Burun Adaları'na sürgün etmeye karar verdiği komşu ülke Portekiz'e yayıldı.[5]
16. - 19. yüzyıllar[değiştir | kaynağı değiştir]
Yeşil Burun Adaları'nın zenginlikleri, Adaların, Portekiz ile rakip sömürge güçleri Fransa ve Britanya arasındaki çatışmalara, Francis Drake (1585) ve Jacques Cassard (1712) tarafından yapılan saldırılar[6] da dahil olmak üzere pek çok korsan saldırılarına maruz kalmasına neden oldu. Adalar savunmasız kaldı ve başkent 1770 yılında Praia'ya taşındı.[7]
1680 yılında Pico do Fogo yanardağının patlaması Fogo Adası'nın büyük bir kısmını külle kapladı ve birçok sakini yakındaki Brava adasına kaçmak zorunda bıraktı.[8] 18. yüzyılın sonlarından itibaren Kuzey Amerika'dan gelen balina avcılığı gemileri, Azor Adaları ve Yeşil Burun Adaları çevresinde balina avlamaya başladı. Brava limanlarını malzeme ve içme suyu stoklamak için kullandılar. Brava'dan adamları denizci olarak işe aldılar ve bunların birçoğu Massachusetts'teki New Bedford balina avcılığı limanı çevresine yerleşti.[9]
Sal adasındaki tuz sömürgesi 1800'lü yıllardan itibaren artış gösterdi.[10] Atlantik rotalarındaki gemilere tedarik sağlamak için bir kömür deposunun kurulduğu Mindelo liman kenti, 1838'den sonra hızla büyüdü.[11] 19. yüzyıl boyunca, Praia platosu, ızgara planına göre büyük sömürge binaları ve konaklarla sıralanan sokaklarla tamamen yeniden inşa edildi.[7] Yeşil Burun Adaları'nda kölelik 1876'da kaldırıldı.[12]
20. yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]
20. yüzyılın başından itibaren Mindelo limanı transatlantik ticareti açısından önemini yitirdi. Buna sebep olan etkenler, gemi yakıtı olarak kömürden petrole geçiş, Dakar ve Kanarya Adaları gibi rakip limanların yükselişi ve Mindelo limanının altyapısına yatırım yapılmamasıydı.[11] Genel olarak kuru iklimi nedeniyle Yeşil Burun Adaları, 1580'li ve 1950'li yıllar arasında kuraklığa bağlı bir dizi kıtlık yaşadı. Yeşil Burun Adaları'nın şimdiye kadarki en kötü kıtlıklarından ikisi 1941-43 yılları ve 1947-48 yılları arasında meydana geldi ve tahminen 45.000 kişinin ölümüne neden oldu.[13] Binlerce yerli, Portekiz'in São Tomé ve Príncipe'deki kakao tarlalarında sözleşmeli çalışmayı kabul ederek göç etti.[14]
Portekiz Sömürge Savaşları sırasında, Portekiz Ginesi'ndeki silahlı çatışmayı planlayan ve savaşan ayrılıkçılar Gine-Bissau'daki kurtuluş hedefini Yeşil Burun Adaları'na da yaydılar. 1956'da Amílcar ve Luís Cabral, Gine ve Yeşil Burun’un Bağımsızlığı için Afrika Partisi'ni kurdu. Bununla birlikte, Yeşil Burun Adaları'nda hiçbir zaman silahlı çatışma yaşanmadı ve en sonunda Yeşil Burun Adaları'nın bağımsızlığı, Nisan 1974'teki Karanfil Devrimi'nin ardından Portekiz ile yapılan müzakerelerin sonucunda sağlandı.[15] Ağustos 1974'te Cezayir'de Portekiz hükûmeti ile PAIGC arasında Gine-Bissau'nun Yeşil Burun Adaları'nın bağımsızlık hakkını tanıyan bir anlaşma imzalandı.[16] 5 Temmuz 1975'te Portekiz başbakanı Vasco Gonçalves, Praia'daki iktidarı Ulusal Meclis Başkanı Abílio Duarte'ye devretti ve Yeşil Burun Adaları bağımsızlığını kazanmış oldu.
Yeşil Burun Adaları'nın sakinleri yüksek eğitim seviyelerine sahipti. Bu sayede, Portekiz topraklarındaki düşük düzeyli idari görevlere atandılar. Böylece Lizbon'da itibar kazandılar.[17]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Valor simbólico do centro histórico da Praia, Lourenço Conceição Gomes, Universidade Portucalense, 2008 ss. 73
- ^ a b Valor simbólico do centro histórico da Praia, Lourenço Conceição Gomes, Universidade Portucalense, 2008 ss. 77
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Cidade Velha, Historic Centre of Ribeira Grande". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 8 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2023.
- ^ Direcção Geral do Turismo. "Inventário dos recursos turísticos do município de Ribeira Brava de São Nicolau," (PDF). s. 16. 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
- ^ "Saudades" (Almanca). 25 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
- ^ Valor simbólico do centro histórico da Praia, Lourenço Conceição Gomes, Universidade Portucalense, 2008 ss. 195
- ^ a b Centre, UNESCO World Heritage. "Centre historique de Praia". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). 26 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2023.
- ^ Jenkins, S. F.; Day, S. J.; Faria, B. V. E.; Fonseca, J. F. B. D. (20 Mart 2017). "Damage from lava flows: insights from the 2014–2015 eruption of Fogo, Cape Verde". Journal of Applied Volcanology. 6 (1): 6. doi:10.1186/s13617-017-0057-6. ISSN 2191-5040.
- ^ Valor simbólico do centro histórico da Praia, Lourenço Conceição Gomes, Universidade Portucalense, 2008 ss. 439-440
- ^ Ray Almeida. "A History of Ilha do Sal". 6 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Génese e desenvolvimento da cidade do Mindelo: a preservação de uma identidade 18 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Fred Yanick Fonseca Delgado, 2016, p. 76-80
- ^ Lumumba H. Shabaka (2015). "Ending Slavery in Cabo Verde: Between Manumission and Emancipation, 1856-1876". Journal of Cape Verdean Studies. 2 (1): 109-132. 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ Brooks, George E. (2006). "Cabo Verde: Gulag of the South Atlantic: Racism, Fishing Prohibitions, and Famines". History in Africa. 33: 101-135. doi:10.1353/hia.2006.0008. hdl:2022/3269.
- ^ Keese, Alexander (2012). "Managing the Prospect of Famine. Cape Verdean Officials, Subsistence Emergencies, and the Change of Elite Attitudes During Portugal's Late Colonial Phase, 1939-1961" (PDF). Itinerario. XXXVI (1): 49-69. doi:10.1017/S0165115312000368. 30 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Eylül 2023.
- ^ António Costa Pinto, "The transition to democracy and Portugal's decolonization", in Stewart Lloyd-Jones and António Costa Pinto (eds., 2003). The Last Empire: Thirty Years of Portuguese Decolonization (Intellect Books, 978-1-84150-109-3) pp. 22–24.
- ^ Acordo entre o governo Português e o Partido Africano da Independência da Guiné e Cabo Verde 1 Mart 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Centro de Documentação 25 de Abril
- ^ Alexander Keese, "The role of Cape Verdeans in war mobilization and war prevention in Portugal's African empire, 1955-1965." International journal of African historical studies 40.3 (2007): 497-511 online 2 Nisan 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..