Paul Crutzen
Paul J. Crutzen | |
|---|---|
 | |
| Doğum |
3 Aralık 1933 Amsterdam, Hollanda |
| Ölüm |
28 Ocak 2021 (87 yaşında) Mainz, Almanya |
| Ödüller |
 Nobel Kimya Ödülü (1995) |
| Kariyeri | |
| Dalı | Kimya, fizik |
Paul Jozef Crutzen (3 Aralık 1933, Amsterdam - 28 Ocak 2021, Mainz) 1995 yılında Mario J. Molina ve F. Sherwood Rowland ile birlikte Nobel Kimya Ödülü kazanan Hollandalı atmosferik kimyager.
Crutzen, ozon incelmesi konusundaki çalışmaları ile tanınır. Başlıca araştırma alanlarını "stratosferik ve troposferik kimya ve onların biyojeokimyasal döngüler ve iklim üzerine etkileri" olarak tanımlamıştır.[1] Günümüzde; Mainz, Almanya'daki Max Planck Kimya Enstitüsü'nde Atmosferik Kimya Bölümü[2], Kaliforniya Üniversitesi'ndeki Scripps Oşinografi Enstitüsü (Scripps Institution of Oceanography) ve Güney Kore'deki Seoul Ulusal Üniversitesi'nde (Seoul National University)[3] çalışmaktadır. Stockholm Üniversitesi'nde Meteoroloji bölümünde araştırma profesörü ve Georgia Teknoloji Enstitüsü'nde misafir profesör olarak da çalışmıştır.[4]
Paul Crutzen 28 Ocak 2021'de Almanya'nın Mainz şehrinde 87 yaşında hayatını kaybetti.[5]
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kazandığı ödüllerin bazıları[6]:
- 1986: Amerikan Jeofizik Birliği üyeliği (fellow)
- 1989: Tyler Prize for Environmental Achievement
- 1991: İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyeliği;
- 1995: Nobel Kimya Ödülü (Mario Molina ve F. Sherwood Rowland ile birlikte)
- 1995: Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından, "ozon tabakasının korunmasında üstün katkıları" için Global Ozon Ödülü.
- 1996: Uluslararası Ozon Komisyonu onursal üyeliği
- 1999: Rusya Bilimler Akademisi yabancı üyeliği
- 2002: 1991-2001 yılları arasında 110 yayından 2911 atıf ile dünya çapında jeoloji alanında en çok atıf alan yazar, Institute for Scientific Information
Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ramanathan, V.; Crutzen, P.J.; Kiehl, J.T.; Rosenfeld, D. (2001). "Aerosols, Climate, and the Hydrological Cycle". Science. 294 (5549). ss. 2119-2124. doi:10.1126/science.1064034.
- Ramanathan, V.; Crutzen, P.J.; Lelieveld, J.; Mitra, A.P.; Althausen, D.; ve diğerleri. (2001). "Indian Ocean Experiment: An integrated analysis of the climate forcing and effects of the great Indo-Asian haze" (PDF). Journal of Geophysical Research. 106 (D22). ss. 28,371-28,398. 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 10 Ocak 2010.
- Barrie, L.A.; Bottenheim, J.W.; Schnell, R.C.; Crutzen, P.J.; Rasmussen, R.A. (1998). "Ozone destruction and photochemical reactions at polar sunrise in the lower Arctic atmosphere". Nature. Cilt 334. ss. 138-141. doi:10.1038/334138a0.
- Andreae, M.O.; Crutzen, P.J. (1997). "Atmospheric Aerosols: Biogeochemical Sources and Role in Atmospheric Chemistry". Science. 276 (5315). ss. 1052-1058. doi:10.1126/science.276.5315.1052.
- Dentener, F.J.; Carmichael, G.R.; Zhang, Y.; Lelieveld, J.; Crutzen, P.J. (1996). "Role of mineral aerosol as a reactive surface in the global troposphere". Journal of Geophysical Research. 101 (D17). ss. 22,869-22,889.
- Crutzen, P.J.; Andreae, M.O. (1990). "Biomass Burning in the Tropics: Impact on Atmospheric Chemistry and Biogeochemical Cycles". Science. 250 (4988). ss. 1669-1678. doi:10.1126/science.250.4988.1669.
- Crutzen, P.J.; Birks, J.W. (1982). "The atmosphere after a nuclear war: Twilight at noon". Ambio. Cilt 11. ss. 114-125.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Scientific Interest of Prof. Dr. Paul J. Crutzen". Mpch-mainz.mpg.de. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2008.
- ^ "Atmospheric Chemistry: Start Page". Atmosphere.mpg.de. 18 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2008.
- ^ Choi, Naeun (10 Kasım 2008). "Nobel Prize Winner Paul Crutzen Appointed as SNU Professor". Useoul.edu. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2008.
- ^ Keisel, Greg (17 Kasım 1995). "Nobel Prize winner at Tech". The Technique. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2007.
- ^ Smith, Harrison (29 Ocak 2021). "Paul J. Crutzen, Nobel laureate who studied ozone and named new 'Anthropocene' era, dies at 87". The Washington Post. Erişim tarihi: 1 Şubat 2021.
- ^ "CV of Prof. Dr. Paul J. Crutzen". Mpch-mainz.mpg.de. 11 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2008.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- His home page
- Autobiography from nobelprize.org
- CV from nobelprize.org
- Entry on the ISI "highly cited" database
- An Interview - Paul Crutzen talks to Harry Kroto23 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Freeview video by the Vega Science Trust.
