Mehmet Ali Aybar

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Mehmet Ali Aybar
Türkiye İşçi Partisi Genel Başkanı
Görev süresi
1962-1969
Yerine geldiği Kemal Türkler
Yerine gelen Behice Boran
Sosyalist Devrim Partisi Kurucu Genel Başkanı
Görev süresi
1975-1980
Türkiye Büyük Millet Meclisi 13. ve 14. dönem milletvekili
Seçim Bölgesi 1965 – İstanbul
1969 – İstanbul
Kişisel bilgiler
Doğum 5 Ekim 1908(1908-10-05)
İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 10 Temmuz 1995 (86 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Partisi Türkiye İşçi Partisi (1962-1971)
Sosyalist Devrim Partisi (1975-1980)

Mehmet Ali Aybar (5 Ekim 1908 - 10 Temmuz 1995), Türk siyasetçi, hukukçu, atlet. Türkiye sosyalist hareketinin önde gelen isimlerinden, 1971'de kapatılan Türkiye İşçi Partisi'nin (TİP) eski lideri ve Sosyalist Devrim Partisi'nin (SDP) kurucu genel başkanıydı.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

5 Ekim 1908'de Hüseyin Hüsnü Paşa'nın büyük oğlu Yarbay Tahsin Bey'in oğlu olarak İstanbul'da doğdu.[1] Nazım Hikmet'in büyük teyzesinin torunu olan[2] Aybar, Galatasaray Lisesinden sonra İstanbul Hukuk Fakültesini bitirdi. Aynı fakültede anayasa hukuku asistanı, hukuk doktoru ve devletler hukuku doçenti oldu. 1946'da yazıları nedeniyle doçentlik görevine son verildi. Aynı yıl bağımsız milletvekili adayı oldu; ancak seçilemedi. Önce Hür, sonra Zincirli Hürriyet gazetelerini çıkardı ve buralardaki yazıları nedeniyle 1949'da 3 yıl 8 ay hapis cezasına çarptırıldı. 1950'deki genel afla serbest bırakılan Aybar iki yıl sonra avukatlığa başladı.

1962'de TİP'in genel başkanlığına getirildi. 1965 ve 1969 genel seçimlerinde bu partiden İstanbul milletvekili seçildi. Aynı dönemlerde Sovyetler Birliği'nin Çekoslovakya'yı işgaline karşı çıktı ve "Türkiye’ye özgü sosyalizm" şeklinde de ifade ettiği "güleryüzlü, insancıl, hürriyetçi sosyalizm" anlayışını savundu. Bu görüşlerine karşı çıkanlar ile arasındaki anlaşmazlığın büyümesi üzerine 1969'da genel başkanlıktan, 1971'de de parti üyeliğinden istifa etti. 1975'te, kısa bir süre sonra Sosyalist Devrim Partisi adını alacak olan ve 12 Eylül 1980'de diğer partilerle birlikte kapatılan Sosyalist Parti'yi kurdu.

Bağımsızlık, Demokrasi, Sosyalizm (1968), 12 Mart'tan Sonra Meclis Konuşmaları (1973), Örgüt Sorunu (1979) ve TİP Tarihi (BDS Yayınları) isimli kitapları bulunan Aybar, ABD'nin Vietnam'daki savaş suçlarını yargılamak üzere oluşturulan Uluslararası Russell Mahkemesi'ne yargıç olarak da seçilmişti. Gençlik yıllarında sporda gösterdiği başarılarıyla da tanınan Aybar 1928-1935 arası Türkiye Milli Atletizm Takımı'nda yer almış, bu dönemde 100 ve 200 metre bayrak yarışlarında Türkiye rekorları kırmıştı. Aybar, 1931'de Balkan şampiyonu olan 4 x 100 bayrak takımının da başarılı koşucuları arasındaydı. Galatasaray Atletizm Takımı'nda uzun süre spor yaptı.

1947'de evlendiği Siret Uncu'dan (ö. 1987), Güllü (d. 1956) adlı bir kızı oldu[3]. Siret Hanım'ın yeğeni Çiğdem Talu'dur.[4]

Mehmet Ali Aybar, İstanbul'da tedavi edildiği Florence Nightingale Hastanesi'nde 10 Temmuz 1995 tarihinde kalp yetmezliği sonucu öldü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Tarihi yanında götüren kadın: Ayşe Cebesoy". Aydınlık . 20 Mart 2017. 
  2. ^ "Nazım'ın gen haritası". Hürriyet. 18 Şubat 2001. 
  3. ^ "AYBAR, Mehmet Ali". ktb.gov. 18 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Vefat: Melek Haslet Uncu". Milliyet. 2 Temmuz 1986. s. 12. 

Dış bağlantılar [değiştir | kaynağı değiştir]

Vikipedi'nin kardeş projelerinden

hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisöz'de ara Vikisöz'de alıntılar
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mehmet_Ali_Aybar&oldid=25202834" sayfasından alınmıştır