Hareket Ordusu

Temmuz 1909 tarihli Resimli Kitab dergisinde Hareket Ordusu Komutanları

Hareket Ordusu'na bağlı Hotchkiss zırhlı arabası

Galata Köprüsü'ne konuşlandırılan Hareket Ordusu askerleri

Mayıs 1909 tarihli Resimli Kitab dergisinde Hareket Ordusu şehitlerinin cenazesinden.

Temmuz 1909 tarihli Resimli Kitab dergisinde Hareket Ordusu kurmay heyeti.

Hareket Ordusu ittihatçıların, 1909 yılında, 31 Mart Ayaklanması'nı bastırmak için, Selânik'ten Mahmut Şevket Paşa komutasında İstanbul'a gönderdikleri ordudur. Kurmay başkanı ise Kolağası Mustafa Kemal Bey'dir.^[1]

II. Meşrutiyet'in ilan edildiği 1908 Temmuzundan bu yana iktidarı denetleyen İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne karşı bir tepki doğmaya başlamıştı. Tepkilerin çoğalması sonucunda 13 Nisan 1909 tarihinde "31 Mart Vakası" olarak nitelendirilen (dönemin Rumi takvimine göre) ayakla başlamıştır.

Sultan II. Abdülhamid'in isyana müdahale etmemesi üzerine Selanik'teki devrimciler bir ordu toplayarak başkente ilerlemeye başladılar.

Ordunun çekirdeği, Selanik'teki devrime sadık 3. Ordu birliklerinden oluşmaktaydı. Bunun yanı sıra Balkanlardaki Türk milis kuvvetleri de orduda görev almıştır. Ordunun baştaki kumandanı Hüseyin Hüsnü Paşa idi. Kurmay Başkanlığını ise Kolağası Mustafa Kemal Bey yapmakta idi.

Ancak Hareket ordusu İstanbul'a yaklaştığında vaziyet değişmiş, kumandan olarak görev Mahmut Şevket Paşa'ya bırakılmış, Kurmay başkanlığına da o dönem Berlin askeri ataşesi olarak görev yapan Kurmay Binbaşı Enver Bey Berlin'den İstanbul'a geldikten sonra Kolağası Mustafa Kemal'den görevi devir alarak kurmay başkanlığına getirilmiştir.