Lusofon

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Portekizcenin resmî dil olduğu ülkeler. Lusofon ülkeler, Portekizcenin başlıca ana dil olduğu ülkelerin bir alt kümesidir.
  Resmî dil olduğu ülkeler.
  Resmî ve idari olduğu ülkeler.
  Kültürel ya da ikinci bir dil olarak konuşan ülkeler.
Amerika Birleşik Devletleri'nde Brezilya Portekizcesi konuşan bir Lusofon.

Lusofon (Portekizce: Lusófono), Portekizceyi resmî dil olarak tanıyan ve konuşan, 10 egemen devlet, tahminî 270 milyon insanı kapsayan, kimse veya topluluğa verilen isimdir. Lusofonia veya Lusofon Dünya (Portekizce: Mundo Lusófono) olarak da bilinen bu bölge Avrupa, Amerika, Afrika, Asya ve Okyanusya kıtalarındaki Lusofon ulusları kapsar.

Portekiz, Brezilya ve Yeşil Burun Adaları diaspora toplulukları Lusofon kültürünün ve Portekizce dilinin yayılmasında önemli rol oynamış olsa da Lusofon Dünya'nın tarihi aslen Portekiz İmparatorluğu'na dayanır. Günümüzde Portekizce konuşan ülkeler, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu (CPLP) aracılığıyla siyaset, kültür ve ekonomi dayanışması amacıyla bir araya geliyor.

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Lusofon kelimesinin kökü olan "Luso-" eki Latincede günümüzde kabaca modern Portekiz'e karşılık gelen Lusitania'dan gelir.[1] "-phone" eki ise Antik Yunancada "ses" anlamına gelen φωνή (phōnē) kelimesinden gelir. Lusofon teriminin kullanımı, İngilizce konuşanlar için Anglofon, Fransızca konuşanlar için Frankofon, İspanyolca konuşanlar için Hispanofon ve Çince konuşanlar için Sinofon terimlerinin kullanılması bakımından muadildir. Zaman zaman Frankofoni teriminde olduğu gibi, Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu'na atıfta bulunmak için de kullanılabilir.

Resmî Lusofon Ülkeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke Nüfus Detaylı bilgi Durum
Brezilya Brezilya 212,559,409 Brezilya Portekizcesi Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Angola Angola 32,866,268 Angola Portekizcesi Önemli bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Mozambik Mozambik 31,255,435 Mozambik Portekizcesi Önemli bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Portekiz Portekiz 10,305,564 Portekiz Portekizcesi1 Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Gine-Bissau Gine-Bissau 1,967,998 Gine-Bissau Portekizcesi Önemli bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Doğu Timor Doğu Timor 1,318,442 Doğu Timor Portekizcesi Önemli bir azınlık tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor.
Ekvator Ginesi Ekvator Ginesi2 1,402,985 Ekvator Ginesi Portekizcesi Küçük bir azınlık tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor.
Makao Makao3 649,342 Makao Portekizcesi Küçük bir azınlık tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Yeşil Burun Adaları Yeşil Burun Adaları 555,988 Yeşil Burun Adaları Portekizcesi Çoğunluk tarafından ikinci dil olarak konuşuluyor.
São Tomé ve Príncipe São Tomé ve Príncipe 219,161 São Tomé ve Príncipe Portekizcesi Büyük bir çoğunluk tarafından ana dil olarak konuşuluyor.
Toplam y. 293 milyon Portekizce Konuşan Ülkeler Topluluğu

Notlar:

  1. Portekiz Hindistanı döneminde Goa'da 1505 ile 1961 yılları arasında Portekizce resmî dildi. 1987'deki Goa, Daman ve Diu Resmî Dil Hareketi, Devanagari alfabesi ile yazılan Konkani dilini tek resmî dil olarak düzenledi.[2] Goa bu nedenle listede yer almıyor.
  2. Ekvator Ginesi, CPLP'ye kabulünden sonra 2007 yılında Portekizceyi ülkede resmî dil olarak kabul etti. Ülkede Portekizce dilinin kullanımı kısıtlı olsa da Annobón ve Bioko adalarında Annobonese kreolü konuşulmaktadır.
  3. Makao egemen bir devlet değildir. Çin'in 2 özel idari bölgesinden birisidir. (Diğeri eski İngiliz kolonisi olan Anglofon Hong Kong)
  4. Luís Lindley Cintra ve Teixeira de Pascoaes gibi dilbilimciler, Galiçya'da konuşulan Galiçyaca dilinin ayrı bir dil olmaktan ziyade Portekizcenin bir lehçesi olduğunu söyleyerek İspanya'nın da Lusofon bir ülke olduğunu savundu.[kaynak belirtilmeli]
  5. Uruguay'ın Brezilya'ya yakın kuzey bölgelerinde ülke nüfusun %15'i Portekizce konuşmasında rağmen ülkede resmî dil değildir.[3] Bu da Portekizceyi Uruguay'da en çok konuşulan ikinci dil yapıyor. Brezilya sınırına yakın yaşayan Uruguaylılar ayrıca Portekizce ve İspanyolca karışımı olan Portuñol konuşurlar.[4] Benzer bir durum, Portekizce, İspanyolca ve Guaranice dillerinin karışımı şeklinde Paraguay sınırında da görülür.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "lusophone, adj". OED Online. Oxford University Press. Eylül 2014. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Kasım 2014. 
  2. ^ "Goanet :: Where Goans connect". 24 Temmuz 2011. 24 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2020. 
  3. ^ The Portuguese Dialect of Uruguay (DPU) is spoken by circa 15% of the Uruguayan population according Juan Pedro Mir, director of education of the Ministry of Education and Culture of the country 19 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. pgl.gal (19 Ağustos 2017)
  4. ^ O dialeto fronteiriço do Uruguai: origens, investigações e oportunidades 27 Şubat 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Espaço acadêmico. Retrieved 17 Aralık 2010

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Lusofon&oldid=30055438" sayfasından alınmıştır