Liverpool 0-2 Arsenal (1989)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Liverpool 0–2 Arsenal (1989) sayfasından yönlendirildi)
Liverpool-Arsenal
Etkinlik1988-89 Football League First Division
Liverpool Arsenal
0 2
Tarih26 Mayıs 1989 (1989-05-26)
YerAnfield, Liverpool
HakemDavid Hutchinson (Oxfordshire)
Seyirci41.718
Hava durumuWarm[1]

1988-89 Football League sezonunun son maçı, 26 Mayıs 1989 tarihinde First Division'da sırayla birinci ve ikinci sıraları paylaşan Liverpool ve Arsenal kulüpleri arasında Anfield stadyumunda oynandı. Kulüplerin sezon içinde topladığı puanlar birbirine çok yakın olduğu için bu maç şampiyonu belirleyecek olan maç olarak görülmekteydi. Arsenal tablonun en üstüne çıkmak için Liverpool'u en az iki gol farkla yenmek zorundaydı; bunun dışında gerçekleşecek her ihtimal Liverpool'u şampiyon yapıyordu. Arsenal maçı 2-0 kazanırken orta saha oyuncusu Michael Thomas, maçın son saniyelerinde takımının ikinci golünü attı ve Arsenal'in 18 yıllık şampiyonluk hasretine son verdi.

Aslında bir ay önce oynanması planlanan maç, 97 Liverpool taraftarının hayatını kaybettiği Hillsborough stadyumunda yaşanan faciadan dolayı saygı amacıyla ertelendi. 26 Mayıs tarihine ertelenen maç, Liverpool'un kazandığı FA Cup finalinden altı gün sonra oynandı. Arsenal teknik direktörü George Graham normalde kullandığı dizilişini Liverpool'un hücum hattını durdurmak için David O'Leary'i libero olarak kullandığı beşli bir defans hattıyla değiştirdi.

Maçı canlı takip eden 12 milyondan fazla Britanyalı televizyon seyircisi[2] ilk yarıda Arsenal'in Liverpool'u başarılı bir şekilde durdurduğu ve az sayıda gol şansının yaşandığı golsüz beraberlik seyretti. Arsenal hücum hattında görev alan Alan Smith, ikinci yarı devam ederken attığı kafa golüyle Arsenal'i öne geçirdi fakat maçın sonlarına yaklaştıkça bir farklı üstünlük, Arsenal'in şampiyonluk için bir gole daha ihtiyacı olduğunu gösteriyordu. Duraklama dakikalarında Arsenal oyuncusu Thomas, Liverpool orta sahasından itibaren topla yaptığı koşuyla ceza sahasına girdi ve son dakika golüyle şampiyonluğu getirdi. Bu gol ayrıca Liverpool'un tarihindeki ikinci lig ve kupa dublesini de engellemiş oldu.

Maç, İngiliz futbol tarihinde bir lig sezonunun en dramatik sonlarından biri olarak kabul edilirken aynı zamanda İngiliz futbolunda bir rönesansın başlangıç noktası olarak görüldüğü de söylenmektedir. İngiliz kulüplerinin Avrupa futbolundan men edilmesine sebep olan ceza bir yıl sonra kaldırıldı ve kulüplerin daha çok gelir elde ettiği yeni bir birinci lig – Premier League – 1992 yılında kuruldu. Şampiyonluk maçı aynı zamanda Nick Hornby'nin yazdığı Futbol Ateşi isimli kitabın da hikaye temelini oluşturdu.

Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Hillsborough'da hayatını kaybeden Liverpool taraftarları için yapılan anıt. Olay bu maçtan birkaç hafta önce gerçekleşmişti.

1988-89 sezonu Football League'nin 100. yılı olarak ön plana çıkmaktaydı.[1] Bir sezon önce organizasyon, kuruluşunu lig karmasıyla dünya karması (kaptanlığını Diego Maradona yapmıştır) arasında oynanan bir gösteri maçıyla kutladı. Nisan 1988 tarihinde de Football Festival turnuvası düzenlendi.[3] Kutlamalar, sekiz First Division kulübünün dahil olduğu ve Arsenal'in kazandığı Ekim 1988'de düzenlenen yüzüncü yıl turnuvasına kadar devam etti.[3] Football League organizasyonunun çabalarına rağmen, müsabakalar taraftarların ve medyanın ilgi ve alakasını beklenen düzeyde çekemedi. The Times futbol yazarı Stuart Jones düzenlenen son turnuvayı "utanç verici yüzüncü yıl kutlamalarının kapanış fiyaskosu" olarak özetledi.[4]

İngiltere'de futbol, 1985'te yaşanan Heysel faciasının ardından İngiliz kulüplerinin Avrupa futbolundan beş yıl men edilmesiyle en düşük noktasına ulaştı.[5][6] Yine aynı yıl Millwall ve Luton Town taraftarları arasında yaşanan Kenilworth Road ayaklanması sonucu başbakan Margaret Thatcher'ın hükumeti, futbol holiganlığıyla mücadele etmek için bir "savaş kabinesi" oluşturdu.[7] Bu gibi olaylar futbolun itibarını zedeliyorken lige olan ticari ilgiyi ise artırdı. Ağustos 1988'de ITV, First Division maçlarını dört sezon boyunca yayınlamak için 44 milyon pounddan fazla para ödedi.[8] Anlaşma, British Satellite Broadcasting'in kulüplerin işleyişinden memnun olmayan yayın kuruluşu BBC ile birlikte verdiği ortak teklifi geri çekmesiyle birlikte meydana geldi.[9] Kasım 1988 tarihine gelindiğinde hükumet, çok kanallı uydu televizyonculuğunun büyümesine yardımcı olan yayın değişikliği çıkardı.[10][11] Dolayısıyla ITV'nin yaptığı sözleşme, yayıncılık anlaşmalarının yükselişi ve büyük kulüpleri bir hizada tutmak için baskı oluşturma hususlarında bir öncü olarak etki etti.[12][13]

1988-89 sezonunun büyük bölümü Arsenal'in lig sıralamasında liderliğiyle geçerken takımın teknik direktörü George Graham, kaptanlığını altyapıdan çıkan Tony Adams'ın yaptığı genç ve tecrübeli oyuncuların bir araya geldiği bir takım oluşturdu.[14] Sezonun bir bölümünde Arsenal, son şampiyon Liverpool'un 11 puan önünde yer alırken peş peşe gelen kötü sonuçların ardından fark epey kapandı.[14] Kenny Dalglish'in oyuncu-teknik direktör olarak görev yaptığı Liverpool, sezonun başındaki kolay başlangıçtan faydalandı ve şampiyonluk yolunda Arsenal'in en büyük rakiplerinden oldu.[14] Sezonun bitimine doğru 15 Nisan'da oynanan Nottingham Forest maçında, aşırı kalabalıktan ötürü Hillsborough'da yaşanan faciada 97 Liverpool taraftarı hayatını kaybetti.[15] Facia, İngiliz spor tarihinde gerçekleşen en kötü olaydı ve stadyumlardaki güvenlik standartları ile alakalı bir soruşturmaya yol açtı.[15]

Yaşanan trajediden ötürü Liverpool'un kendi evinde Arsenal ile 23 Nisan'da oynayacağı maç, uygun bir tarih bulunamadığı için FA Cup finaline kadar ertelendi.[14] Nihayetinde maç tarihi, kupa finalinden altı gün sonra olan 26 Mayıs Cuma akşamı olarak belirlendi.[14] Sezon diğer First Division kulüpleri için 1 hafta erken sona erdi.[16]

Maç önü[değiştir | kaynağı değiştir]

1988-89 sezonu şampiyonluk yarışı First Division tarihindeki en yakın geçen şampiyonluk yarışıdır.[17] Anfield'da oynanacak maç öncesi Arsenal, Derby County'e kaybedip Wimbledon ile berabere kalırken; Liverpool, önce Queens Park Rangers'ı 2-0, ardından West Ham United'ı 5-1 mağlup etti. Böylece Arsenal'dan liderliği alırken gol averajında da avantajı eline geçirdi.[14] Maçın hemen öncesinde Liverpool üç puanla öndeyken lig sıralaması şu şekildeydi:

First Division lig tablosu, 25 Mayıs 1989[18]
Sır Takım O G B M AG YG GA Pu
1 Liverpool 37 22 10 5 65 26 +39 76
2 Arsenal 37 21 10 6 71 36 +35 73
Kriterin açıklaması
Olası Arsenal galibiyeti her iki takımı da aynı puanda eşitler: üç ya da daha fazla gol farklıyla alınan bir galibiyet, Arsenal'in şampiyonluğu averaj farkıyla kazanmasını sağlar. İki farklı bir Arsenal galibiyeti takımların puanlarını ve gol averajlarını eşitlerken sezon içinde atılan gol sayısının fazla olmasından ötürü şampiyonluğu Arsenal'in kazanmasını sağlar. Bunların haricinde yaşanacak her türlü sonuç (diğer bir deyişle Liverpool galibiyeti, beraberlik, ya da bir farklı Arsenal galibiyeti) şampiyonluğu Liverpool'un kazanmasını sağlar.

Son üç yılda Liverpool, Anfield'da iki ya da daha farklı bir mağlubiyet yaşamazken Arsenal bu stadyumda on beş yıldır kazanamıyordu.[19] Dahası, Liverpool hücum hattında John Aldridge ve Ian Rush'ın beraber oynadığı hiç bir maçı kaybetmemişti.[20] Bundan dolayı ev sahibi ekip şampiyonluğu kazanmak için birçoklarının favorisiydi – Daily Mirror'un spor köşesi "You Haven't Got A Prayer, Arsenal" başlığıyla çıkmıştı.[21] Gerilimi dağıtmak için Arsenal teknik direktörü Graham, Wimbledon beraberliğinden sonra takıma iki gün izin verdi.[14] Antrenmandaki hava gayet sakindi, takım Liverpool'a seyahatini maç günü yaptı. Bu durum bazı oyuncuları şaşırttı.[22] Otobüs yolculuğu esnasında Graham, oyuncularını etkileyip motive etmek için Arsenal'in şampiyon 1970-71 kadrosunun videolarını izletti.[23]

Birleşik Krallık'ta, maçı ITV'nin 1988'den 1992'ye kadar First Division'un çoğu maçını yayınladığı The Match programı canlı yayınladı.[24][25] Elton Welsby programın sunuculuğunu yaparken İngiltere teknik direktörü Bobby Robson stüdyo konuğuydu.[26] Maçın spikeri Brian Moore olurken eski Tottenham Hotspur teknik direktörü David Pleat de yorumculuk yaptı.[26] BBC Radio 2'de yapılan radyo anlatımını, Peter Jones ve Alan Green birlikte yaptı.[27]

Maç[değiştir | kaynağı değiştir]

Özet[değiştir | kaynağı değiştir]

Ilık bir bahar akşamı oynanan maçın başlama vuruşu, birçok Arsenal taraftarının yoğun trafiğe yakalanmasından dolayı gecikmeli olarak yapıldı.[1] Arsenal oyuncuları, Hillsborough faciasında ölenlerin anısına sahanın çeşitli bölgelerinde bulunan taraftarlara çiçekler verdi.[1] Liverpool sahaya klasik 4-4-2 dizilişiyle çıktı: dört kişilik defans hattı, dört Orta saha ve iki merkez forvet. Arsenal ise David O'Leary'in alışılmışın dışında Libero olarak kullanıldığı bir 5-4–1 dizilişiyle sahaya çıktı.[28] Arsenal normalde böyle oynamamasına rağmen bu diziliş, bek oyuncuları Lee Dixon ve Nigel Winterburn'ün hücum bölgesinde daha çok alan bulmayı ve Liverpool'un kanat hücumlarını sınırlandırmayı sağladı.[21]

Michael Thomas (Liverpool formasıyla) Arsenal'in maçtaki ikinci golünü kaydetti.

Arsenal maça başlayan taraf oldu ve sert müdahaleler ve uzun toplarla yapılan hızlı kontra ataklar vasıtasıyla Liverpool'un pas oyununu ilk 45 dakika boyunca durdurmak için ellerinden geleni yaptı. Oyunun akışının sürekli kesilmesi ve iki takımın da birbirini nötrlemesi sonucu her iki taraf ilk yarıda bir momentum yakalayamadığı için net pozisyonların sayısı oldukça azdı.[1] Maçta gerçekleşen kayda değer ilk atak Arsenal'den geldi. Michael Thomas'ın sağ kanattan yaptığı ortada Steve Bould'un ceza sahasında kafa vuruşuyla kaleye gönderdiği topu Steve Nicol kornere gönderdi.[28] Liverpool'un geliştirdiği hücumda ise Aldridge'nin hazırladığı pozisyonda Rush, ceza sahası dışından şansını denedi. Ancak sonrasında kasık çekmesi problemi yaşayan Rush, 32. dakikada yerini Peter Beardsley'e bıraktı.[29] İlk yarı 0-0 berabere bitti.

İkinci yarının sekizinci dakikasında Whelan'ın Liverpool yarı sahasının taç çizgisine yakın bir noktada yaptığı faul sonrası Arsenal serbest vuruş kazandı. Winterburn'ün kullandığı Endirekt serbest vuruşu Alan Smith yaptığı kafa vuruşuyla gole çevirdi.[28] Liverpool'lu oyuncular, Smith'in topa temas etmediğini (endirekt serbest vuruştan direkt bir şekilde geldiği için gol iptal olacaktı) ve O'Leary'nin rakibini ittiği yönünde hakeme itirazlarda bulundu.[29] Yardımcı hakeme danıştıktan sonra orta hakem David Hutchinson golü verdi.[28] Maçın ardından Hutchinson, verdiği demeçte hiçbir Liverpool oyuncusunun niçin itiraz ettiklerini bilmediklerini,[30] televizyonda gösterilen tekrarın da Smith'in topa temas ettiğini doğruladığını söyledi.[28]

Skor 1-0 olduktan sonra Arsenal bastırmaya devam etti fakat avantaj hala Liverpool'daydı. 74. dakikada demarke kalan Thomas, Richardson'un attığı pası penaltı noktasının yanında kontrol etti fakat çektiği zayıf şutta Liverpool kalecisi Bruce Grobbelaar yatarak topun kontrolünü sağladı.[28] Arsenal teknik direktörü George Graham oyuna Martin Hayes ve Perry Groves'u sokarak daha ofansif bir 4-4–2 dizilişine geçti. Bunun sonucunda Liverpool, John Barnes ve Aldridge'yi kullanarak yapacağı kontra ataklar için boş alanlar buldu.[1] Hem Aldridge hem de Ray Houghton son dakikalarda skoru eşitlemek için şanslar buldu fakat her ikisi de pozisyonları gole çeviremedi;[29] Houghton'un ceza sahası köşesinden yaptığı şut dışarı giderken, Barnes'ın pasıyla pozisyona giren Aldridge'nin attığı gol ofsayt nedeniyle geçerli sayılmadı. Normal süresinin bitimine doğru maçın 1-0'lık skoru, Liverpool'un şampiyon olmasına yetiyordu.

Duraklama dakikalarının oynandığı esnada, Kevin Richardson'un yaşadığı sakatlık oyunu durdurdu.[31] O esnada televizyon kameraları Liverpool oyuncusu Steve McMahon'un takım arkadaşlarına bir dakika kaldığını söylediğini gösteriyordu. Sakatlıktan ötürü duraklama dakikalarına iki dakika 39 saniye daha eklendi. Liverpoollu oyuncular oyunu soğutup zaman geçirmek için kaleci Grobbelaar'a geri pas atmak gibi gereksiz yöntemlere başvurdu.[32] Duraklamaların ikinci dakikasında, Arsenal maçtaki son atağına çıktı. Topla kateden Barnes'ın atağını kesen Richardson, topu kalecisi John Lukic'e kazandırdı.[1] Lukic topu eliyle Dixon'a yolladı, onun da yolladığı uzun topu Alan Smith indirdi ve ceza sahasına doğru koşu atan Thomas'a gönderdi. Topu kontrol eden Thomas, Nicol'un yaptığı müdahaleden sıyrıldı, ceza sahasının içine girdi ve topu, kalesini terk eden Grobbelaar'ın yanından ağlarla buluşturarak Arsenal'in ikinci golünü kaydetti.[28]

Thomas'ın golünden sonra maçta gol kutlaması nedeniyle hakemin eklemiş olabileceği süre dahil, sadece bir dakika 18 saniye oynanması gereken süre kaldı. Fakat maç, santra vuruşu yapıldıktan sonra sadece 38 saniye daha oynandı. Liverpool rakip kaleye son bir kez daha yüklendi fakat Thomas araya girmeyi başardı ve topu kalecisi Lukic'e kazandırdı. Hakemin son düdüğüyle beraber her iki takımın aynı puan ve averajla bitirdiği, şampiyonun atılan gol sayısıyla belirlendiği sezonu Arsenal, sezon genelinde Liverpool'dan sekiz gol daha fazla atarak şampiyon bitirdi.[33] Arsenal maçın hemen ardından şampiyonluk kupasını kaldırdı.[1]

Detaylar[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Mayıs 1989
20.05 BAYS
Liverpool 0-2 Arsenal
Mirror Rapor


Liverpool
Arsenal
KL 1 Zimbabve Bruce Grobbelaar
STP 2 İngiltere Gary Ablett
SĞB 4 İskoçya Steve Nicol
STP 6 İskoçya Alan Hansen
SLB 3 İrlanda Steve Staunton
SĞO 7 İrlanda Ray Houghton
OS 5 İrlanda Ronnie Whelan (K)
OS 11 İngiltere Steve McMahon
SLO 10 İngiltere John Barnes
FV 8 İrlanda John Aldridge
FV 9 Galler Ian Rush 32. dakikada oyundan çıktı 32'
Yedekler:
SĞB 14 İngiltere Barry Venison
FV 12 İngiltere Peter Beardsley 32. dakikada oyuna girdi 32'
Teknik direktör:
İskoçya Kenny Dalglish
KL 1 İngiltere John Lukic
LB 5 İrlanda David O'Leary
SĞB 2 İngiltere Lee Dixon
STP 6 İngiltere Tony Adams (K)
STP 10 İngiltere Steve Bould 76. dakikada oyundan çıktı 76'
SLB 3 İngiltere Nigel Winterburn
OS 4 İngiltere Michael Thomas
OS 7 İngiltere David Rocastle
OS 8 İngiltere Kevin Richardson
OS 11 İngiltere Paul Merson 73. dakikada oyundan çıktı 73'
FV 9 İngiltere Alan Smith
Yedekler:
OS 12 İngiltere Perry Groves 76. dakikada oyuna girdi 76'
OS 14 İngiltere Martin Hayes 73. dakikada oyuna girdi 73'
Teknik direktör:
İskoçya George Graham


Yardımcı hakemler:
Geoff Banwell (İngiltere)
P. Cullen (İngiltere)
W. Townson (Yedek hakem)


Maç kuralları

  • 90 dakika, uzatma dakikaları ve penaltılar yok.
  • Kazanana üç puan kaybedene sıfır puan verilir.
  • Beraberlik durumunda her iki tarafa birer puan verilir.
  • Yedeklere iki isim yazılabilir.
  • En fazla iki oyuncu değişikliği yapılabilir.

Kaynak:[34]

Maç sonu[değiştir | kaynağı değiştir]

Kupayı kaldırdıktan kısa bir süre sonra saha muhabiri Jim Rosenthal, Adams'ı röportaj yapmak için çağırdığı için oyuncu basının çektiği kutlama fotoğraflarında yer alamadı.[35] Arsenal'in kaptanı röportajında takımın maçtan önce epey cesaretlendiğini ve maç boyunca sahada gösterdikleri efordan dolayı hoşnut olduğundan bahsetti.[36] Graham takımının performansından dolayı mutluydu, and credited Adams, who "suffered an awful lot of stick which has given football very little dignity."[37] Maçın sonucu kendisine sorulduğunda, "Highbury Stadyumu'nda bekleyenler dışında kimse bizden bunu beklemiyordu fakat umudunu kaybettiğinde futbolun dışında kalırsın." cevabını verdi.[37] Dalglish oyuncularına şükranlarını sundu ve Arsenal'e kaybetmesini fikstür ayarlamalarına bağlamayı reddederek üzüntülü bir şekilde "Kısmet değilmiş." açıklamasını yaptı.[37]

The Times yazarı Stuart Jones, Thomas'ın son anlarda gelen golünü "...duruma uygun bir şekilde, inanca, mantığa ve bütün beklentilere kafa tuttu. Bir bütün olarak Arsenal'in performansı da öyleydi."[38] The Guardian yazarı David Lacey de Arsenal'in kazanmayı hak ettiğini, yaşanan Hillsborough ve diğer izdihamların futbolu gölgelemesinden sonra bu maçın "İngiliz futbolu için muazzam bir akşam" olduğunu belirtti.[29]

Popüler kültürdeki yeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Maçta yaşanan olaylar, Nick Hornby'nin çok satan Futbol Ateşi isimli kitabından uyarlanan 1997 yapımı Futbol Ateşi filminin ana temasını oluşturmuştur.[39] Hornby, kitabının sporu daha seçkinleştirdiği fikrine karşı çıkarken, "bir uluslararası medya imparatorunun" bu duruma daha derin etkisi olduğunu söylemektedir.[40]

Moore'un Arsenal'in galibiyeti için yaptığı gol anonsu ("Thomas, It's Up For Grabs Now!") İngiliz futbolu ile eş anlamlı hale geldi ve sporun en unutulmaz repliklerinden biri oldu.[41][42] 2002 yılında The Observer gazetesinin yaptığı tüm zamanların en iyi 10 anlatımı listesine giren bu replik,[43] Arsenal'in şampiyonluk anısına çıkardığı maç DVD'sinin de başlığı oldu.[44] It's Up For Grabs Now aynı zamanda Arsenal taraftarı komedyen Alan Davies'in yayınladığı podcastin de başlığıdır.[45]

Bıraktığı miras[değiştir | kaynağı değiştir]

Manchester City'nin 2011-12 sezonunda son saniyelerde kazanılan şampiyonluğu, Arsenal'in kazandığı şampiyonluk ile kıyaslamalara konu oldu.[46]

Bu maç, İngiliz futbolu için bir dönüm noktası olarak anıldı. Yazar Jason Cowley, olay çıkarmaktan ziyade maçtan sonra yerinde kalan ve Arsenal takımını alkışlayan Liverpool taraftarlarını "sanki yeni bir şeyin başlangıcında olduğumuzu, eski yollara dönüş olmayacağını anladılar" sözleriyle betimledi.[1] Yine aynı gazeteci "Kop'un nefesini kesen ve Kenny Dalglish'i Liverpool yedek kulübesinde ağzı açık, inanamayarak ayakta bırakan bir hareketin hızı ve cüretkarlığı, oyun 90'lara yaklaşırken İngiliz futbolunun daha sağlıklı niteliklerin somut örneği olduğunu" söylerken maçı futbolun yeniden doğduğu gece olarak tanımlayıp futbolun itibarını yeniden tamir ettiğini ifade etti.[1]

Dominic Fifield, Arsenal'in kazandığı şampiyonluğun Liverpool takımının yenilmez olduğu efsanesini paramparça ettiğini belirtirken[47] The Daily Telegraph yazarı Si Hughes, "...futbolun en büyük kurumlarından birinin düşüşünü harekete geçirdiğini" yazdı.[48] Ertesi sene yeniden şampiyonluğu kazanmış olsa da Liverpool'un dominasyonu zayıfladı.[47] Şubat 1991'de Dalglish, Merseyside rakibi Everton ile oynanan FA Cup tekrar maçının ardından stresi ana sebep olarak göstererek Liverpool teknik direktörlüğü görevinden istifa etti.[49] Ardından göreve gelen Graeme Souness, altyapı oyuncularına yatırım yapmasına rağmen takımdaki muhazafakar hiyerarşi ve yaşlanan kadrodan dolayı kulübün başarısını sürdürmekte zorlandı.[50] Liverpool, 1990lar ve 2000ler boyunca ligi domine eden takımlardan olamadı ve Dalglish'in kazandırdığı şampiyonluktan sonra en üst ligde yeniden şampiyon olmaları için 30 sene beklemeleri gerekti.[51][52]

İngiliz kulüplerine verilen Avrupa kupalarından edilme cezası devam ettiği için Arsenal, Avrupa Kupasına katılamadı.[53] Graham'in yönettiği Arsenal, 1990-91 sezonunda ligi kazandıktan sonra elde ettiği League Cup & FA Cup dublesi ve nihayetinde gelen Kupa Galipleri Kupası ile birlikte 1990'larda başarılar elde etmeye devam etti.[54] Liverpool'u şampiyonluktan etmesine rağmen Thomas, 1991 ile 1998 yılları arasında Liverpool forması giydi.[55]

Anfield'daki şampiyonluk maçı sadece İngiliz futbolunda yaşanacak rönesansın başlangıç noktası olarak değil, aynı zamanda iş adamlarının televizyonda canlı futbolun henüz kullanılmayan ticari potansiyelini görmeye başladığı an olarak da görülmekteydi.[1][56] 1990'lı yılların başında yayıncı kuruluşlarla kulüp başkanları arasında ayrı bir lig kurma tartışmaları devam ediyordu.[13] Futbol Birliği'nin destek çıkmasıyla, bütün First Division kulüpleri Premier League'yi kurmak için Football League organizasyonundan ayrıldı. Yeni lig, yayın haklarından gelen parayı sermaye olarak kullanmayı garanti altına almak ve kazanılan meblağları alt ligler yerine kendi aralarında paylaşmak için kuruldu.[13] Uzunca sürek teklif aşamasından sonra, uydu yayın şirketi BSkyB, 191 milyon pound karşılığında yayın haklarına sezonda 60 maç yayınlamak kaydıyla beş yıllığına sahip oldu.[13] Bu anlaşma, 1983'te yapılan anlaşmaya kıyasla %1800'lük bir artış olduğuna işaret ediyordu.[57] Yayın gelirlerinin yanı sıra, kulüpler daha yüksek bilet fiyatları vasıtasıyla gelirlerini artırdı. Bu durum, Arsenal gibi kulüplerin stadyumların Taylor Raporuna uygun olmasını sağlamak için sabit duran terasların aşamalı olarak kaldırılmasını kolaylaştırmak anlamına geliyordu.[58][59]

1999 yılında Channel 4, hazırladığı 100 Büyük TV Olayı programında bu maçı 60. sıraya koydu.[60] 2002 yılında ise yine aynı kanal hazırladığı 100 Büyük Spor Olayı programında bu maçı 15. sıraya koyarken,[61] 2007 yılında Thomas'ın attığı gol Arsenal tarihinin en büyük ikinci olayı (birincisi 2003-04'teki namağlup lig sezonu idi) seçildi.[62] Şampiyonluğun 20. yıl dönümü anısına Arsenal'in 2008-09 sezonu deplasman forması, 1988-89 sezonunda giyilen formayla aynı tasarımla tasarlandı.[63]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Genel

Özel

  1. ^ a b c d e f g h i j k Cowley, Jason (29 Mart 2009). "The night football was reborn". The Observer. Londra. 23 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2009. 
  2. ^ "Beatleville to the Beeb via poachings and prime-time". The Guardian. Londra. 9 Ağustos 2004. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  3. ^ a b Pye, Steven (4 Ocak 2017). "How Arsenal won the Centenary Trophy, the least celebrated title in their history". The Guardian. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  4. ^ Jones, Stuart (1 Eylül 1988). "Mistakes rebound in Arsenal's favour". The Times. s. 12. 
  5. ^ Mullen, Tom (29 Mayıs 2015). "Heysel disaster: English football's forgotten tragedy?". BBC News. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  6. ^ Edwards, Richard (14 Ocak 2015). "The worst five months in English football: Thatcher, fighting and fatalities in 1985". FourFourTwo. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  7. ^ Hearn, Tim (23 Ocak 2014). "History of Football violence – Is it still a problem?". HuffPost. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  8. ^ Henderson, Jon (6 Mayıs 2007). "TV's staggering sum is now small change". The Observer. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  9. ^ King (2002), s. 63.
  10. ^ "New TV channels given the green light". The Times. 8 Kasım 1988. s. 12. 
  11. ^ Brown, Maggie (12 Nisan 2013). "Margaret Thatcher was the architect of controversial changes to TV and press". The Guardian. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  12. ^ Titford, Roger (Mayıs 2011). "Boxing clever". When Saturday Comes. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  13. ^ a b c d MacInnes, Paul (23 Temmuz 2017). "Deceit, determination and Murdoch's millions: how Premier League was born". The Observer. 24 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  14. ^ a b c d e f g Massarella, Louis (3 Mart 2017). "Football's greatest-ever title finish? Arsenal's 1989 triumph over Liverpool, told by the players". FourFourTwo. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  15. ^ a b "How the Hillsborough disaster happened". BBC News. 14 Nisan 2009. 16 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  16. ^ "English Division One (old) table". Statto Organisation. 3 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  17. ^ Collings, Tim (24 Aralık 2006). maçı-1988-89-an-epic-race-from-christmas-to-the-last-kick-5331747.html "Tekrar maçı 1988-89: An epic race from Christmas to the last kick" |url= değerini kontrol edin (yardım). The Independent on Sunday. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  18. ^ "English Division One (old) table, 23-05-1989". Statto Organisation. 1 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  19. ^ Lister, Graham; Parry, Rich (15 Nisan 2011). "'We won the league at Liverpool and got a standing ovation from Anfield' – remembering Arsenal's last-gasp title winners of 1989". Goal. 19 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  20. ^ "Liverpool 0-2 Arsenal". Daily Mirror. 14 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  21. ^ a b "Thomas strike seals title at Anfield". Arsenal F.C. 23 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  22. ^ Leighton (2016), s. 222.
  23. ^ Leighton (2016), ss. 221-2.
  24. ^ "The Match, episodes". British Film Institute. 24 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  25. ^ King (2002), s. 62.
  26. ^ a b "Liverpool V Arsenal (1989)". British Film Institute. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2017.  Ayrıca bkz. YouTube 10 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. görüntüleri.
  27. ^ "Radio coverage of Michael Thomas's goal at Anfield". 20 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022 – YouTube vasıtasıyla. 
  28. ^ a b c d e f g Soar & Tyler (2005), s. 145.
  29. ^ a b c d Lacey, David (27 Mayıs 1989). "Last-gasp Thomas ends the doubting". The Guardian. 2 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2022. 
  30. ^ Harris, Chris (26 Mayıs 2009). "Anfield '89: The view from the Referee". Arsenal F.C. 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2017. 
  31. ^ "Kevin Richardson". Arsenal F.C. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  32. ^ Hurrey, Adam (28 Ocak 2014). "In memory of backpasses (1863-1993)". The Guardian. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  33. ^ Harris, Harry (27 Mayıs 1989). "The Greatest Story Ever Told" (PDF). Daily Mirror. 17 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2022. 
  34. ^ "Matchdetails from Liverpool – Arsenal played on Friday 26 May 1989". LFC History. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022. 
  35. ^ N, Richard (26 Mayıs 2014). "Thomas 1989, it's up for grabs!" (Fransızca). Les Cahiers du Football. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  36. ^ Moore, Pleat (1989). Event occurs towards the end of the match; live coverage between 21.55pm and 21.58pm.
  37. ^ a b c "Graham marvels at fairy tale end". The Times. 27 Mayıs 1989. s. 45. 
  38. ^ Jones, Stuart (27 Mayıs 1989). "Thomas has final word". The Times. s. 45. 
  39. ^ Mars-Jones, Adam (3 Nisan 1997). "Kicked into touch: Fever Pitch". The Independent. Londra. 17 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  40. ^ Hornby, Nick (17 Ağustos 2012). "Nick Hornby: 'People say my book sold football to the middle classes. I disagree'". The Daily Telegraph. Londra. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  41. ^ Lynch, Michael (11 Aralık 2013). "The soundtrack to our footballing lives ... and death". The Sydney Morning Herald. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  42. ^ Borg, Chris (2 Eylül 2001). "Commentator Moore dies, aged 69". ESPN FC. 24 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  43. ^ Honeyball, Lee (6 Ekim 2002). "The 10 greatest bits of commentary ever". The Observer. Londra. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  44. ^ "Arsenal FC: It's Up For Grabs Now! – 1988-89". British Video Association. 24 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  45. ^ "It's Up For Grabs Now". Playback Media. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  46. ^ "Manchester City's Premier League clincher and five other massive injury-time winners". Radio Times. 14 Mayıs 2012. 23 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  47. ^ a b Fifield, Dominic (30 Kasım 2002). "History puts Ferguson on red alert". The Guardian. Londra. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  48. ^ Hughes, Si (1 Kasım 2013). "Flashback: Liverpool 0 Arsenal 2 – Michael Thomas stoppage-time strike wins 1989 league title for Gunners". The Daily Telegraph. Londra. 12 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  49. ^ Taylor, Louise (14 Ocak 2011). "The game that forced Kenny Dalglish to resign as Liverpool manager". The Guardian. 1 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  50. ^ Tandy, John (Ocak 2000). "Souness destroyed Liverpool". When Saturday Comes. 8 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  51. ^ Murray, Scott (15 Ekim 2015). "A brief guide to … Liverpool's failure to recapture the glory days". The Guardian. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  52. ^ "Premier League:Chelsea v Man City". BBC. 25 Haziran 2020. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2024. 
  53. ^ Delaney, Miguel (21 Haziran 2013). "What if ... England hadn't been banned from Europe". ESPN FC. 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  54. ^ "Graham's glory years". Arsenal F.C. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  55. ^ "Michael Thomas – So tell us about that goal..." LFC History. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  56. ^ White, Jim (6 Nisan 2009). "The Last Game by Jason Cowley: Review". The Daily Telegraph. Londra. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  57. ^ Smart (2005), s. 153.
  58. ^ Rumsby, Ben (25 Nisan 2016). "The legacy of Hillsborough – how football has changed". The Daily Telegraph. Londra. 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. 
  59. ^ Kelly, Andy (2 Ekim 2015). "History of Arsenal ticket prices since 1980". The Arsenal History. 7 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2022. 
  60. ^ "The 100 Greatest TV Moments (1999)". British Film Institute. 25 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2022. 
  61. ^ "100 Greatest Sporting Moments – Results". Channel 4. 28 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2009. 
  62. ^ "Gunners Greatest 50 Moments". Arsenal F.C. 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2022. 
  63. ^ "Retro Arsenal away kit to honour Anfield 1989". The Daily Telegraph. Londra. 14 Temmuz 2008. 10 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2022. 

Detaylı okuma[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Liverpool_0-2_Arsenal_(1989)&oldid=32672408" sayfasından alınmıştır