İçeriğe atla

Karadağ'ın Avrupa Birliği üyelik süreci

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Karadağ'ın Avrupa Birliği üyelik süreci
DurumAdaylık müzakereleri (tarama tamamlandı)
Mümkün olan en erken giriş tarihi2028
Başvuru
Avrupa perspektifiAralık 2002
Potansiyel adayAralık 2002
Üyelik başvurusu15 Aralık 2008
Adaylık durumu17 Aralık 2010
Tarama29 Haziran 2012
Tarandı ve müzakereler başladı27 Haziran 2013
Açılmış kümeler6
Açılmış fasıllar33
Kapanmış kümeler0
Kapanmış fasıllar3
Üyelikler & Anlaşmalar
Ortaklık Anlaşması
1 Mayıs 2010
Ekonomik ve parasal politika
AB Serbest ticaret anlaşmasıSAA'nın bir parçası
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ)29 Nisan 2012 tarihinden beri üye
Euro & Euro bölgesiEuro, 1 Ocak 2002'den bu yana fiilen kullanılmaktadır
Ana madde: Karadağ ve euro
Seyahat
Schengen vize serbestisi19 Aralık 2009
Eurocontrol2007
Enerji
Enerji Topluluğu15 Aralık 2006
Avrupa Atom Enerjisi TopluluğuKaradağ'da nükleer enerji santrali ya da araştırma reaktörü bulunmamaktadır.
ENTSO-ECrnogorski Elektroprenosni Sistem üyesidir
Dış ve askeri politika
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO)5 Haziran 2017
Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT)10 Eylül 2000 (Yugoslavya Federal Cumhuriyeti olarak)
İnsan hakları ve uluslararası mahkemeler
Avrupa Konseyi (AK)11 Mayıs 2007 tarihinden beri üye
Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM)3 Haziran 2006 tarihinden beri üye
Uluslararası Adalet Divanı (UAD)28 Haziran 2006'dan beri duruşmaya katılma hakkı var; dava yok
Etki (27+1)
Nüfus446.828.803447.461.961
artış %0,14
Yüzölçümü4.233.262 km24.237.074 km2
artış %0,3
İGE0,8960,893
azalış %0,1
GSYİH (SAGP)$25,399 trilyon$25,416 trilyon
artış %0,07
Kişi başına düşen GSYİH (SAGP)$56,928$56.605
azalış %0,5
GSYİH$17.818 trillion$17,825 trilyon
artış %0,03
Kişi başına düşen GSYİH$39.940$39.699
azalış %0,6
Gini30,030,1
▲ %0,1
Resmî diller2425
Karadağca artış +1

Karadağ'ın Avrupa Birliği'ne (AB) katılımı, AB'nin gelecekteki genişlemesi için mevcut gündemdedir.

Sırbistan ve Karadağ Devlet Birliği, İstikrar ve Ortaklık Anlaşması müzakerelerinin başladığı Kasım 2005'te Avrupa Birliği'ne katılım sürecini başlattı. Mayıs 2006'da Karadağ bir referandumla bağımsızlığa oy verdi ve Sırbistan ve Karadağ Devlet Birliği feshedildi. Sırbistan mevcut müzakerelere devam etti ve Eylül 2006'da Karadağ ile ayrı müzakereler başlatıldı.[1][2] Anlaşma 15 Mart 2007'de paraflandı ve resmi olarak 15 Ekim 2007'de imzalandı. 2010 yılında Avrupa Komisyonu, Karadağ'ın başvurusu hakkında olumlu bir görüş yayınlayarak, müzakerelerin başlaması için ele alınması gereken yedi temel önceliği belirledi ve Avrupa Konseyi Karadağ'a aday statüsü verdi. Konsey, Aralık 2011'de müzakerelerin Haziran 2012'de açılması amacıyla katılım sürecini başlattı. Ardından, Karadağ ile katılım müzakereleri 29 Haziran 2012'de başladı. Açılan tüm müzakere başlıkları ile ülke, AB üye yetkilileri arasında yaygın bir desteğe sahiptir ve ülkenin 2025 yılına kadar AB'ye katılımının mümkün olduğu düşünülmektedir.[3] Avrupa Komisyonu 2016 yılında katılım sürecine ilişkin değerlendirmesinde, Karadağ'ı müzakere eden devletler arasında üyelik için en yüksek düzeyde hazırlık yapan ülke olarak tanımlamıştır. Karadağ, 2020 yılına kadar AB aday ülkeleri için bir finansman mekanizması olan Katılım Öncesi Yardım Aracı'ndan 507 milyon Euro kalkınma yardımı almıştır.

Başvuru

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadağ, 15 Aralık 2008'de AB'ye katılmak için resmen başvuruda bulundu.[4] 23 Nisan 2009'da Konsey, Avrupa Komisyonu'nu başvuruya ilişkin görüşünü sunmaya davet etti. Komisyon, 22 Temmuz 2009 tarihinde başvurusunu değerlendirmek için Karadağ'a bir anket sundu.[5] 9 Aralık 2009'da Karadağ, AK anketine verdiği cevapları sundu.[6]

İstikrar ve Ortaklık Anlaşması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadağ ve Avrupa Birliği arasında İstikrar ve Ortaklık Anlaşması (SAA) müzakereleri Eylül 2006'da başladı.[7] Anlaşma resmi olarak 15 Ekim 2007'de imzalandı ve 27 AB üye devletinin tümü SAA'yı onayladıktan sonra 1 Mayıs 2010'da yürürlüğe girdi.[8][9]

Öneri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Avrupa Komisyonu 9 Kasım 2010'da Karadağ'ı aday ülke olarak tavsiye etti. Bu aday statüsü resmen 17 Aralık 2010'da verildi.[10]

İlerleme

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadağ, teklifini engelleyebilecek ekolojik, adli ve suçla ilgili sorunlar yaşıyor.[11] Karadağ, Aralık 2007'de Bulgar hükûmeti ile, Bulgaristan'ın önümüzdeki üç yıl boyunca Avrupa-Atlantik ve AB entegrasyonunda Karadağ'a yardım edeceği bir anlaşma imzaladı.[12] Bu konularda çalışmak için Karadağ Dışişleri ve Avrupa Entegrasyonu Bakanlığı'nın AB'ye katılımla ilgili özel bir dairesi, Baş Müzakereciye Yardım Ofisi vardır. Ofisin amacı, Karadağ'ın AB Üyeliği Baş Müzakerecisi Zorka Kordić'in görevini desteklemektir. 27 Temmuz 2010'da Parlamento, cinsel yönelim ve cinsiyet kimliğini yasaklanmış ayrımcılık temelleri olarak içeren bir ayrımcılık yasağını kabul etti. Bu, ülkenin AB üyeliği için karşılaması gereken şartlardan biriydi.[13]

Aile içi görüş

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadağ'ın nüfusu ezici bir şekilde AB yanlısıdır, Ekim 2009'da ankete göre katılanların % 76,2'si olumlu, % 9,8 ise aleyhte görüş bildirmiştir.[14]

Vize serbestleştirme süreci

[değiştir | kaynağı değiştir]

1 Ocak 2008'de, Karadağ ile AB arasındaki vize kolaylaştırma ve geri kabul anlaşmaları yürürlüğe girdi.[15] Karadağ, 19 Aralık 2009 tarihinde vizeden muaf vatandaşlar listesine eklendi ve biyometrik pasaportlarla seyahat eden vatandaşlarının Schengen Bölgesi, Bulgaristan, Kıbrıs ve Romanya'ya vizesiz girmesine izin verdi.[16] Vize serbestleştirme süreci, bu ülkeler Schengen Anlaşması dışında kendi vize rejimlerini uyguladıkları için İrlanda veya Birleşik Krallık'a seyahatleri kapsamamaktadır.

Tek taraflı avro'nun kabulü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Karadağ'ın kendi para birimi yoktur. İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Yugoslavya Sosyalist Federal Cumhuriyeti'nin kurucu cumhuriyeti olan Karadağ, daha sonra Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'nin resmi para birimi olarak Yugoslav dinarını kullandı. Kasım 1999'da, Karadağ hükûmeti tek taraflı olarak Deutsche Mark'ı dinarla ortak resmi para birimi olarak belirledi ve 1 Ocak 2001'de dinar Karadağ'da resmi olarak yasal bir ihale olmaktan çıktı.[17][18] Euro tanıtıldığında ve Deutsche Mark 2002'de geri geldiğinde, Karadağ da aynı şeyi yaptı ve Avrupa Merkez Bankası'ndan (ECB) hiçbir itiraz olmaksızın Euro'yu kullanmaya başladı.[19][20] Avrupa Komisyonu ve ECB, o zamandan beri, Karadağ'ın birkaç kez avroyu tek taraflı kullanmasından duydukları hoşnutsuzluğu dile getirdiler".[21] AB ile İstikrar ve Ortaklık Anlaşmasına ekli bir açıklamada şu yazıyordu: "Euro'nun tek taraflı getirilmesi Antlaşma ile uyumlu değildi."[22] AB, Euro'nun kabulünden önce pazarlık konusu olmayan, ancak Karadağ'ın 2002'de Euro'nun tek taraflı olarak benimsemesini durdurmak için müdahale etmemiş olan yakınsama kriterlerine (ERMII sisteminde en az 2 yıl geçirmek gibi) sıkı sıkıya bağlı kalmakta ısrar ediyor.[21][23] Sorunun müzakere süreci ile çözülmesi bekleniyor.[21] ECB, tek taraflı avronun benimsenmesinin sonuçlarının "en geç AB üyeliğine ilişkin olası müzakereler durumunda açıklanacağını" belirtti.[22] Diplomatlar, Karadağ'ın avroyu ülkelerindeki tedavülden çekmeye zorlanmasının olası olmadığını öne sürdüler.[19][22] Karadağ Maliye Bakanı Radoje Žugić, "kendi para birimimize dönüp daha sonra tekrar avroya dönmenin ekonomik açıdan son derece mantıksız olacağını" belirtti.[24] Bunun yerine, Karadağ'ın avroyu elinde tutmasına izin verileceğini umuyor ve "Karadağ hükümeti, mali kuralların kabul edilmesi gibi avronun daha fazla kullanılması için gerekli koşulları yerine getirmesi gereken bazı unsurları benimseyeceğine" söz verdi.[24]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Enlargement Process – Montenegro Key Events 22 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., European Commission, accessed on 10 January 2007
  2. ^ Germany prepares to take over EU presidency 14 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Southeast European Times, 19 December 2006, accessed on 10 January 2007
  3. ^ "Montenegro Targets 2025 to be Ready for EU Accession". Balkan Insight (İngilizce). 26 Mart 2021. 12 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2021. 
  4. ^ Montenegro formally applies to join European Union, Wayback Machine sitesinde (index tarihinde arşivlendi) EUbusiness, 16 December 2008, archived on 26 April 2009 from the original 17 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ "EC questionnaire to Montenegro" (PDF). 30 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017. 
  6. ^ "Montenegro delivers answers to EC questionnaire". 16 Ağustos 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017. 
  7. ^ "Montenegro". European Commission. 28 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2013. 
  8. ^ "SAA comes into force for Montenegro". 3 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  9. ^ "Montenegro: Stabilisation and Association Agreement comes into force". 23 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Commission Opinion on Montenegro's application for membership of the European Union" (PDF). 28 Ocak 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017. 
  11. ^ "Ren: Kriminal prepreka Crnoj Gori". 17 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017. 
  12. ^ "Новини от България и света, актуална информация 24 часа в денонощието". News.bg. 13 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2017. 
  13. ^ ILGA Europe:Montenegro fulfils EU membership requirement and protects LGBT people from discrimination. 23 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 19 August 2010.
  14. ^ Političko javno mnjenje Crne Gore 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Centar Za Demokratiju i Ljudska Prava, October 2009
  15. ^ "Montenegro - EU-Montenegro relations". European Commission. 25 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2012. 
  16. ^ "EU lifts visa restrictions for Serbia". 30 Kasım 2009. 3 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2009. 
  17. ^ Amerini, Amerini (2004). "Exchange rates in Western Balkan countries" (PDF). Eurostat. 19 Ekim 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  18. ^ Republic of Montenegro: Selected Issues. International Monetary Fund. February 2008. s. 34. 21 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2021. 
  19. ^ a b "EU to question Montenegro's use of euro". 8 Ekim 2007. 21 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2013. 
  20. ^ "Montenegro's euro challenge". BBC. 3 Ocak 2002. 11 Eylül 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2007. 
  21. ^ a b c "EU warns Montenegro over Euro". B92. 10 Ekim 2007. 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2011. 
  22. ^ a b c "Montenegro heading for EU membership". 24 Ekim 2007. 11 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2013. 
  23. ^ "EU prijeti Crnoj Gori ukidanjem eura: Niste sposobni za našu valutu" [EU threatens revoking the euro from Montenegro: You're not capable enough for our currency] (Hırvatça). Index.hr. 1 Haziran 2011. 2 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2011. 
  24. ^ a b "Montenegro's peculiar path to EU membership". 7 Şubat 2013. 8 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2013. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Karadağ%27ın_Avrupa_Birliği_üyelik_süreci&oldid=33925082" sayfasından alınmıştır