İçeriğe atla

Emerik

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Emerik
Emerik'in kraliyet mührü
Macaristan ve Hırvatistan kralı
Hüküm süresi23 Nisan 1196 – 30 Kasım 1204
Taç giymesi16 Mayıs 1182, Estergon
Önce gelenIII. Béla
Sonra gelenIII. Ladislaus
Doğum1174
Ölüm30 Kasım 1204 (29-30 yaşlarında)
DefinEger
Eş(ler)iAragonlu Konstanz
Çocuk(lar)ıIII. Ladislaus
HanedanÁrpád
BabasıIII. Béla
AnnesiAntakyalı Agnes
DiniKatolik Kilisesi

Emerik, aynı zamanda Henry veya Imre olarak da bilinir (Macarca: Imre, Hırvatça: Emerik, Slovakça: Imrich; 1174 - 30 Kasım 1204), 1196 ile 1204 yılları arasında Macaristan ve Hırvatistan Kralıydı . 1184 yılında babası Macaristan Kralı III. Béla, kral olarak taç giymesini emretti ve 1195 civarında onu Hırvatistan ve Dalmaçya'nın hükümdarı olarak atadı. Emerik, babasının ölümünden sonra tahta çıktı. Saltanatının ilk dört yılında, Emerik'i kendisini Hırvatistan ve Dalmaçya'nın hükümdarı yapmaya zorlayan asi kardeşi András ile savaştı .

Emerik, Katolik Kilisesi'nin sapkın olarak nitelendirdiği Bosna Kilisesi'ne karşı Vatikan'la işbirliği yaptı. İç savaştan yararlanan Emerik, hükümdarlığını Sırbistan'a kadar genişletti. Dördüncü Haçlı Seferi'ndeki haçlıların yardım ettiği Venedik Cumhuriyeti'nin 1202'de Zadar'ı ele geçirmesini engelleyemedi. Ayrıca Bulgaristan'ın krallığının güney sınırları boyunca yükselişini de engelleyemedi. Emerik, " Árpád çizgilerini " kişisel arması olarak kullanan ve Sırbistan Kralı unvanını alan ilk Macar hükümdarıydı. Emerik, ölümünden önce dört yaşındaki oğlu III. Ladislaus'u kral olarak taçlandırdı.

Erken dönem (1174-1196)[değiştir | kaynağı değiştir]

Emerik, Macaristan Kralı III. Béla ve Béla'nın ilk eşi Antakyalı Agnes'in en büyük çocuğudur.[1][2] Öğretmeni Bernard isimli İtalyan bir rahipti.[2] Esztergom Başpiskoposu Nicholas, 16 Mayıs 1182'de sekiz yaşındaki Emerik taç giydirerek Emerik'in babasının varisi olma hakkını onaylamıştır.[3][4] Emeric, Kutsal Roma İmparatoru II. Friedrich'in bir kızıyla nişanlıydı, ancak nişanlısı 1184'te öldü.[5] III. Béla, 1195 civarında Emerik'i Hırvatistan ve Dalmaçya'yı yöneticisi atamıştır.[1][6]

Hükümdarlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Kardeşiyle mücadele ediyor (1196–1200)[değiştir | kaynağı değiştir]

Two bishops putting a crown on the head of a man sitting on a throne
Emerik'in taç giyme töreni, Chronicon Pictum
Two bishops putting a crown on the head of a man sitting on a throne
Chronicon Pictum'da tasvir edildiği şekliyle kraliyet kıyafeti giyen Kral Emerik
Chronica Hungarorum'da tasvir edilen Kral Emerik

Emerik, 23 Nisan 1196'da ölen babasının yerine geçti.[2][6] III. Béla, András'un Kutsal Topraklara bir haçlı seferi başlatması şartıyla Emerik'in küçük kardeşi András'a mülk ve para miras bırakmıştı.[7] Bunun yerine András, 1197'de kendisi için ayrı bir dükalık talep ederek Emerik'e karşı çıktı.[8][9] Avusturya Dükü VI. Leopold, András adına müdahale etti ve yılın sonunda, birleşik güçleri Emerik'in birliklerini Slavonya'nın Mački kentinde bozguna uğrattı.[1][10] 1198'in başlarında Emerik, András'ı Hırvatistan ve Dalmaçya Dükü yapmak zorunda kaldı.[9][11]

András, Emerik'e karşı komplo kurmaya devam etti, ancak Papa III. Innocentius, András'ı bir haçlı seferi başlatmaya çağırmaya devam etti.[2][12] 10 Mart 1199'da Emerik, András'ın destekçisi olan Vác Piskoposu Boleslaus'u kendisine karşı komployu kanıtlayan belgeleri kendisine vermeye zorladı.[13] O yılın yazında Emerik, András'ın ordusunu Balaton Gölü yakınında yendi ve bu da András'ın Avusturya'ya kaçmasına neden oldu.[14] Gregory adında bir Papalık temsilcisi, iki kardeş arasında uzlaşmaya aracılık etmek için Macaristan'a geldi.[13][15] Kardeşlerin anlaşmasına göre Emerik, 1200 yazında Hırvatistan ve Dalmaçya'yı bir kez daha András'a verdi.[13]

Balkanlar'daki Savaşlar (1200–1203)[değiştir | kaynağı değiştir]

Emeric's seal depicting the "Árpád stripes"
Emerik'in mühründeki "Árpád şeritlerinin" en eski tasviri
The "Árpád stripes": four silver and four red stripes
Emerik'in kişisel arması üzerindeki " Árpád şeritleri" (dört Argent (gümüş) ve dört Gules (kırmızı) şerit)

1200'lerden itibaren Emerik, Balkan Yarımadası'nın işleriyle derinden ilgilendi.[16] 11 Ekim 1200'de Papa Innocentius, onu Bosna'daki "sapkınları" ortadan kaldıracak önlemler almaya çağırdı.[17][13] Emerik'in talebi üzerine Papa, Sırbistan Büyük Prensi Stefan'a kraliyet tacı göndermeyi reddetti.[18] Emerik, 1201 veya 1202'de Sırbistan'ı işgal etti ve Stefan'ın kardeşi Vukan'ın tahtı ele geçirmesine yardım etti.[18][19] Sırbistan üzerindeki hükümdarlığının bir simgesi olarak Emerik, 1202'de Sırbistan Kralı unvanını alan ilk Macar hükümdarı oldu.[16][19] Aynı zamanda, sonunda Macaristan armasının bir parçası haline gelen, sözde "Árpád şeritleri" tasvir eden kraliyet mührünü kullanan ilk kraldır.[20]

1202 yazında Venedik doçesi Enrico Dandolo, Dördüncü Haçlı Seferi'nin liderleriyle bir anlaşma imzaladı; bu liderler, Venediklilerin, 1186'dan beri Macar hükümdarlığını kabul eden Dalmaçya'daki bir kasaba olan Zadar'ı yeniden ele geçirmelerine yardım etmeyi kabul ettiler.[21][22] Papa III. Innocentius, haçlıların Zadar'ı kuşatmasını yasaklasa da 24 Kasım'da kasabayı ele geçirerek Venediklilere verdiler.[23][24] Papa, Emerik'in talebi üzerine Venediklileri ve Haçlıları aforoz etse de Zadar, Venedik egemenliği altında kaldı.[25][22]

Emerik'in haçlı seferinden korkan Bosnalı Ban Kulin, 6 Nisan 1203'te Bilino Polje'de Bosna Kilisesi'nin bir sinodunu düzenledi.[26][27] Sinod, papalığın üstünlüğünü kabul etti ve ayinlerde reform yapılmasını emretti.[26] Kulin ayrıca Emerik'in hükümdarlığını da kabul etti.[26] Bulgar çarı Kaloyan 1203 yılında yazdığı bir mektupta Papa Innocentius'a Emerik'in Bulgaristan'da beş bölgeyi işgal ettiğini bildirmiş ve Kaloyan Papa'nın müdahalesini talep etmiştir.[28][29]

Son yıllar (1203-1204)[değiştir | kaynağı değiştir]

Dük András, 1203 sonbaharında bir kez daha Emerik'e karşı açık bir isyan başlattı.[30] Orduları Ekim ayında Drava nehri kıyısındaki Varaždin'de karşılaştı.[20] Emerik, kardeşinin kampına silahsız girdi ve yaklaşık aynı dönemden Başdiyakoz Thomas'a[30] göre "Şimdi kimin kraliyet soyunun kanını dökmek için elini kaldırmaya cesaret edeceğini göreceğim!" dedi.[31] Kimse kralı durdurmaya cesaret edemedi; böylece András'a yaklaştı ve onu direnç ile karşılaşmadan yakaladı.[30][32] Dük András aylarca esaret altında tutuldu, ancak destekçileri onu 1204'ün başlarında serbest bıraktı.[20]

Macaristan'daki iç savaştan yararlanan Kaloyan, Belgrad'ı, Barancs'ı (günümüzde Sırbistan'da Braničevo) ve diğer kaleleri işgal etti ve ele geçirdi.[28] Emerik, Bulgaristan'a karşı sefer hazırlıkları yaptı ancak Papa Innocentius'un talebi üzerine ordusunu terhis etti.[29] Kaloyan'la kilise birliği için pazarlık yapan Papa, ona kraliyet tacı gönderdi ancak Emerik, tacı Bulgaristan'a teslim eden papalık elçisini Macaristan'dan geçerken hapse attı.[29]

Ciddi bir şekilde hastalanan Emerik, 26 Ağustos 1204'te dört yaşındaki oğlu Ladislaus'u kral olarak taçlandırdı.[33] Ayrıca papalık elçisini de serbest bıraktı. Başdiyakoz Thomas'a göre,[30][33] "oğlunun velayetini ve vesayet reşit olana kadar tüm krallığın idaresini ona emanet ederek"[31] kardeşiyle uzlaştı. Chronicon Pictum'a göre Emerik 30 Kasım'da öldü.[30][33] Emerik, Eğri katedraline gömüldü.[30][34]

Aile[değiştir | kaynağı değiştir]

Emerik'in karısı Aragonlu Konstanz, Aragon Kralı II. Alfonso'nun kızıydı.[37] Evlilikleri 1196 ile 1200 yılları arasında gerçekleşti.[37][13] Bilinen tek çocukları Ladislaus 1200 civarında doğdu ve 7 Mayıs 1205'te öldü.[38] Hem kocasından hem de oğullarından daha uzun yaşayan Kraliçe Konstanz, daha sonra Kutsal Roma İmparatoru II. Friedrich ile evlendi.[39]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel
  1. ^ a b c Makk 1994, s. 282.
  2. ^ a b c d Kristó & Makk 1996, s. 225.
  3. ^ Bartl et al. 2002, s. 30.
  4. ^ Makk 1989, s. 114.
  5. ^ Makk 1989, s. 116.
  6. ^ a b Berend, Urbańczyk & Wiszewski 2013, s. 178.
  7. ^ Berend, Urbańczyk & Wiszewski 2013, ss. 178, 234.
  8. ^ Berend, Urbańczyk & Wiszewski 2013, s. 234.
  9. ^ a b Fine 1994, s. 22.
  10. ^ Sebők 1994, s. 421.
  11. ^ Magaš 2007, s. 58.
  12. ^ Érszegi & Solymosi 1981, s. 124.
  13. ^ a b c d e Érszegi & Solymosi 1981, s. 125.
  14. ^ Sebők 1994, s. 565.
  15. ^ Berend, Urbańczyk & Wiszewski 2013, s. 392.
  16. ^ a b Engel 2001, s. 88.
  17. ^ Engel 2001, ss. 88–89.
  18. ^ a b Curta 2006, s. 389.
  19. ^ a b Fine 1994, ss. 47–48.
  20. ^ a b c Érszegi & Solymosi 1981, s. 126.
  21. ^ McNeal & Wolff 1969, ss. 167–168.
  22. ^ a b Magaš 2007, s. 57.
  23. ^ McNeal & Wolff 1969, s. 168.
  24. ^ Fine 1994, s. 61.
  25. ^ McNeal & Wolff 1969, s. 175.
  26. ^ a b c Fine 1994, s. 47.
  27. ^ Curta 2006, s. 433.
  28. ^ a b Fine 1994, s. 55.
  29. ^ a b c Curta 2006, s. 383.
  30. ^ a b c d e f Kristó & Makk 1996, s. 226.
  31. ^ a b Archdeacon Thomas of Split: History of the Bishops of Salona and Split (ch. 23.), p. 143.
  32. ^ Makk 1994, s. 283.
  33. ^ a b c Érszegi & Solymosi 1981, s. 127.
  34. ^ The Hungarian Illuminated Chronicle (ch. 172.123), p. 139.
  35. ^ Kristó & Makk 1996, s. 225, Appendices 2–4.
  36. ^ Runciman 1989, s. 345, Appendix III.
  37. ^ a b Kristó & Makk 1996, s. 225, Appendix 4.
  38. ^ Kristó & Makk 1996, s. 228, Appendix 4.
  39. ^ Engel 2001, s. 89.
Genel

Birincil kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Archdeacon Thomas of Split: History of the Bishops of Salona and Split (Latince metin Olga Perić'e aittir, düzenlenme, çevrilme ve açıklamalar Damir Karbić, Mirjana Matijević Sokol ve James Ross Sweeney tarafından yapılmıştır.) (2006). CEU Press. 963-7326-59-6.
  • The Hungarian Illuminated Chronicle: Chronica de Gestis Hungarorum (Edited by Dezső Dercsényi) (1970). Corvina, Taplinger Publishing. 0-8008-4015-1.

İkincil kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bartl, Július; Čičaj, Viliam; Kohútova, Mária; Letz, Róbert; Segeš, Vladimír; Škvarna, Dušan (2002). Slovak History: Chronology & Lexicon. Bolchazy-Carducci Publishers, Slovenské Pedegogické Nakladatel'stvo. ISBN 0-86516-444-4. 
  • Berend, Nora; Urbańczyk, Przemysław; Wiszewski, Przemysław (2013). Central Europe in the High Middle Ages: Bohemia, Hungary and Poland, c. 900-c. 1300. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-78156-5. 
  • Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250Ücretsiz kayıt gerekli. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-89452-4. 
  • Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3. 
  • Érszegi, Géza; Solymosi, László (1981). "Az Árpádok királysága, 1000–1301 [The Monarchy of the Árpáds, 1000–1301]". Solymosi, László (Ed.). Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig [Historical Chronology of Hungary, Volume I: From the Beginning to 1526] (Macarca). Akadémiai Kiadó. ss. 79-187. ISBN 963-05-2661-1. 
  • Fine, John Van Antwerp (1994) [1987]. The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08260-4. 
  • Kristó, Gyula; Makk, Ferenc (1996). Az Árpád-ház uralkodói [Rulers of the House of Árpád] (Macarca). I.P.C. Könyvek. ISBN 963-7930-97-3. 
  • Magaš, Branka (2007). Croatia Through History. SAQI. ISBN 978-0-86356-775-9. 
  • Makk, Ferenc (1989). The Árpáds and the Comneni: Political Relations between Hungary and Byzantium in the 12th century (Translated by György Novák). Akadémiai Kiadó. ISBN 963-05-5268-X. 
  • Makk, Ferenc (1994). "Imre". Kristó, Gyula; Engel, Pál; Makk, Ferenc (Ed.). Korai magyar történeti lexikon (9–14. század) [Encyclopedia of the Early Hungarian History (9th–14th centuries)] (Macarca). Akadémiai Kiadó. ss. 282-283. ISBN 963-05-6722-9. 
  • McNeal, Edgar H.; Wolff, Robert Lee (1969) [1962]. "The Fourth Crusade". Setton, Kenneth M.; Wolff, Robert Lee; Hazard, Harry W. (Ed.). A History of the Crusades, Volume II: The Later Crusades, 1189–1311 (İngilizce) (İkinci bas.). Madison, Milwaukee ve Londra: University of Wisconsin Press. ss. 153-185. ISBN 0-299-04844-6. 
  • Runciman, Steven (1989) [1952]. A History of the Crusades, Volume II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-06162-8. 
  • Sebők, Ferenc (1994). "macski csata [Battle of Mački]; rádi csata [Battle of Rád]". Kristó, Gyula; Engel, Pál; Makk, Ferenc (Ed.). Korai magyar történeti lexikon (9–14. század) [Encyclopedia of the Early Hungarian History (9th–14th centuries)] (Macarca). Akadémiai Kiadó. ss. 421, 565. ISBN 963-05-6722-9. 

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Emerik&oldid=33381770" sayfasından alınmıştır