Dikmenli, Artvin
| Dikmenli | |
|---|---|
 | |
 Artvin'in Türkiye'deki konumu | |
  Dikmenli Dikmenli'nin Artvin'deki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Artvin |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 819 m |
| Nüfus (2021) | |
| • Toplam | 98 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0466 |
| İl plaka kodu | 08 |
| Posta kodu | 08100 |
Dikmenli, Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı bir köydür.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Dikmenli köyünün eski adı Baketi'dir. Gürcüce bir yer adı olan Baketi (ბაკეთი), "baki" (ბაკი) kelimesinden türemiş olup "ağıl yeri" anlamlarına gelir.[3] Köyün eski adı Bakta (ბაკტა) olarak da bilinir. Nitekim F. R. Maunsell 1902 tarihli haritasında da Bakta şeklinde kaydedilmiştir.[4] Bu yer adı Türkçeye Baket şeklinde girmiştir. Bununla birlikte 1828 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Paket" (پاكت) olarak geçer.[5]
Baketi köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Klarceti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köydeki kale de bu dönemden kalmıştır. Baketi Kalesi'nin ünlü Tuharisi Kalesi olduğu da öngörülmektedir. Tuharisi, 5. yüzyılda Ardanuç'a taşınmadan önce Klarceti bölgesinin merkeziydi.[6]
Baketi köyü, 1835 nüfus sayımında Çıldır Eyaleti'ne bağlı Livane sancağının köylerinden biriydi. Sadece erkek nüfusunun tespit edildiği bu tarihte köyde 49 hane ve 134 erkek kaydedilmiştir. Erkek sayısı kadar kadın eklenince, köyün toplam nüfusunun yaklaşık 268 kişiden oluştuğu ortaya çıkar.[7]
Baketi köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından yeni bir Osmanlı-Rus sınırının belirlenmesini ardından Osmanlı tarafında kalmıştır. Doğusundaki komşu köy Hedzori ise, Rusya sınırları içinde yer almıştır. Nitekim yeni sınır Aşağı Hodi köyünün ortasından geçmiş ve bu köyü ikiye bölmüştür.
Baketi köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesin Paket (پاكت) adıyla Artvin vilayetinin merkez kazasına bağlı Sirya nahiyesinin köylerinden biriydi.[5] Bu yerleşimin daha sonra Hızarlı köyüne bir mahalle olarak bağlandığı anlaşılmaktadır. 1944 yılında ise, bu köyden ayrılarak "Baket" adıyla ayrı bir köy haline getirilmiştir.[8] Nitekim 1945 genel nüfus sayımında Baket adıyla Çoruh vilayetinin Artvin kazasına bağlı Sirya nahiyesinin köylerinden biri olarak geçer. Bu tarihte köyün nüfusu 183 kişiden oluşuyordu.[9] Baketi veya Baket Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Dikmenli olarak değiştirilmiştir.[10] 1965 genel nüfus sayımında Dikmenli köyünün nüfusu 251 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 72 kişi okuma yazma biliyordu.[11]
Baketi Kalesi, köyün merkezinin 3 kilometre güneybatısında, Çoruh Nehri'nin sağ kıyısında, ulaşımı son derece zor bir kayanın üzerinde yer alır. Çoruh Nehri iyice daraldı bu noktada söz konusu kaya bir burun gibi nehre sokulmuştur. Çoruh Nehri kalenin üç yanından akar ve kale sadece bir taraftan yüksekçe bir tepeyle kara bağlantısına sahiptir. Kalenin bulunduğu yer bugün baraja dönüşmüştür. Köyün eski adından dolayı Baketi Kalesi olarak adlandırılan kalenin, Klarceti bölgesinin Ardanuç'tan önceki merkezi olan Tuharisi olabileceği düşünülmektedir.[6]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Dikmenli köyü, Artvin il merkezine karayoluyla 56 km uzaklıktadır.[12]
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2021 | 95[2] |
| 2020 | 98[2] |
| 2019 | 94[2] |
| 2018 | 129[2] |
| 2017 | 84[2] |
| 2016 | 92[2] |
| 2015 | 97[2] |
| 2014 | 104[2] |
| 2013 | 82[2] |
| 2012 | 79[2] |
| 2011 | 77[2] |
| 2010 | 74[2] |
| 2009 | 67[2] |
| 2008 | 66[2] |
| 2007 | 72[2] |
| 2000 | 99[12] |
| 1990 | 161[12] |
| 1985 | 196[12] |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Dikmenli, Turkey Page". Fallingrain.com. 8 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p "Artvin Merkez Dikmenli Köy Nüfusu". Nufusune.com. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2022.
- ^ {{Web kaynağı |url=http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=39&t=462 27 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. "ბაკი", Gürcü Maddi Kültürü Etnografya Sözlüğü (ქართული მატერიალური კულტურის ეთნოგრაფიული ლექსიკონი), Tiflis, 2011] ISBN 978-9941-10-489-3
- ^ "F. R. Maunsell – "Batum Haritası", 1902." 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 79
- ^ a b 2015 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2015 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2016, s. 129. 6 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9123-9-9
- ^ Klarceti (კლარჯეთი), Mamia Pağava, Meri Tsintsadze, Maia Baramidze, Malhaz Çoharadze, Tina Şioşvili, Şota Mamuladze, Ramaz Halvaşi, Nugzar Mgeladze, Zaza Şaşikadze, Cemal Karalidze, Batum, 2016, s. 40. 9 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-8969-5
- ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, 2013, s. 70, ISBN 978-605-5708-85-6.
- ^ "1945 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1950, s. 157" (PDF). 2 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Ekim 2022.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 614". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 86.
- ^ a b c d "Dikmenli Köyü". YerelNet.org.tr. 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2014.
