Tuharisi

Tuharisi (Gürcüce: თუხარისი; okunuşu: “tuh’arisi), tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde erken Orta Çağ kale-kentidir. Tao ile Klarceti bölgelerinin sınırında yer aldığı, 11. ve 15-16. yüzyıllara ait yazılı kaynaklardan belirtilmiştir. Bir görüşe göre kale, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesinde, kale, kilise ve yapı kalıntılarının günümüze ulaştığı Erkinis köyünde bulunuyordu.

Bununla birlikte Baketi köyündeki kalenin de Tuharisi Kalesi olabileceği konusunda görüşler vardır. Bu kale ulaşımı son derece zor bir kayanın üzerinde bulunmaktadır. Burada Çoruh Nehri iyice daralıyor ve kalenin üzerinde yer aldığı kaya bir burun gibi nehre giriyor ve Çoruh kalenin üç yanından akıyordu. Bugün burası baraja dönüşmüştür. Kale sadece bir taraftan yüksekçe bir tepeyle kara bağlantısına sahiptir. Kalenin iki yanından vadinin büyük bölümü görünmektedir. Bu kayalık tepe, Hodi vadisinde, Hodi Çayı’nın Çoruh Nehri’ne karıştığı noktadan yaklaşık 1 km uzaklıktadır. Artanuci’den geçen tarihi yollardan biri buradan devam ediyordu. Kalenin özel bir yerde inşa edilmiş olduğu ve vadinin büyük bölümünü kontrol ettiği coğrafi konumundan anlaşılmaktadır.

Tuharisi, bir zamanlar Klarceti bölgesinin merkeziydi; ancak bu merkez 5. yüzyılda, Gürcü kralı Vahtang Gorgasali döneminde Artanuci’ye taşınmıştır.