Akçay, Terme
| Akçay | |
|---|---|
 | |
 | |
 Samsun | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Samsun |
| İlçe | Terme |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Nüfus (2000)[1] | |
| • Toplam | 989 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0362 |
| İl plaka kodu | 55 |
| Posta kodu | 55600 |
Resmî site [2] | |
Akçay, Samsun ilinin Terme ilçesine bağlı bir mahalledir.Samsun ve Ordu il sınırındadır.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu yerleşmenin adı, kıyısında kurulu olduğu akarsudan gelir. Nitekin eski kaynaklarda Akçay, akarsuyun ve bölgenin adı olarak geçer. 1871 tarihli Trabzon Vilayeti Salnamesi'ne göre Akçay Deresi Ünye kazası ile Terme nahiyesi arasında sınır oluşturuyordu. Salnamede derenin Efraz Dağları'ndan doğup Kirazlık Kahvesi civarında denize döküldüğü, kayıkla ulaşıma uygun olmadığı belirtilmiştir.[1]
Akçay bölgesi, 17. yüzyılda Canik sancağının kazalarından biriydi. 1855-1856’da Trabzon Eyaleti'nin beş sancağından biri olan Canik livasında yer alıyordu. Bu tarihte Canik livası, Samsun, Bafra, Alaçam, Kavak, Çarşamba, Akçay, Ünye, Fenaris, Fatsa, Ayvacık, Ökse, Nahiye-i Meydan ve Serkeş kazalarından oluşuyordu. Bununla birlikte 19. yüzyılın ilk yarısında ait Osmanlı nüfus defterlerinde "Akçay" adı geçmemektedir. Bu tarihte Terme kazası 34 köyü kapsıyordu.[2]
Kudret Emiroğlu tarafından yayımlanan Trabzon Vilayeti Salnamesinin dizin cildinde bir yerleşim olarak Akçay'ın eski adının "Çürükcüyan" köyü olduğu belirtilmişti.[3] Ne var ki 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde ve sonraki genel nüfus sayımlarında bir köy olarak "Çürükcüyan" ve Akçay adı geçmemektedir.[4] Ancak 1990 genel nüfus sayımında Akçay, Terme ilçesine bağlı bir köy olarak kaydedilmiştir. Bu sırada köyün nüfusu 1.133 kişiden oluşuyordu. Akçay'ın Dumantepe (Cılar) köyünün bir mahallesi olduğu ve Dumantepe'den ayrılarak ayrı bir köy haline getirildiği anlaşılmaktadır. Nitekim Dumantepe köyünün nüfusu 1980 yılında 2.097 kişiden oluşuyorken, 1990 yılında köyde 1.060 kişi kaydedilmiştir.[5][6]
Akçay, Cılar köyünün bir parçasıyken, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından, Maçaheli bölgesinin Çhutuneti (ჩხუტუნეთი) köyünden Osmanlı ülkesine göç eden Gürcülerin yerleştiği yerlerden biriydi. Nitekim Akçay köyü, günümüzde Terme ilçesinde Gürcülerin yaşadığı yedi köyden (diğerleri: Cılar, Kesikkaya, Kocamanbaşı, Köybucağı, Kuşça, Özyurt) biri olarak bilinmektedir. Köyde yaşayanlar Gürcüce soyadlarıyla Lominadze (ლომინაძე), Hahutaişvili (ხახუტაიშვილი), Çelebadze (ჩელებაძე), Nagervadze (ნაგერვაძე) ve Nijaradze (ნიჟარაძე) olarak bilinmektedir.[7]
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
Samsun il merkezine 72 km, Terme ilçesine 14 km uzaklıktadır.
Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]
| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2007 | |
| 2000 | 989 |
| 1997 | 1001 |
Fotoğraflar[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 3. cilt, s. 315. ISBN 978-975-7871-11-8.
- ^ Nilay Okur, XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Terme Kazası'nın Nüfusu, 2017, s. 22, 29.
- ^ Trabzon Vilayeti Salnameleri Yer ve Kişi Adları Dizini, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 2012, s. 240. ISBN 978-975-7871-33-0.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, 1067 sayfa
- ^ 1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981
- ^ 1990 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1991. ISBN 975-19-0377-7
- ^ "Nani Putkaradze, Türkiye'nin Karadeniz Kıyısında Gürcü Muhacirler (Gürcüce: ქართველი მუჰაჯირები თურქეთის შავიზღვისპირეთში), Batum, 2017, s. 69, 114, 118" (PDF). 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Temmuz 2022.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Akçay facebook
- Yerelnet 27 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.