Mari dili
| Mari (Çirmiş) dili | |
|---|---|
| марий йылме (mariy yılme) | |
| Ana dili olanlar | Rusya: Mari El Otonom Cumhuriyeti, Başkortostan Cumhuriyeti, Tataristan Cumhuriyeti, Udmurtya Cumhuriyeti; Nizhny Novgorod Eyaleti, Kirov Eyaleti, Sverdlovsk Eyaleti, Orenburg Eyaleti; Perm Krai |
| Konuşan sayısı | 600,000 (tarih gerekli) |
| Dil ailesi | Varsayılan
|
| Yazı sistemi | Kiril alfabesi |
| Dil kodları | |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-2 | chm |
| ISO 639-3 | Çeşitli: chm – Mari (Rusya) mhr – Doğu Mari Dili mrj – Batı Mari Dili |
Mari (Çirmiş) dili (марий йылме, Rusça: марийский язык, Tatarca: Çirmeş tele) Ural Altay Dil Ailesinin Ural Koluna bağlı Fin/Ugor dilleri ana grubundandır ve 600.000 kişi tarafından konuşulur. Çirmiş dili; Rusya'ya bağlı Mari El Cumhuriyeti ('Mari Toprakları') başta olmak üzere Rusya'da Tataristan, Udmurtya ve Perm bölgelerinde konuşulur. Etnik Çirmişler, çoğuklukla Ural Dağları'nın doğusunda Vyatka Nehri çevresinde yaşamaktadır.
Mari (Çirmiş) dili, "dağ" ve "ova" lehçeleri olmak üzere iki lehçe hâlinde konuşulmaktadır. Dağ lehçesi, aynı zamanda "doğu lehçesi" olarak adlandırılırken ova lehçesi, "batı lehçesi" olarak da bilinir.
1930 yılında Mari (Çirmiş) Dili için hazırlanan alfabenin taslağı
| a | ä | в | g | d | z | ƶ | i |
| j | k | ʟ | ʟ̧ | m | n | n̡ | ŋ |
| o | p | r | s | t | u | ü | c |
| ş | ç | ә | ӛ | e | f | h | č |
| t’ | d’ |
Ova Mari (Ova Çirmiş) Alfabesi
| А а | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ё ё | Ж ж |
| З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н | Ҥ ҥ |
| О о | Ö ö | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ӱ ӱ |
| Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
| Ь ь | Э э | Ю ю | Я я |
Dağ Mari (Dağ Çirmiş) Alfabesi
| А а | Æ æ | Б б | В в | Г г | Д д | Е е | Ø ø |
| Ж ж | З з | И и | Й й | К к | Л л | М м | Н н |
| О о | Œ œ | П п | Р р | С с | Т т | У у | Ӱ ӱ |
| Ф ф | Х х | Ц ц | Ч ч | Ш ш | Щ щ | Ъ ъ | Ы ы |
| Ӹ ӹ | Ь ь | Ə ə | Ю ю | Я я |
Bazı sözcükler ve tümceler
Türk dilleri ile çok benzerliği olan sözcüklere sahiptir. Not: Örneklerdeki tire işareti, sözcükler okunurken vurgunun nerede olacağını gösterir, mari dilinde vurgu işareti kullanılmaz.
- По́ро ке́че / Póro kéçe - İyi günler
- Ку́гу та́у / Kúgu táu - Teşekkürler
- ик, кок, кум, ныл, вич / ik, kok, kum, nıl, viç - bir, iki, üç, dört, beş
- куд, шым, канда́ш, инде́ш, лу / kud, şım, kandáş, indéş, lu - altı, yedi, sekiz, dokuz, on
- мут/mut - sözcük
- ава / ava - anne, ana. (Tıva Türkçesinde anne'ye ava denir)
- саре / sare - sarı (renk)
- пире / pire - börü (bozkurt)
- пакча / pakça - bahçe