Dördüncü nesil savaş
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Haziran 2015) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
| Savaş |
|---|
| dizisinin bir parçası |
Dördüncü nesil savaş, harp ile siyasetin, asker ile sivilin, barış ile çatışmanın, savaş alanı ile emniyetli bölgenin aralarındaki bulanık hatların olması olarak nitelendirilen savaş türü.
Bu askeri doktrin, ilk defa 1989 yılında aralarında William S. Lind'in de bulunduğu bir Amerikalı analist takımı tarafından savaş halinin tek merkezden idare edilmeyen bir biçime dönüşmesini tanımlamak için kullanıldı. En basit tanımı esas hasım tarafların bir devlet olmayıp onun yerine şiddetli bir ideolojik ağ olduğu herhangi bir savaşı içerir. Bu terimin terörizme ve asimetrik savaşa benzerlik göstermesine rağmen çok daha kapsamlıdır. Kölelere özgürlük için isyana kalkışan Spartaküs veya Roma Senatosunda Julius Ceasar'ın suikaste uğraması gibi klasik örnekler, modern savaş kavramındaki rakibi devreden çıkarmanın yolunu arayan savaş mücadelesi tipleriydi. Dördüncü nesil savaşlarda, hasmın bir üstünlüğü olan kazanma inancı körelten önceki nesil savaşlarda kabul edilemez addedilen klasik taktikleri sıklıkla kullanılır.
Unsurları
Dördüncü Nesil Savaş, aşağıda listelenen unsurları içine alan çatışmalar olarak tanımlanır:
- Karmaşık ve uzun dönemli
- Terörizmi kullanan
- Milli olmayan veya milli sınırları aşan hüviyette
- Düşman'ın kültürüne doğrudan tecavüz eden
- Bir hayli teferruatlı psikolojik savaş, bilhassa medyayı manipule eden
- Politik, ekonomik, içtimai ve askeri bütün mevcut şebekeler kullanılır
- Bütün şebekelerin aktörlerini içine alan düşük yoğunluklu çatışmalarda cereyan eder
- Mücadele dışı unsurlar taktik ikilemlerde kullanılır
Tarihçe
Kavram ilk olarak William S. Lind, Albay Keith Nightengale (USA), Yüzbaşı John F. Schmitt (USMC), Albay Joseph W. Sutton (USA), Yarbay Gary I. Wilson (USMCR) tarafından 1989 yılında Deniz Piyadeleri Gazetesinde yazdıkları "Savaşın değişen yüzü: Dördüncü Nesile doğru" (İngilizce:The Changing Face of War: Into the Fourth Generation) başlıklı makalelerinde tanımlanmıştır:
Savaş ve barış arasındaki ayrımın bulanıklaşıp ortadan kalkacağı savaş. Bu savaş, muhtemelen belirlenmiş muharebe alanlarının veya cephelerinin olmadığı doğrusal olmayan bir hususiyeti olacaktır. Siviller ve askerler arasındaki fark ortadan kalkacaktır.
Bu yazarlar tarafından tanımlanan savaş nesilleri şu şekildedir:
Birinci nesil savaşlar
Hat ve kol düzenleri taktikleri ve ağızdan barut doldurmalı silahlar çağı. Yoğun ateş gücü yerine insan gücü ve süngü harbi bu savaş türündeki muharebelerde esas taktik unsurdur.
İkinci nesil savaşlar
Görmeyerek atış ile desteklenen doğrusal ateş ve hareket taktikleri çağı. Havan atışı ile desteklenen ve yoğun ateş gücünün yıkıcı tesirinden faydalanmayı esas alan taktikler içermektedir.
Üçüncü nesil savaşlar
Düşman muharip kuvvetleriyle göğüs göğüse muharebe etmek ve onları yok etmek yerine hatlarına sızmayı, etrafını sarmayı ve kendini savunması güç küçük parçalara bölmeyi esas taktik olarak kullanan ve düz bir hat üzerindeki cepheler yerine derinlikte savunma taktikleri çağı.
Kurtuluş Savaşındaki Sakarya Meydan Muharebesinde düşmanı bir hat üzerinde karşılamak yerine coğrafi derinliğe çekmek ve cephe derinliğinde satıh üzerinde gerçekleşen çarpışmalarda yıpratarak Sakarya Nehri içinde çember içine almayı ve lojistik destekten mahrum halde yok etmeyi amaçlamıştı. İkinci dünya savaşında Rommel'in çölde gerçekleştirdiği tank muharebeleri de 3. nesil savaşa bir örnektir.
Dördüncü nesil savaş
Dördüncü nesil savaşlarda artık ateş veya manevra esas savaş unsuru olmaktan çıkmıştır. Silahlı çatışmalar düşmanı yok etmeyi doğrudan hedeflemeyip onun maneviyatını ve kazanma azmini kırmak suretiyle etkili olmayı amaçlamaktadır. Terörist saldırılarla toplumu yıldırmak ve asimetrik savaş unsurları ile hasım tarafın hareket ve tepki kabiliyetlerini kısıtlamak, teknolojik iletişim araçları, sivil toplum örgütleri, ve benzeri aktörler vasıtasıyla hasmın düşman karşısında çaresiz olduğu psikolojisine düşmesine ve kararlılığını yitirmesini sağlamak temel taktiklerdendir. Düşman genellikle belirli bir ülke olmadığı durumları iyi manipüle etmek ve hasım ülkenin içinde etnik çatışmalar çıkarmak veya din ve mezhep düşmanlıkları vücuda getirerek onları körüklemek belli başlı taktikler arasındadır.
Kaynakça
- Global Streteji Enstitüsü, emekli Tuğ. Gen. Nejat Eslen 11 Eylül 2006[ölü/kırık bağlantı]
- (İngilizce), 4GW: What is 4th Generation Warfare?, 4 Haziran 2002
- Tarih boyu savaş ve strateji, Nejat Eslen, Truva, ISBN 975-6237-45-7