İçeriğe atla

2022 FIFA Dünya Kupası finali

Vikipedi, özgür ansiklopedi
2022 FIFA Dünya Kupası finali
Etkinlik2022 FIFA Dünya Kupası
Arjantin Fransa
3 3
Uzatma süresinin ardından Arjantin penaltılarla 4-2 kazandı
Tarih18 Aralık 2022
YerLuseyl Stadyumu, Luseyl
Maçın oyuncusuLionel Messi (Arjantin)[1]
HakemSzymon Marciniak (Polonya)
Seyirci88.966
Hava durumuParçalı bulutlu
22 °C (72 °F)
%64 nem[2][3]
← 2018 2026 →

2022 FIFA Dünya Kupası finali, 18 Aralık 2022 tarihinde Katar'ın Luseyl şehrinde bulunan Luseyl Stadyumu'nda oynanmış 2022 FIFA Dünya Kupası final maçıdır. Maç, Arjantin ve 2018 şampiyonu Fransa arasında oynandı. Polonya'dan Szymon Marciniak'ın hakemliğini yaptığı final 88.966 taraftarın önünde gerçekleşti.

Arjantin devreyi 2-0 önde kapattı, ancak Fransa adına Kylian Mbappé'nin hat-trick'i ve Arjantin adına Lionel Messi'nin uzatmalarda attığı golün ardından maç 3-3 berabere bitti. Arjantin, ardından gelen penaltı atışlarını 4-2 kazanarak üçüncü ve 1986'dan beri ilk kez FIFA Dünya Kupası şampiyonluğunu kazandı. Oynanan bu final maçı, o zamandan beri yaygın olarak şimdiye kadarki tartışmasız en iyi FIFA Dünya Kupası finali[4] ve tarihin en büyük futbol maçlarından biri olarak görülüyor.[5][6][7]

Takımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Takım Önceki oynadığı finaller (kalın:kazandığı yıl)
 Arjantin 5 (1930, 1978, 1986, 1990, 2014)
 Fransa 3 (1998, 2006, 2018)

Finale giden yol

[değiştir | kaynağı değiştir]
Daha fazla bilgi: 2022 FIFA Dünya Kupası
Arjantin Tur Fransa
Rakip Sonuç Grup aşaması Rakip Sonuç
 Suudi Arabistan 1-2 1. Maç  Avustralya 4-1
 Meksika 2-0 2. Maç  Danimarka 2-1
 Polonya 2-0 3. Maç  Tunus 0-1
C Grubu lideri
Sıra Takım
 O P
1  Arjantin 3 6
2  Polonya 3 4
3  Meksika 3 4
4  Suudi Arabistan 3 3
Kaynak: FIFA
 Grup tablosu D Grubu lideri
Sıra Takım
 O P
1  Fransa 3 6
2  Avustralya 3 6
3  Tunus 3 4
4  Danimarka 3 1
Kaynak: FIFA
Rakip Sonuç Eleme aşaması Rakip Sonuç
 Avustralya 2-1 Son 16  Polonya 3-1
 Hollanda 2-2 (uz.) (4-3 p) Çeyrek final  İngiltere 2-1
 Hırvatistan 3-0 Yarı final  Fas 2-0

Maç öncesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Final maçını yöneten Szymon Marciniak.

15 Aralık'ta final maçının hakeminin Polonyalı hakem Szymon Marciniak olarak, yardımcılarının ise Paweł Sokolnicki ve Tomasz Listkiewicz olarak atandığı açıklandı.[8][9] Marciniak, 2011'den beri FIFA kokartlı hakemdir[10] ve daha önce de 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası, 2018 FIFA Dünya Kupası ve 2018 UEFA Süper Kupası gibi turnuvalarda da görev almıştır.[9] Turnuvada daha önce grup maçlarında Fransa-Danimarka ve son 16 turunda Arjantin-Hollanda maçını da yönetmişti. Marciniak ile birlikte Dünya Kupası finalini ilk kez Polonyalı bir hakem yönetmiş oldu. 1990 FIFA Dünya Kupası finalinde hakem kadrosunda yer alan Michał Listkiewicz'den (Marciniak'ın yardımcısı Tomasz'ın babası) sonra ise ikinci kez Polonyalı bir hakem böyle bir maçta görev almış oldu.[9]

Maçtan önce, Lali Espósito (soldaki) ve Farrah Eldibany Fransa ve Arjantin millî marşlarını söylediler.

Amerikalı hakemler Ismail Elfath ve Kathryn Nesbitt sırasıyla dördüncü hakem ve yedek yardımcı hakem olarak atandı.[11] Polonyalı diğer bir hakem Tomasz Kwiatkowski ise video yardımcı hakem olarak atandı.[8] Venezuelalı Juan Soto yardımcı video yardımcı hakemi olarak, Amerikalı Kyle Atkins ofsayt video yardımcı hakemi olarak, Meksikalı Fernando Guerrero ise destek video yardımcı hakemi olarak atandı.[8] Alman Bastian Dankert ve Amerikalı Corey Parker yedek video yardımcı hakemi ve yedek yardımcı video yardımcı hakemi olarak atandı.[11][12]

Çeşitli ülkelerin devlet başkanları maçta izleyiciler arasındaydı. Bunların arasında Katar Emiri Temim bin Hamed es-Sani, Türkiye cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Fransa cumhurbaşkanı Emmanuel Macron gibi isimler yer aldı. FIFA başkanı Gianni Infantino ve konsey üyeleri de izleyiciler arasındaydı.[13] Arjantin cumhurbaşkanı Alberto Ángel Fernández'in potansiyel siyasi tepkiler nedeniyle maça katılım sağlamadığı bildirildi.[14][15] Ancak Arjantin Futbol Federasyonu başkanı Claudio Tapia, izleyiciler arasındaydı.

Turnuvanın kapanış töreni maçın başlamasından önce Porto Rikolu şarkıcı Ozuna ve Kongolu şarkıcı Maître Gims'in sahne almasıyla gerçekleşti. Ayrıca sahne alan diğer isimler arasında Nora Fatehi, Balqees, Rahma Riad ve Manal gibi isimler de yer aldı.[16]

Dünya Kupası örtüsü eski şampiyon kaptanlardan Iker Casillas ve Hint aktris Deepika Padukone tarafından açıldı.[17]

Arjantinli sanatçı Lali Espósito, "Arjantin Ulusal Marşı"'nı okurken[18] Mısırlı mezzo-soprano Farrah Eldibany ise Fransa millî marşı "La Marseillaise"'i okudu.[19]

Stadyum

[değiştir | kaynağı değiştir]
Katar'ın Luseyl'deki 88.966 seyirci kapasitesi ile en büyük stadyumu olan Luseyl Stadyumu final maçıyla birlikte 2022 FIFA Dünya Kupası'nda 10 maça ev sahipliği yaptı.

Final maçı Doha şehir merkezinin yaklaşık 15 km kuzeyinde yer alan Luseyl şehrindeki Luseyl Stadyumu'nda oynanmıştır.[20] Katar'ın 2022 FIFA Dünya Kupası adaylığında finale ev sahipliği yapması planlandı,[21] 15 Temmuz 2020 tarihinde ise onaylandı.[22] Stadyum, altısı grup aşamasında ve diğer üçü eleme turları maçı olmak üzere dokuz Dünya Kupası maçına ev sahipliği yapacak şekilde tahsis edildi.[23]

Katar Futbol Federasyonu'na ait Luseyl Stadyumu, Katar'ın Dünya Kupası'na adaylığı sürecinde inşa edildi. Stadyum Manica Architecture tarafından desteklenen İngiliz şirketler Foster + Partners ve Populous[24] tarafından tasarlandı.[25] Stadyumun soğutma sistemi güneş enerjisi ile sağlanırken sıfır karbon ayak izine sahip olduğu iddia ediliyor.[26] İnşaat Nisan 2017'de başladı[27] ve 2020 yılında bitmesi planlandı; ancak stadyum inşaatı ertelendi ve Kasım 2021'de tamamlandı.[28] Stadyum, ilk maçı olan Luseyl Süper Kupası'na 9 Eylül 2022'de[29] planlanandan daha geç bir tarihte ev sahipliği yaptı.[30]

Maç topu

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ana madde: Adidas Al Rihla

2022 FIFA Dünya Kupası için yarı finaller, üçüncülük maçı ve final maç topu 11 Aralık 2022'de açıklandı. Turnuvanın geri kalanında kullanılan Adidas Al Rihla'nın, her ülkenin FIFA Dünya Kupası'nı kaldırma hayaline atıfta bulunan, Arapçada "Rüya" anlamına gelen Adidas Al-Hilm adlı bir varyasyonuydu. Topun teknik özellikleri aynı olsa da, rengi grup maçlarında ve önceki eleme maçlarında kullanılan Al-Rihla topundan farklıdır. Metalik altın, bordo, kolej bordosu ve kırmızı tasarımlarla ev sahibi Katar'ın renklerini simgeler. +Teamgeist Berlin,[31] Jo'bulani,[32] Brazuca Final Rio[33] ve Telstar Mechta[34] toplarından sonra final maçı için özel tasarlanan beşinci toptur.

Maç

[değiştir | kaynağı değiştir]

Özet

[değiştir | kaynağı değiştir]
Arjantin kaptanı Lionel Messi, maçın oyuncusu seçildi.

Fransa, yerel saate göre 18.00'da (15.00 UTC) 88.966 kişi önünde maça başladı.[35] Arjantin, 23. dakikada Ousmane Dembélé'nin ceza sahası içindeki müdahalesiyle yerde kalan Ángel Di María ile penaltı kazandı. Lionel Messi'nin sağ alt köşeye attığı penaltıyı gole çevirmesiyle Arjantin, 1-0 öne geçti. 36. dakikada bir karşı atak ile Alexis Mac Allister'ın ceza sahasının sağ tarafından verdiği pasla topla buluşan Di Maria skoru 2-0 yaptı.[36] Fransa, ilk yarı sonuna doğru iki oyuncu değişikliği yaptı ve ilk devreyi 2-0 geride bitirdi.[37] Fransa, 80. dakikaya kadar bir gol şansı yakalayamadı. 80. dakikada Randal Kolo Muani, Nicolás Otamendi'nin ceza sahası içindeki müdahalesiyle yerde kaldı ve Fransa penaltı kazandı. Kylian Mbappé topu sol alt köşeye göndererek penaltıyı gole çevirdi ve skoru 2-1 yaptı. Bu golden 97 saniye sonra Marcus Thuram'ın pasını sert bir vole ile gole çevirdi ve skor 2-2 oldu. Uzatmalarda Messi'nin ceza sahası dışından çektiği sert şut, Hugo Lloris tarafından kurtarıldı. Normal sürede eşitlik bozulmayınca maç uzatma sürelerine kaldı. Messi, 108. dakikada Lautaro Martínez'in sağ taraftan kurtarılan şutu sonrası dönen topla buluşarak yakın mesafeden golü buldu. Fransa, 118. dakikada Mbappé'nin çektiği şutun ceza sahası içinde Gonzalo Montiel'in koluna çarpması sonucu tekrar penaltı kazandı.[38] Topu kalenin soluna göndererek ağlarla buluşturan Mbappé, 1966'da İngiliz Geoff Hurst'tan sonra Dünya Kupası finallerinde hat-trick yapan ikinci futbolcu oldu.[37] 123. dakikada Ibrahima Konaté'nin orta sahadan uzun pasıyla ceza sahası içinde topla buluşan Kolo Muani, kaleci Emiliano Martínez ile karşı karşıya kaldı; ancak Martínez, Muani'nin şutunu kurtardı. 3-3 beraberlikle biten maç seri penaltı atışlarına kaldı.[37]

Böylelikle, üçüncü kez bir Dünya Kupası finali penaltılara kalmış oldu. Mbappé ve Messi, iki tarafın ilk penaltılarını kullanan isimler oldu ve penaltıları gole çevirmeyi başardılar. İkinci penaltı atışlarında Kingsley Coman'ın kullandığı penaltı Emiliano Martínez tarafından kurtarılırken, Paulo Dybala ise başarılı oldu ve skoru 2-1 yaptı. Üçüncü penaltı atışlarında Fransa, Aurélien Tchouaméni ile yine başarısız olurken Arjantin, Leandro Paredes ile skoru 3-1 yaptı. Dördüncü penaltı atışlarında Kolo Muani başarılı olup Fransa'yı yarışın içerisinde tuttu. Arjantin tarafında 118. dakikada penaltıya sebebiyet veren Montiel'in eline hatasını telafi etmek için bir fırsat geçti. Montiel, bu fırsatı başarıyla değerlendirerek Arjantin'in 1986'dan sonra ilk kez şampiyonluğa ulaşmasını sağladı.[39]

Detaylar

[değiştir | kaynağı değiştir]

18 Aralık 2022 (2022-12-18)
18.00 (UTC+3)
Arjantin  3-3 (uz.)  Fransa
Rapor
  Seri penaltılar  
4-2


Arjantin
Fransa
GK 23 Emiliano Martínez 120+5. dakikada sarı kart gördü 120+5'
RB 26 Nahuel Molina 91. dakikada oyundan çıktı 91'
CB 13 Cristian Romero
CB 19 Nicolás Otamendi
LB 3 Nicolás Tagliafico 120+1. dakikada oyundan çıktı 120+1'
DM 24 Enzo Fernández 45+7. dakikada sarı kart gördü 45+7'
CM 7 Rodrigo de Paul 102. dakikada oyundan çıktı 102'
CM 20 Alexis Mac Allister 116. dakikada oyundan çıktı 116'
RF 10 Lionel Messi (K)
CF 9 Julián Álvarez 102. dakikada oyundan çıktı 102'
LF 11 Ángel Di María 64. dakikada oyundan çıktı 64'
Oyuncu değişiklikleri:
MF 8 Marcos Acuña 90+8. dakikada sarı kart gördü 90+8' 64. dakikada oyuna girdi 64'
DF 4 Gonzalo Montiel 116. dakikada sarı kart gördü 116' 91. dakikada oyuna girdi 91'
MF 5 Leandro Paredes 114. dakikada sarı kart gördü 114' 102. dakikada oyuna girdi 102'
FW 22 Lautaro Martínez 102. dakikada oyuna girdi 102'
DF 6 Germán Pezzella 116. dakikada oyuna girdi 116'
FW 21 Paulo Dybala 120+1. dakikada oyuna girdi 120+1'
Teknik direktör:
Lionel Scaloni
GK 1 Hugo Lloris (K)
RB 5 Jules Koundé 120+1. dakikada oyundan çıktı 120+1'
CB 4 Raphaël Varane 113. dakikada oyundan çıktı 113'
CB 18 Dayot Upamecano
LB 22 Théo Hernandez 71. dakikada oyundan çıktı 71'
CM 8 Aurélien Tchouaméni
CM 14 Adrien Rabiot 55. dakikada sarı kart gördü 55' 96. dakikada oyundan çıktı 96'
RW 11 Ousmane Dembélé 41. dakikada oyundan çıktı 41'
AM 7 Antoine Griezmann 71. dakikada oyundan çıktı 71'
LW 10 Kylian Mbappé
CF 9 Olivier Giroud 90+5. dakikada sarı kart gördü 90+5' 41. dakikada oyundan çıktı 41'
Oyuncu değişiklikleri:
FW 12 Randal Kolo Muani 41. dakikada oyuna girdi 41'
FW 26 Marcus Thuram 87. dakikada sarı kart gördü 87' 41. dakikada oyuna girdi 41'
FW 20 Kingsley Coman 71. dakikada oyuna girdi 71'
MF 25 Eduardo Camavinga 71. dakikada oyuna girdi 71'
MF 13 Youssouf Fofana 96. dakikada oyuna girdi 96'
DF 24 Ibrahima Konaté 113. dakikada oyuna girdi 113'
DF 3 Axel Disasi 120+1. dakikada oyuna girdi 120+1'
Teknik direktör:
Didier Deschamps

Maçın adamı:
Lionel Messi (Arjantin)[1]

Yardımcı hakemler:
Paweł Sokolnicki (Polonya)
Tomasz Listkiewicz (Polonya)
Dördüncü hakem:
Ismail Elfath (ABD)
Yedek yardımcı hakem:
Kathryn Nesbitt (ABD)
Video yardımcı hakem:
Tomasz Kwiatkowski (Polonya)
Yardımcı video yardımcı hakemleri:
Juan Soto (Venezuela)
Kyle Atkins (ABD)
Fernando Guerrero (Meksika)
Yedek video yardımcı hakemleri:
Bastian Dankert (Almanya)
Yedek yardımcı video yardımcı hakemleri:
Corey Parker (ABD)

Maç kuralları[40]

  • 90 dakika
  • Eşitlik bozulmazsa 30 dakikalık uzatma süresi.
  • Uzatma süresi sonucu eşitlik bozulmazsa seri penaltı atışları
  • Yedek kulübesinde maksimum 15 oyuncu.
  • Maksimum 5 oyuncu değişikliği, uzatmalara giderse 6.

İstatistikler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Maç sonrası

[değiştir | kaynağı değiştir]
Dünya Kupası zaferi sonrası başkent Buenos Aires sokaklarında yapılan kutlamalar.

Uzmanlar, yorumcular ve seyirciler maçın yoğunluğunu, stresli atmosferini ve temposunu övdü. Medyada atılan gol sayısı ve Messi-Mbappé rekabetiyle birlikte vurgulandı[43][44][45][46] ve en heyecanlı Dünya Kupası finallerinden biri ve tüm zamanların en iyi futbol maçlarından biri olarak kabul gördü.[47][48][49][50]

Arjantin, üçüncü şampiyonluğuna ulaşmasıyla Fransa'yı ve Uruguay'ı geride bıraktı ve yalnızca Brezilya, Almanya ve İtalya'nın arkasında kaldı. 2002'de Brezilya'dan sonra Dünya Kupası'nı kazanan ilk Güney Amerikalı ve Avrupalı olmayan ekip oldular.[51] Ayrıca Dünya Kupası'nı kazanan ilk güncel Copa América şampiyonu oldular.[52] 2010'da İspanya'dan sonra ilk maçlarını kaybedip şampiyonluğa ulaşan ikinci takım oldular.[53] Çeyrek finalde Hollanda'yı da penaltılarla eleyen Arjantin, eleme aşamasında 2 kez penaltılarla kazanan ilk takım oldu.[54] Böylelikle kupa 10. kez Güney Amerika'ya gitmiş oldu. Avrupalı ekipler karşısında oynanan 11 finalde 8. kez Güney Amerika tarafı galip geldi. Fransa, 1990'da Arjantin ve 1998'de Brezilya'dan sonra son şampiyon unvanıyla finale çıkıp kaybeden üçüncü ekip oldu.[55] 1994 ve 2006'dan sonra seri penaltı atışlarına kalan üçüncü final oldu. Fransa, 2006'da da penaltılarda kaybetmişti.[56] 1998 FIFA Dünya Kupası'nda İtalya'ya karşı kazandığı çeyrek final maçından beri hiçbir müsabakada penaltı atışlarında galip taraf olamadı. Finalde atılan 6 gol ile birlikte turnuvada toplam 172 gol atıldı ve gol sayısında 1998 ve 2014'ü geride bıraktı.[57]

FIFA başkanı Gianni Infantino, maç sonunda futbolculara madalyalarını dağıtmak ve Arjantin kaptanı Lionel Messi'ye kupayı takdim etmek için sahada yer aldı. Infantino ile birlikte sahada Katar Emiri Temim bin Hamed es-Sani, Fransa cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Arjantin Futbol Federasyonu başkanı Claudio Tapia, Fransa Futbol Federasyonu başkanı Noël Le Graët, CONMEBOL başkanı Alejandro Domínguez ve UEFA başkanı Aleksander Čeferin yer aldı.[58] 1986'da Arjantin'in şampiyon kadrosunda yer alan Sergio Batista ve Nery Pumpido, kupayı tören için sahaya çıkardı.[59] Kupa, Emir ve Infantino tarafından takdim edilmeden önce, Emir tarafından Messi'ye bir bişt giydirildi.[60] Kupa töreni, konfetiler yerine havai fişekler ve ışıklarla yapılarak önceki turnuvalardan farklı bir manzaraya sahipti.

Messi, maçın oyuncusu seçildi[1] ve 2014'ten sonra ikinci kez turnuvanın en iyi oyuncusu olarak Altın Top Ödülü'nü kazandı. Böylece bu ödülü iki kere kazanan ilk futbolcu oldu.[61] Ayrıca attığı 7 golle turnuvanın en çok gol atan ikinci oyuncusu olarak Gümüş Ayakkabı Ödülü'nü de kazandı.[62] Final maçıyla birlikte 26. Dünya Kupası maçına çıkarak Lothar Matthäus'un rekorunu geçti ve en çok Dünya Kupası maçına çıkan oyuncu oldu.[63] Messi, attığı gollerle, 1938'de György Sárosi'den sonra bir Dünya Kupası turnuvasında son 16, çeyrek final, yarı final ve finalde gol atan ikinci futbolcu, grup aşaması ve tüm eleme aşaması boyuncu gol atan tek futbolcu oldu.[64] Bir önceki finalde de gol atan Kylian Mbappé, bu maçtaki hat-trick'i ile Hurst, Pelé, Vavá ve Zinedine Zidane'ı geçerek Dünya Kupası finallerinde en çok gol atan futbolcu oldu.[65] Ayrıca attığı 3 golle Messi'yi geçerek 8 golle turnuvanın en golcü oyuncusu olarak Altın Ayakkabı Ödülü'nü kazandı.[62] 2002'de Brezilyalı Ronaldo'dan bu yana bir Dünya Kupası'nda en çok gol atan futbolcu oldu ve turnuvanın en iyi ikinci futbolcusu seçilerek Gümüş Top Ödülü'nü kazandı.[66] Arjantinli Emiliano Martínez, turnuvanın en iyi kalecisi seçilerek Altın Eldiven Ödülü'nü kazandı. Arjantinli Enzo Fernández ise 21 yaş ve altı oyunculara verilen En İyi Genç Oyuncu Ödülü'nü kazandı.[61]

Arjantin'de başta başkent Buenos Aires ve Messi'nin memleketi Rosario olmak üzere ülke genelinde yoğun kutlamalar yaşandı.[67] 20 Aralık'ta oyuncuların ülkesine dönmesinden sonra yerel basına göre 4 milyon insan sokaklarda toplandı. Kalabalık o kadar fazlaydı ki, futbolcular kutlama otobüsünden helikopter yarıdmıyla alındılar.[68] 22 Aralık'ta Fransa Futbol Federasyonu, Emiliano Martínez hakkında maçtan sonra soyunma odasında Mbappé'ye karşı alaycı hareketleri ve Arjantin'deki kutlama törenine kafa kısmına Mbappé'nin yüzünün yapıştırıldığı oyuncak bir bebekle çıkması gibi olaylardan sonra sportmenlik dışı davranış gerekçesiyle resmî şikayette bulundu.[69][70] Fransa'da Paris, Lyon ve Nice gibi şehirler başta olmak üzere ülke genelinde tepkiler ve isyanlar görüldü.[71] Kingsley Coman, Randal Kolo Muani ve Aurélien Tchouaméni gibi bazı Fransız futbolcular performansları nedeniyle internette taraftarlar tarafından ırkçılığa maruz kaldılar. Fransız oyuncuların maruz kaldığı bu ırkçılık, 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası finalinde kaçırdıkları penaltılar yüzünden İtalya'nın şampiyon olması sonucu ırkçılığa maruz kalan İngiliz futbolcular Marcus Rashford, Jadon Sancho ve Bukayo Saka'yı hatırlatır nitelikteydi.[72] Messi'nin Instagram üzerinden kupa ile yaptığı paylaşımı, 48 saat içinde 64 milyon beğeniyi geçerek tüm sosyal medya platformlarında en çok beğeni alan gönderi oldu.[73][74]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Kaleci Emiliano Martínez, Fransa'nın herhangi bir oyuncusuna doğrudan faul yapmamasına rağmen, hakemin sportmenlik dışı davranış nedeniyle sarı kart göstermesi de faul olarak sayılıyor.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c "Argentina and Messi spot on for World Cup glory". FIFA. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  2. ^ "FIFA World Cup – Final – Argentina v France". FIFA. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  3. ^ "Doha, Qatar Weather History". Weather Underground. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  4. ^ "2022 World Cup final: Argentina vs. France highlights and reactions". ESPN. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  5. ^ Summerscales, Robert (18 Aralık 2022). "Argentina beat France on penalties in best World Cup Final ever". Sports Illustrated. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  6. ^ "Was Argentina-France the best World Cup final ever? Ranking the 5 best". Fox Sports. 19 Aralık 2022. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  7. ^ Ronald, Issy (19 Aralık 2022). "How the world reacted to 'the best World Cup final ever'". CNN. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  8. ^ a b c "Poland's Szymon Marciniak to referee FIFA World Cup final". FIFA. 14 Aralık 2022. 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2022. 
  9. ^ a b c "Szymon Marciniak poprowadzi finał Mistrzostw Świata!" (Lehçe). Polish Football Association. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022. 
  10. ^ "FIFA 2022 Refereeing International Lists" (PDF). FIFA. 27 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2022. 
  11. ^ a b Woitalla, Mike (16 Aralık 2022). "American refs in Qatar: Two U.S. officials assigned to final; two on standby". Soccer America. 17 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  12. ^ "Rostocker Schiedsrichter Dankert beim WM-Finale im Einsatz" [Rostock referee Dankert in action at the World Cup final]. Norddeutscher Rundfunk. 15 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  13. ^ Turner, Giles; Helier, David (15 Aralık 2022). "Qatar's $300 Billion World Cup Is Headed for an Epic Comedown". Bloomberg News. 28 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2022. 
  14. ^ "Argentine president to watch final match from home". The Hindu. Agence France-Presse. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  15. ^ "President wishes France's Macron the best – except for in Sunday's World Cup final". Buenos Aires Times. 15 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  16. ^ "Qatar holds spectacular World Cup closing ceremony ahead of final". Al Jazeera. 20 Aralık 2022. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022. 
  17. ^ "Deepika Padukone, former Spanish goalkeeper Iker Casillas unveil the FIFA World Cup trophy at the stadium. Watch". Hindustan Times. 18 Aralık 2022. 26 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2022. 
  18. ^ "Lali Espósito emocionó a todos con la interpretación del himno argentino en la final del Mundial". La Nación (İspanyolca). 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  19. ^ Makary, Marina (18 Aralık 2022). "Egyptian Artists Wegz and Farrah El Dibany Perform at World Cup Closing". Egyptian Streets. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  20. ^ "Lusail Stadium". Supreme Committee for Delivery & Legacy. 4 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022. 
  21. ^ "Lusail Iconic Stadium for Qatar 2022 is revealed at Leaders in Football conference in London" (Basın açıklaması). Foster and Partners. 6 Ekim 2010. 19 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022. 
  22. ^ "FIFA World Cup match schedule confirmed: hosts Qatar to kick off 2022 tournament at Al Bayt Stadium". FIFA. 15 Temmuz 2020. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022. 
  23. ^ "FIFA World Cup Qatar 2022 – Match Schedule" (PDF). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 11 Ağustos 2022. 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 11 Ağustos 2022. 
  24. ^ "Lusail Iconic Stadium – FIFA World Cup Qatar". e-architect. 7 Mart 2019. 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2022. 
  25. ^ "Lusail Iconic Stadium World Cup 2022: Qatar World Cup Stadium". fifaworldcupnews.com. 23 Eylül 2021. 31 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2022. 
  26. ^ "Qatar's Lusail Iconic Stadium for Solar World Cup Stadium". architecture-view.com. 27 Ekim 2010. 16 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022. 
  27. ^ "Work starts on Qatar World Cup final stadium at Lusail". thepeninsulaqatar.com. 12 Nisan 2017. 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2022. 
  28. ^ Parkes, James (23 Kasım 2021). "Foster + Partners-designed Lusail Stadium among eight completed Qatar World Cup venues". Dezeen. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022. 
  29. ^ "Photos: Lusail Super Cup tests stadium hosting World Cup final". aljazeera.com. 17 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2022. 
  30. ^ Sobura, Tomasz (2 Şubat 2022). "New stadium: The date bowl still awaiting its first game". StadiumDB.com. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2022. 
  31. ^ "Golden "Teamgeist Berlin" ball for the FIFA World Cup Final". FIFA.com. FIFA. 18 Nisan 2006. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  32. ^ FIFA.com (20 Nisan 2010). "Glittering golden ball for Final". fifa.com. 30 Nisan 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2016. 
  33. ^ "adidas Brazuca Final Rio unveiled". FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 29 Mayıs 2014. 29 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2014. 
  34. ^ "adidas Football Reveals Official Match Ball for the Knockout Stage of the 2018 FIFA World Cup Russia". 2018 FIFA World Cup. 26 Haziran 2018. 26 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2018. 
  35. ^ Goff, Steven (18 Aralık 2022). "Lionel Messi earns World Cup glory as Argentina tops France in a chaotic, captivating final". The Washington Post. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  36. ^ Murray, Scott (18 Aralık 2022). "2022 World Cup final: Argentina 3–3 France (aet, 4–2 on pens) – as it happened". The Guardian. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  37. ^ a b c Madani, Doha; Li, David K.; Burman, Max (18 Aralık 2022). "Argentina wins World Cup on penalty kicks over France". NBC News. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  38. ^ "Argentina 3 France 3 (4–2 on pens)". BBC Sport. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2022. 
  39. ^ Doyle, Terrence (19 Aralık 2022). "Argentina And France Lived Up to the World Cup Final's Hype – And Then Transcended It". FiveThirtyEight. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2022. 
  40. ^ "Regulations – FIFA World Cup Qatar 2022" (PDF). FIFA.com. Fédération Internationale de Football Association. 15 Aralık 2021. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Mart 2022. 
  41. ^ a b c d "World Cup: Argentina vs France". Sofascore. 18 Aralık 2022. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  42. ^ a b c d "Argentina vs France: live info and stats – FIFA World Cup 2022". Diario AS. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  43. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  44. ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  47. ^ Fox Sports (19 Aralık 2022). "Was Argentina vs. France the best World Cup Final ever? RANKING THE 5 BEST". 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  49. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  50. ^ "Arşivlenmiş kopya". 9 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2023. 
  51. ^ "World Cup 1930–2022". RSSSF. 1 Aralık 2022. 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  52. ^ "Copa América". RSSSF. 7 Ekim 2021. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  53. ^ "Argentina become second team to win FIFA World Cup after losing first game". Sportstar. 18 Aralık 2022. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2022. 
  54. ^ "Milestones & Superlatives: Statistical Kit for the FIFA World Cup" (PDF). FIFA. 6 Nisan 2018. 21 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  55. ^ "World Cup 2022 Facts: The Best of the Best". The Analyst. 21 Aralık 2022. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. Each of the last three reigning champions to reach the World Cup final failed to win that final, with France joining Argentina in 1990 and Brazil in 1998 in doing so. 
  56. ^ Hayward, Ben (18 Aralık 2022). "How many World Cup finals have gone to extra time and penalties?". FourFourTwo. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. Of the previous seven, only two have gone to penalties: Brazil's win over Italy in 1994 and the Azzurri's triumph against France in 2006. 
  57. ^ "World Cup in Qatar sets scoring record with 172 goals". The Washington Post. Associated Press. 18 Aralık 2022. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  58. ^ Hangst, Matthias (18 Aralık 2022). "Argentina v France: Final – FIFA World Cup Qatar 2022". Getty Images. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  59. ^ "Argentina wins World Cup, presentation ceremony highlights: Messi wins Golden Ball, Martinez gets Golden Glove, Mbappe takes Golden Boot". Sportstar. 18 Aralık 2022. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  60. ^ "Lionel Messi made to wear traditional Arab bisht for World Cup trophy lift". The Daily Telegraph. 18 Aralık 2022. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  61. ^ a b "Messi makes Golden Ball history". FIFA. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  62. ^ a b Mackey, Ed (18 Aralık 2022). "World Cup 2022 top goalscorers: Mbappe pips Messi to Golden Boot in unbelievable final". The Athletic. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  63. ^ "The World Cup records Messi owns and is chasing". FIFA. 18 Aralık 2022. 15 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  64. ^ "Messi – 2nd player to score in last-16, quarters, semis and final of WC". BeSoccer. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  65. ^ Andrews, Connor (18 Aralık 2022). "Kylian Mbappe becomes first player to score World Cup final hat-trick since Geoff Hurst as he twice brings France back level with Argentina and overtakes Pele and Zinedine Zidane". Talksport. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  66. ^ "World Cup Golden Ball: Full winners list & how best player award is decided". Goal. 18 Aralık 2022. 18 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2022. 
  67. ^ Samuel, Liliana. "Rosario celebrates its native sons, Messi and Di María". Buenos Aires Times. Agence France-Presse. 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2022. 
  68. ^ "Argentina's World Cup heroes airlifted in helicopters as street party overflows". Reuters. 20 Aralık 2022. 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2022. 
  69. ^ O'Brien, Josh (22 Aralık 2022). "Emi Martinez subject of formal complaint from France FA after World Cup taunts". Daily Mirror. 22 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2022. 
  70. ^ "Martinez holds Mbappe baby doll during World Cup parade as Argentina keeper continues to taunt France striker". Goal. 23 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2022. 
  71. ^ Banerjee, Apratim (19 Aralık 2022). "Riots erupt in France as over 115 arrests recorded after Les Bleus suffer defeat to Argentina in FIFA World Cup final". Sportskeeda. 24 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  72. ^ "World Cup 2022: France's Kingsley Coman and Aurelien Tchouameni racially abused". BBC Sport. 19 Aralık 2022. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2022. 
  73. ^ Corbella, Enrique (21 Aralık 2022). "Messi beats the record of likes in the history of all social media: Beats TikToker Bella Poarch". Marca. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022. 
  74. ^ Navlakha, Meera (21 Aralık 2022). "Lionel Messi's Instagram post is the most liked thing on social media – ever". Mashable. 21 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=2022_FIFA_Dünya_Kupası_finali&oldid=33660870" sayfasından alınmıştır