2020–2023 küresel çip kıtlığı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

2020–2023 küresel çip kıtlığı, 169'dan fazla sektörü etkileyen, dünya çapında devam eden bir çip kıtlığıdır.[1] Kriz, (genellikle "çip" olarak adlandırılan) entegre devreleri gerektiren otomobillerde, grafik kartlarında, oyun konsollarında, bilgisayarlarda, ev aletlerinde ve diğer tüketici elektroniklerinde büyük fiyat artışlarına, bunlar için uzun kuyruklara ve tüketici ve üreticiler arasında tekrar satışlara neden olmuştur.[2][3][4]

2020'nin başlarından itibaren, COVID-19 salgının etkileri ve bu etkileri hafifletme çabaları, tedarik zincirlerinde ve lojistikte aksamalara neden olmuştur. Bazı ülkelerin de uzaktan çalışma ekonomisine geçmesi nedeniyle kişisel bilgisayarlara küresel talepte %13'lük bir artış oluşmuş;[5] bu da oldukça geniş olan elektronik ürün yelpazesinin üretimi için gerekli olan temel çiplerin tedarikini etkilemiştir.[6] Pandeminin Güney Kore ve Tayvan'daki yarı iletken üretimi üzerindeki etkisi, kıtlığın nedeni olarak gösterilirken, kısıtlı arzın konsol oyunları ve otomotiv endüstrisi gibi geniş sektörleri etkilediği belirtilmiştir.[6][7]

Şubat 2021'de BBC'nin aktardığına göre, piyasa analisti IHS Markit, kıtlığın etkisinin 2021'in üçüncü çeyreğine kadar süreceği tahmininde bulundu; bu tarihte çip tedarikinde tedarik süreleri 2017'den bu yana en uzun süre olan 15 haftaya uzamıştı.[7] Nisan 2021 itibarıyla, Broadcom Inc. tarafından üretilen yarı iletkenler için tedarik süreleri "Şubat 2020'deki 12,2 haftadan 22,2 haftaya çıkmıştır."[7]

Tayvan'da 2021 yazında yaşanan kuraklık da dahil olmak üzere şiddetli hava olayları da önemli bir etken olmuştur. Kuraklıklar, fabrikaları ve tabakaları temizlemek için gereken ultra saf suyun bulunamaması nedeniyle üretimi etkilemiştir.[8][9]

2021 yılının birinci çeyreğinin sonunda, bazı ülkelerde ikinci el otomobil fiyatları hem ekonomik toparlanmadan hem de çip sıkıntısından kaynakalanan talep nedeniyle artmaktaydı. Bazı otomobillerin fiyatları birinci çeyrekte %10'a kadar artmıştı.[10]

Sebepleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Küresel çip krizine, COVID-19 salgınının yarattığı kartopu etkisinin ortaya çıkardığı birçok etmenin oluşturduğu "kusursuz fırtına" sebep olmuştur ve kıtlığın hızlanmasındaki en ana etmendir.[11][12][13] Buna katkıda bulunan bir diğer faktör de talebin mevcut üretim kapasitesini karşılayamayacak kadar büyük olmasıdır.[14] Bunlar haricinde Amerika Birleşik Devletleri - Çin ticaret savaşı ve Tayvan'daki 2021 yılı kuraklığı da bu kıtlığın sebeplerinden biri olarak gösterilmektedir.[15][16]

COVID-19 pandemisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzaktan çalışma ve uzaktan eğitimdeki artış bilgisayarlara,[17] ağ çevre birimlerine[18] ve çipli diğer tüketici elektroniğine[17] olan talebin artmasına neden oldu. Sokağa çıkma yasakları nedeniyle çip üretim tesisleri kapatılmış,[19][20] ve bu da stokların tükenmesine yol açmıştır.[21] 2020'nin dördüncü çeyreğinde bilgisayar satışları bir önceki yıla göre %26,1 oranında artış göstermiştir.[22]

Amerika Birleşik Devletleri–Çin ticaret savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 2020'de Çin ve ABD arasındaki ekonomik çatışmanın bir parçası olarak ABD Ticaret Bakanlığı, Çin'in en büyük çip üreticisi Semiconductor Manufacturing International Corporation'a (SMIC) kısıtlamalar getirerek Amerikan bağlantılı şirketlere satış yapmalarını zorlaştırdı.[23] Bu kısıtlamalar şirketleri Taiwan Semiconductor Manufacturing Company Limited (TSMC) ve Samsung gibi diğer üretim tesislerini kullanmaya zorladı.[24] Ancak bu şirketler zaten maksimum kapasitede üretim yapmaktaydı.[25]

ABD merkezli bir çip üreticisi ve AMD'nin halka arzından önceki yarı iletken üretim kolu olan GlobalFoundries, 2020 yılında Çin'deki tek fabrikasının faaliyetlerini durdurdu. Fabrikanın 300 mm wafer üretmesi gerekiyordu, ancak Pekin'deki 65.000 metrekarelik fabrika hiçbir zaman üretime başlamadı.[26]

Ekim 2022'de Amerika Birleşik Devletleri, Çinli şirketlere bilgisayar çipi teknolojisi satışını kısıtlamak için, öncelikle en ileri teknolojiler için gerekli olan gelişmiş çiplerin satışını etkileyen yeni önlemler alacağını duyurdu. Sonuç olarak, resmi tatillerin ardından Tayvan, Japonya ve Güney Kore'de borsaların yeniden açılması sırasında büyük Asyalı çip üreticisi şirketlerin hisseleri düştü.[27]

Ekim 2022'de Washington, ABD yazılımı veya donanımı kullanan şirketlerin Çin'e çip ihraç etmeden önce lisans almalarını zorunlu kıldı. Bu, menşe ülkelerine bakılmaksızın geçerliydi. ABD ayrıca Japonya ve Hollanda'yı da benzer düzenlemeleri uygulamaya çağırdı.[28]

Kripto para[değiştir | kaynağı değiştir]

Emek ispatı kripto para birimlerinin artan kullanımı, çoğunlukla grafik işlemci biriminde genel amaçlı hesaplama (GPGPU) ile yapılan büyük miktarda madenciliğe yol açtı. Kripto para madenciliği için GPU'lara olan yüksek talep, diğer kullanımlar için kullanılabilirliklerini azalttı.[29]

Şiddetli hava koşulları[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat 2021'de yaşanan şiddetli bir kış fırtınası, Austin, Teksas'ta Samsung, Infineon ve NXP Semiconductors'a ait üç tesisin elektrik kaybı nedeniyle kapanmasına neden oldu.[9] Bu durum, bu tesislerin tedarikini birkaç ay geciktirmiştir.[30]

Tayvan, küresel yarı iletken endüstrisinin lideridir ve TSMC tek başına 2020 yılında küresel wafer döküm pazarının %50'sinden fazlasını oluşturmaktadır.[31] 2021 yılında Tayvan yarım yüzyıldan uzun bir sürenin en kötü kuraklığını yaşadı[32] ve bu da fabrikalarını ve wafer plakalarını temizlemek için büyük miktarlarda ultra saf su kullanan wafer üreticileri arasında sorunlara yol açtı. TSMC tesisleri günde 63,000 ton su kullanmaktaydı ve bu da iki yerel su rezervuarının arzının %10'na tekabül etmektedir.[8]

Tesislerde yangınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

ADC ve DAC bileşenleri konusunda uzmanlaşmış bir Asahi Kasei yarı iletken fabrikasında Ekim 2020'de yangın çıktı.[30] Otomobillerde kullanılan mikrodenetleyici üniteleri için küresel pazarın %30'unu tedarik eden Renesas Electronics'e ait bir başka Japon fabrikası Mart 2021'de alev aldı; Renesas normal üretime dönmelerinin en az 100 gün süreceğini söyledi.[33] Ocak 2022'de ASML'nin Berlin fabrikasında çıkan yangın, çip üretiminde kullanılan EUV litografi ekipmanlarının üretimini etkiledi.[34]

Rusya-Ukrayna Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çip üretimindeki lazerler için gerekli bir asal gaz olan neonun fiyatı, COVID-19 salgını ve Ukrayna'daki savaş nedeniyle Aralık 2021 ile Mart 2022 arasında altı kat arttı.[7] Rusya'nın Ukrayna'yı işgali neon arzını ciddi şekilde kısıtladı ve çatışmanın çip krizini daha da kötüleştirebileceği korkusuna yol açtı. Ukrayna, Rus çelik endüstrisinin bir yan ürünü olan neonun küresel arzının yaklaşık yarısını ve Amerika Birleşik Devletleri'nde kullanılan yarı iletken sınıfı neonun %90'ını üretmektedir.[35][36] Yarı iletken üreticileri Çin'deki asal gaz üreticileri gibi alternatif tedarikçiler arayışına girmişlerdir ancak yeni bir tedarikçinin üretimi arttırmasının en az dokuz ay sürmesi beklenmektedir.[7] Kripton ve ksenon gibi Ukrayna'nın önemli miktarlarda ihracatını yaptığı ürünlerin de tedariki bu durumdan etkilenmiştir.[37]

Rusya, belirli çip bileşenlerinde kullanılan paladyum metalinin küresel arzının yaklaşık %40'ını ihraç etmektedir ve paladyum tedariki Batılı hükûmetler tarafından uygulanan ticari yaptırımlardan etkilenebilmektedir.[38]

Etkilenen endüstriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Goldman Sachs tarafından yapılan bir analize göre, küresel çip kıtlığından en az 169 sektör etkilenmiş olup, krizden en çok etkilenenler arasında otomotiv ve tüketici elektroniği sektörleri yer almaktadır.[39][40][41]

Otomotiv[değiştir | kaynağı değiştir]

ABD otomotiv üretimi, 1993–2021

Ortalama bir modern otomobilde 1.400 ila 1.500 arasında, hatta bazılarında 3.000'e kadar çip bulunabilir.[42] Otomobiller küresel çip tüketiminin %15'ini, kişisel elektronik cihazlar ise yaklaşık %50'sini oluşturmaktadır. Çip kıtlığının 2021 yılında küresel otomotiv endüstrisine 210 milyar ABD dolar zarara yol açması beklenmektedir.[43][44] Düşük satışlara rağmen, bazı üreticiler 2020'ye göre kârlarını artırdı; örneğin Toyota ve General Motors, esnek talep ve alıcılara sunulan mali teşviklerin azalması nedeniyle 2021'de rekor kâr elde etti.[45][46]

Pandeminin başlangıcında, otomobil üreticileri satışların düşeceğini tahmin ederek yanıldılar, çip siparişlerini iptal ettiler ve talebi karşılamak için hazırlıksız duruma düştüler.[47] Çip üreticileri bilişim sektöründen daha fazla taahhüt almış, bu da otomobil çipleri için kapasiteyi azaltmıştır.[42] Ford, araçların montajlarını bitirmek için gerekli olan çipleri beklerken binlerce montajı tamamlanmamış aracı kullanılmayan Kentucky Otoyolu'na park etti.[48] Toyota Eylül 2021'de dünya genelinde araç üretimini %40 oranında azaltmayı planlarken,[49] General Motors da aynı ayda Kuzey Amerika'daki tesislerinde neredeyse tüm araçların üretimini bir ya da iki hafta süreyle durduracağını açıkladı.[50] 2021'in üçüncü çeyreğinde, arz talebi karşılayamadığı için ABD'de 2020'nin aynı dönemine kıyasla sadece üçte iki oranında yeni otomobil satışı gerçekleşti.[51] Opel, kıtlık nedeniyle Eisenach üretim tesisini 2022 yılına kadar kapatarak 1.300 işçinin geçici olarak işten çıkarılmasına neden oldu.[52] 2022 yılının ortalarında otomotiv üretim şirketi Stellantis, yarı iletken eksikliğini öne sürerek Fransa'daki iki fabrikasında üretime ara verdi.[53]

Masaüstü bilgisayarlar ve ekran kartları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir masaüstü bilgisayar oluşturmak için gereken neredeyse tüm bileşenlerin bulunabilirliği, küresel çip kıtlığından büyük ölçüde etkilenmiştir.[54] CPU çiplerinin iki ana üreticisi olan AMD ve Intel, küresel salgının bir sonucu olarak ürünlerine yönelik artan talebi karşılamakta zorlanmıştır.[17][55] Ayrıca, küresel çip kıtlığı ekran kartı edinmeyi de zorlaştırmıştır[56] ve 2021'de kripto para madenciliğindeki artışla birlikte yeni ve kullanılmış grafik işlem birimi (GPU) kartlarının bulunabilirliği daha da kötüleşti.[29] Ayrıca, önde gelen GPU kartı üreticileri olan AMD ve Nvidia, pandemi sırasında bugüne kadar çıkardıkları en iyi ekran kartlarının yeni modellerini piyasaya sürdü; bu yeni modeller son derece yüksek talep gördü ve stoklarda nadiren bulundu.[57] Dahası, karaborsacılar genellikle bir satıcının stoklarını birkaç saniye içinde otomatik olarak satın almak için İnternet botlarını kullanmaktaydı.[58] Bu kartlar daha sonra üreticinin tavsiye ettiği perakende satış fiyatının %300 üzerinde bir fiyatla yeniden satışa sunuldu.[59]

Ancak, 15 Eylül 2022'de Ether'in (piyasa değerine göre Bitcoin'den sonra en çok kullanılan kripto paralardan biri)[60][61] "The Merge" olarak adlandırılan[62] ve emek ispatından (PoW) daha verimli olan hisse ispatına (PoS) dönüştüren bir mutabakat mekanizması değişikliğine uğraması nedeniyle GPU'lar için fiyatlandırma tavsiye edilen satış fiyatına geri dönmeye başladı.[63][64][65] Bu durum, 40 serisi Nvidia GPU'ların piyasaya sürülmesinin yanı sıra[66] kripto para fiyatlarının düşmesiyle azalan kripto madencilik kârlılığıyla birleşince,[67] kripto madencilerinin kullanılmış kartlarını piyasaya sürmesine neden oldu.[68]

Oyun konsolları[değiştir | kaynağı değiştir]

COVID-19 salgını sırasında, virüsün yayılmasını önlemek için sinemalar ve tiyatrolar kapatıldı, bu da birçok insanın kendini izole ettiği dönemlerde ev eğlencesine yönelmesine yol açtı[7] ve bu da oyun konsollarına olan talebi artırdı.[7][69] Dokuzuncu nesil video oyun konsollarının piyasaya sürülmesinin pandemiyle aynı zamana denk gelmesiyle talep daha da arttı ve hem Microsoft hem de Sony yeni konsolları için rekor talep bildirdi.[69] Microsoft, Şubat 2021'de Xbox Series X ve Series S'in eksikliklerinin en az 2021 ortasına kadar devam edeceğini beklerken,[70] Sony Mayıs 2021'de PlayStation 5 konsolunun eksik tedarikinin 2022'ye kadar devam edeceği konusunda uyardı.[71] Her iki şirket de dokuzuncu nesil konsollarında TSMC tarafından üretilen AMD çiplerini kullanmaktaydı ve bu da tedarik zincirine ekstra yük getirmekteydi. Tedarik sorunları devam ederken, karaborsacılar eBay gibi internet sitelerinde konsolları perakende fiyatlarının %50 ila %100 üzerinde satmaktaydı.[72] Nintendo %20 daha az Switch konsolu üretti. Şirket başlangıçta 30 milyon ünite üretmeyi planlıyordu, ancak Mart 2022'ye kadar olan mali yıl boyunca yalnızca 24 milyon üretebildi.[73]

Kredi kartları ve çipli kartlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Modern kredi kartları temassız ödemeler için kullanılan EMV çiplerine sahiptir. Kıtlık, ABD'de bir kredi kartı için tipik değiştirme süresinin on iş gününden altı ila sekiz haftaya çıkmasına neden oldu.[74] Buna ek olarak, 2023 yılında, demiryolu operatörleri JR East ve Tokyo Metro, sırasıyla Suica ve Pasmo kartlarının dağıtımını, başlangıçta kayıtsız olanları, daha sonra banliyö geçişleri ve sınırlı geçerlilikteki kartlar hariç tamamen durdurma kararı aldı.[75]

Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Hükümetler[değiştir | kaynağı değiştir]

24 Şubat 2021'de ABD Başkanı Joe Biden, yarı iletken tedarik zincirini güçlendirmeye yönelik seçenekleri gözden geçirerek çip sıkıntısını gidermeye çalışan bir idari emir imzaladı.[76] Nisan ayının ilerleyen günlerinde, büyük teknoloji şirketlerinin CEO'ları ve ABD hükûmet yetkilileri, yarı iletken tedarik zincirinin dayanıklılığının artırılması hakkında konuşmak üzere Beyaz Saray ile sanal bir zirveye katıldı.[77] Mayıs ayındaki bir başka toplantının ardından 23 Eylül 2021'de düzenlenen sanal toplantıda Beyaz Saray, otomobil üreticilerini, çip üreticilerini ve diğerlerini ABD otomobil üretimini kesintiye zorlayan ve devam etmekte olan kriz hakkında bilgi vermeye ve bu krizin çözümüne yardımcı olmak için öncülük etmeye çağırdı.[78]

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 15 Eylül 2021 tarihinde yaptığı Ulusa Sesleniş konuşmasında, yakında yürürlüğe girecek olan Avrupa Çip Yasası'ndan bahsetti.[79] Avrupa Birliği'nin bölgesel yarı iletken tedarik zincirlerinde daha fazla esneklik ve egemenlik için mevzuatı kullanacağı açıklandı.[80]

Aralık 2021'de Hindistan, çip üretim tesislerini artırmaya yönelik bir planın ana hatlarını çizdi.[81]

ABD Kongresi CHIPS (Yarı İletken Üretimine Yardımcı Teşvik Yaratma / Creating Helpful Incentives to Produce Semiconductors) Yasasını 2022 yazında kabul etti ve 9 Ağustos 2022 tarihinde Başkan Biden tasarıyı imzalayarak yasalaştırdı.[82][83][84]

Ocak 2023'te ABD, Japonya ve Hollanda, Çin'e belirli gelişmiş çip ihracatını sınırlamak için bir anlaşmaya vardı.[85]

Japon hükûmeti Mart 2023'te bilgisayar çipi üreten ekipmanların ihracatına kısıtlamalar getirmeyi planladığını duyurdu. 23 Temmuz 2023 tarihi itibarıyla de planladığı kısıtlamaları uygulamaya koydu.[86] Bu kısıtlamalar daha önce Hollanda ve ABD tarafından atılan adımlara benzemekteydi. Fakat, Japonya Ticaret Bakanı Yasutoshi Nishimura, bu planın ABD'nin hamlesiyle ilgili olmadığını vurguladı. Bu kısıtlama, yarı iletken üretiminde kullanılan daldırma litografi makinelerinden silikon wafer plakası temizleyicilerine kadar 23 çeşit aracı etkilemektedir. Dahası, etkilenecek başlıca teknoloji şirketleri arasında Nikon ve Tokyo Electron bulunmaktadır.[28]

Şirketler[değiştir | kaynağı değiştir]

22 Temmuz 2021'de Intel CEO'su Pat Gelsinger, çip sıkıntısının 2021'in ikinci yarısında daha da kötüleşmesini beklediğini ve tedariklerin normale dönmesinin bir veya iki yıl alacağını söyledi.[55] 19 Ağustos 2021'de Nvidia CEO'su Jensen Huang, sıkıntının 2022'ye kadar devam etmesini beklediğini söylerken,[87] AMD CEO'su Lisa Su 27 Eylül 2021'de sıkıntının 2022'nin ikinci yarısı boyunca iyileşeceğini söyledi, ancak o zamana kadar tedarikin sıkı kalacağı konusunda uyardı.[88] Ancak IBM CEO'su Arvind Krishna 11 Ekim'de yaptığı açıklamada, 2022 sonuna kadar çip sıkıntısının çözüleceğine dair herhangi bir tahminin iyimser olduğunu ve sorunun 2023 veya 2024'e kadar tam olarak çözülmemesini "daha muhtemel" gördüğünü söyledi.[89]

Tayvanlı TSMC, 23 Eylül'de Beyaz Saray'da düzenlenen sanal toplantıya katılımının ardından 24 Eylül 2021'de yaptığı açıklamada, küresel çip krizinin üstesinden gelmek için tüm paydaşları aktif olarak desteklediğini ve onlarla birlikte çalıştığını belirtti.[90] Nisan 2021'in başlarında Intel'in Arizona'daki gelişmiş çip üretim kapasitesini genişletmek için 20 milyar ABD doları tutarında bir plan açıklamasından günler sonra,[91] TSMC tesislerindeki kapasiteyi artırmak için önümüzdeki üç yıl içinde 100 milyar ABD doları tutarında yatırım yapmayı planladığını duyurdu.[92] Mayıs 2020'de TSMC, ABD'deki ikinci üretim tesisi olan Arizona'da bir yarı iletken fabrikası inşa etmek ve işletmek için 12 milyar ABD doları tutarındaki planını açıkladı.[93] İnşaat Haziran 2021 itibarıyla devam etmekte olup, çip üretiminin 2024 yılında başlaması hedeflenmektedir.[94] Aralık 2022'de TSMC, Arizona tesislerine yaptığı yatırımı üçe katlayarak toplam 40 milyar dolara çıkaracağını duyurdu.[95]

20 Eylül 2021'de ABD'li otomobil üreticisi General Motors'un CEO'su Mary Barra, çip sıkıntısının tedarik zincirini yeniden düşünmeye zorladığından bahsetti. Barra, şirketin devam eden küresel çip kıtlığına uyum sağlamak için tedarikçiler yerine doğrudan çip üreticilerinden daha fazla yarı iletken tedarik edeceğini belirtti.[96]

Yarı iletken endüstrisinin en büyük tedarikçisi ve en gelişmiş bilgisayar çiplerini üretmek için kullanılan aşırı ultraviyole litografi fotolitografi makinelerinin tek tedarikçisi olan ASML Holding, çip kıtlığından kazançlı çıkmaktadır.[97]

9 Kasım 2021'de TSMC, Japonya'nın Kumamoto kentinde 7 milyar dolarlık yeni bir çip fabrikası için Sony (Sony Semiconductor Solutions Corporation) ile bir ortaklık anlaşması yaptığını duyurdu.[98][99][100] Tesis, özel çip teknolojilerine yönelik güçlü küresel talebi karşılamak için 22 nanometre ve 28 nanometre çipler üretecek. İnşaatına 2022 yılında başlanan fabrikanın 2024 yılına kadar faaliyete geçmesi beklenmektedir.[101][102]

29 Kasım 2021'de Nissan CEO'su Makoto Uchida BBC'ye yaptığı açıklamada, mikroçiplerin ve dolayısıyla bitmiş otomobillerin normal teslimatlarının ne zaman yeniden başlayacağını söylemek için çok erken olduğunu söyledi.[103]

17 Ocak 2023 tarihinde ABB Yönetim Kurulu Başkanı Peter Voser CNBC'ye verdiği demeçte, çip arzındaki sıkıntının en kötüsünün geçtiğine inandığını ve yavaşlayan büyümenin arz ve talebi dengelemeye yardımcı olduğunu belirtti.[104]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "These 169 industries are being hit by the global chip shortage". Yahoo Finance (İngilizce). 25 Nisan 2021. 6 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2023. 
  2. ^ Sweney, Mark (21 Mart 2021). "Global shortage in computer chips 'reaches crisis point'". The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 9 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  3. ^ Shead, Sam (7 Mayıs 2021). "The global chip shortage is starting to have major real-world consequences". CNBC (İngilizce). 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  4. ^ "The global chip shortage is a much bigger problem than everyone realised. And it will go on for longer, too". ZDNET (İngilizce). 24 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  5. ^ "MacBook and iPad production delayed as supply crunch hits Apple". Nikkei Asia (İngilizce). 12 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  6. ^ a b "Chip-shortage 'crisis' halts car-company output". BBC News (İngilizce). 18 Ocak 2021. 24 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  7. ^ a b c d e f g King, Ian; Wu, Debby; Pogkas, Demetrios (29 Mart 2021). "Microchips Needed in Your Car, PlayStation and Phone Are In Short Supply". Bloomberg.com (İngilizce). 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  8. ^ a b "Taiwan is facing a drought, and it has prioritized its computer chip business over farmers". The New York Times (İngilizce). 8 Nisan 2021. ISSN 0362-4331. 11 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  9. ^ a b Porter, Jon (17 Şubat 2021). "Samsung forced to halt chip production in Austin due to power outages". The Verge (İngilizce). 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  10. ^ "These Used Cars Increased the Most in Q1 2021". web.archive.org. 9 Mayıs 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  11. ^ Steitz, Christoph (4 Ekim 2021). "Audi CEO sees chip shortage as 'perfect storm' but will get through it". Reuters (İngilizce). 14 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  12. ^ "How a perfect storm created the global chip shortage". Nikkei Asia (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  13. ^ "Supply chain issues and autos: When will the chip shortage end?". www.jpmorgan.com (İngilizce). 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  14. ^ Patrizio, Andy (6 Temmuz 2021). "The chip shortage is real, but driven by more than COVID". Network World (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  15. ^ Taylor, Emily (23 Mart 2021). "How COVID, Climate Change and Trump Created a Global Chip Shortage". World Politics Review (İngilizce). 3 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  16. ^ "The 2021 Semiconductor Chip Shortage: What, Why, and What's Next? - MAU" (İngilizce). 15 Nisan 2021. 28 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  17. ^ a b c Leswing, Kif (10 Şubat 2021). "Why there's a chip shortage that's hurting everything from the PlayStation 5 to the Chevy Malibu". CNBC (İngilizce). 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  18. ^ "Home work triggers demand jump for chips, laptops and network goods". Reuters (İngilizce). 23 Mart 2020. 3 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  19. ^ "How the microchip powered pandemic life". www.bbc.com (İngilizce). 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  20. ^ Sarah Ravi. "From Microchips To Medical Devices: Semiconductors As An Essential Industry During The Covid-19 Pandemic" (PDF). Semiconductor Industry Association. 18 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  21. ^ Peters, Trent (28 Haziran 2021). "The Global Chip Shortage's Impact on You". Umbrella Managed Systems (İngilizce). 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  22. ^ "PC Sales Remain on Fire as Fourth Quarter Shipments Grow 26.1% Over the Previous Year, According to IDC". web.archive.org. 30 Aralık 2021. 30 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  23. ^ Lyons, Kim (26 Eylül 2020). "US tightens trade restrictions on Chinese chipmaker SMIC". The Verge (İngilizce). 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  24. ^ "Chip shortage peaks during pandemic, how does it affect the industry?". TFR (İngilizce). 6 Eylül 2021. 16 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  25. ^ "Major chip shortage caused by Trump trade war blamed for PS5 shortage". The Independent (İngilizce). 11 Şubat 2021. 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  26. ^ Geng, Yvonne. "GlobalFoundries to Shut Chengdu Wafer Fab". EE Times Asia. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  27. ^ "Asia chipmaker shares slide after US curbs on China". BBC News (İngilizce). 11 Ekim 2022. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  28. ^ a b "US-China chip war: Japan plans to restrict some equipment exports". BBC News (İngilizce). 31 Mart 2023. 14 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  29. ^ a b "Crypto-miners are probably to blame for the graphics-chip shortage". The Economist. ISSN 0013-0613. 23 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  30. ^ a b Patel, Nilay (31 Ağustos 2021). "Why the global chip shortage is making it so hard to buy a PS5". The Verge (İngilizce). 27 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  31. ^ "Taiwan to remain largest semiconductor material market in 2020, 2021 - Focus Taiwan". web.archive.org. 23 Eylül 2020. 23 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  32. ^ "Taiwan's drought is exposing just how much water chipmakers like TSMC use (and reuse)". Fortune (İngilizce). 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  33. ^ "Global auto recovery to take more hits from Japan chip plant fire, severe U.S. weather: IHS". Reuters (İngilizce). 31 Mart 2021. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  34. ^ "ASML reports fire at its Berlin factory". Reuters (İngilizce). 3 Ocak 2022. 5 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  35. ^ Reuters (11 Mart 2022). "Ukraine halts half of world's neon output for chips, clouding outlook | CNN Business". CNN (İngilizce). 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  36. ^ "Ukraine supplies 90% of U.S. semiconductor-grade neon (and what it means to chip supply chain)". VentureBeat (İngilizce). 24 Şubat 2022. 4 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  37. ^ Times, Financial (4 Mart 2022). "Low on gas: Ukraine invasion chokes supply of neon needed for chipmaking". Ars Technica (İngilizce). 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  38. ^ "Explained: Why the Russia-Ukraine crisis may lead to a shortage in semiconductors". web.archive.org. 13 Mart 2022. 13 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  39. ^ Rexaline, Shanthi. "The Global Chip Shortage: Worst-Hit Stocks And Industries, Potential Beneficiaries - Qualcomm (NASDAQ:QCOM), Ford Motor (NYSE:F)". Benzinga (İngilizce). 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  40. ^ "4 sectors hardest hit by the global chip shortage | FierceElectronics". web.archive.org. 10 Kasım 2021. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  41. ^ "4 Critical Industries Affected by the Chip Shortage". Yahoo Finance (İngilizce). 25 Ağustos 2021. 10 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  42. ^ a b "Stock take: Experts drill into the motor industry's chip issues". Autocar (İngilizce). 21 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  43. ^ Wayland, Michael (23 Eylül 2021). "Chip shortage expected to cost auto industry $210 billion in revenue in 2021". CNBC (İngilizce). 1 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  44. ^ "Global Chip Shortage to Cost Automakers $210 Billion in 2021: Report". web.archive.org. 3 Ocak 2022. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  45. ^ Boudette, Neal E. (1 Şubat 2022). "G.M. expects production to return to normal this year as a chip shortage eases." The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  46. ^ "Toyota's quarterly profit down on COVID parts crunch". AP News (İngilizce). 11 Mayıs 2022. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  47. ^ "Automakers' chip crisis spreading to other sectors". www.aa.com.tr. 10 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  48. ^ Holderith, Peter (5 Mayıs 2021). "Stockpile of Unfinished Ford Super Duty Pickups Missing Chips Is Now Visible from Space". The Drive (İngilizce). 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  49. ^ "Chip shortage: Toyota to cut global production by 40%". BBC News (İngilizce). 19 Ağustos 2021. 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  50. ^ Isidore, Chris (3 Eylül 2021). "GM shutting down production at most of its plants in North America | CNN Business". CNN (İngilizce). 4 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  51. ^ Isidore, Chris (1 Ekim 2021). "Car sales plunge as chip shortages choke off supply | CNN Business". CNN (İngilizce). 1 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  52. ^ "Chip shortage leads carmaker Opel to shut German plant until 2022". Reuters (İngilizce). 30 Eylül 2021. 2 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  53. ^ "Stellantis production stoppages in France linked to Continental, sources say". Reuters (İngilizce). 24 Haziran 2022. 1 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  54. ^ published, Jacob Ridley (16 Nisan 2021). "The tragic state of PC building in 2021". PC Gamer (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  55. ^ a b Martin, Dylan (22 Temmuz 2021). "Intel Expects CPU Shortage To Worsen In Q3 As PC Sales Grow". CRN (İngilizce). 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  56. ^ Vicente, Vann (6 Mayıs 2021). "Why Is It So Hard to Buy a Graphics Card in 2021?". How-To Geek (İngilizce). 11 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  57. ^ "A Silicon Chip Shortage May Delay Headphones and Game Consoles, but Don't Panic". Wirecutter: Reviews for the Real World (İngilizce). 8 Mart 2021. 3 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  58. ^ "How Do Bots Buy Up Graphics Cards? We Rented One to Find Out". PCMAG (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  59. ^ "GPU Market Pricing Back in Uptrend, Shattering Expectations of Price Normalization | TechPowerUp". web.archive.org. 17 Ekim 2021. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  60. ^ Venkataramakrishnan, Siddharth; Szalay, Eva (28 Mayıs 2021). "What are cryptocurrencies and stablecoins and how do they work?". Financial Times. 14 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  61. ^ Vigna, Paul (3 Haziran 2021). "DeFi Is Helping to Fuel the Crypto Market Boom—and Its Recent Volatility". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  62. ^ "The Merge". ethereum.org (İngilizce). 26 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  63. ^ Harz, Tyler Von (20 Eylül 2022). "The Effects of the Ethereum Merge on GPU Prices". History-Computer (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  64. ^ "Ethereum Merge pushes China's GPU prices to 'lowest level'". South China Morning Post (İngilizce). 25 Eylül 2022. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  65. ^ published, Jarred Walton (15 Eylül 2022). "A Close Look at GPU Prices Right Before the Ethereum Merge". Tom's Hardware (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  66. ^ published, Jarred Walton (23 Eylül 2022). "GPU Prices Fall After Nvidia Announcement, Ethereum Merge". Tom's Hardware (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  67. ^ Harper, Colin. "Bitcoin Miners Face Shrinking Profitability Amid Crypto Crash". Forbes (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  68. ^ Mann, Tobias. "Ethereum Merge signals end of GPU shortage, not high pricing". www.theregister.com (İngilizce). 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  69. ^ a b PricewaterhouseCoopers. "Technology, media and telecommunications". PwC (İngilizce). 3 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  70. ^ published, Hirun Cryer (2 Şubat 2021). "Xbox Series X and Series S shortages are expected until at least June 2021". gamesradar (İngilizce). 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  71. ^ "Sony Warns Tight PlayStation 5 Supply to Extend Into Next Year". Bloomberg.com (İngilizce). 10 Mayıs 2021. 12 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  72. ^ Hashim, Mike Murphy,Karyne Levy,Shakeel. "Can consoles overcome the chip shortage? - Protocol". www.protocol.com (İngilizce). 18 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  73. ^ "Nintendo to make 20% fewer Switch consoles due to chip crunch". Nikkei Asia (İngilizce). 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  74. ^ Arezou Rezvani. "How the chip shortage is affecting the credit card business". 15 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  75. ^ Imada, Kaila (2 Ağustos 2023). "Sale of Pasmo and Suica cards suspended – except those for tourists". Time Out Tokyo (İngilizce). 13 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  76. ^ Feiner, Lauren (24 Şubat 2021). "Biden signs executive order to address chip shortage through a review to strengthen supply chains". CNBC (İngilizce). 29 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Kasım 2023. 
  77. ^ "Tech and auto execs tackle global chip shortage at White House summit – TechCrunch". web.archive.org. 30 Ocak 2022. 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  78. ^ Shepardson, David; Nellis, Stephen; Alper, Alexandra (24 Eylül 2021). "White House prods companies on chips information request". Reuters (İngilizce). 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  79. ^ "Press corner". European Commission - European Commission (İngilizce). 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  80. ^ "Europe plans a Chips Act to boost semiconductor sovereignty – TechCrunch". web.archive.org. 30 Ocak 2022. 30 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  81. ^ Phartiyal, Sankalp (15 Aralık 2021). "India outlines $10 bln plan to woo global chip makers". Reuters (İngilizce). 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  82. ^ Breuninger, Kevin (9 Ağustos 2022). "Biden signs China competition bill to boost U.S. chipmakers". CNBC (İngilizce). 11 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  83. ^ Whalen, Jeanne (9 Ağustos 2022). "A new era of industrial policy kicks off with signing of the Chips Act". Washington Post (İngilizce). ISSN 0190-8286. 2 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  84. ^ "Biden signs semiconductor bill into law, pouring billions of dollars into U.S. production". www.cbsnews.com (İngilizce). 9 Ağustos 2022. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  85. ^ "U.S. secures deal with Netherlands, Japan on China chip export limit - Bloomberg". Reuters (İngilizce). 27 Ocak 2023. 19 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  86. ^ "Japan follows the US and the Netherlands in restricting the export of chip-making equipment". Pamir (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  87. ^ "Nvidia CEO Expects Chip Shortage to Continue Throughout 2022". Digital Trends (İngilizce). 19 Ağustos 2021. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  88. ^ Leswing, Kif (27 Eylül 2021). "AMD CEO Lisa Su says chip shortage likely to end next year". CNBC (İngilizce). 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  89. ^ Alspach, Kyle (11 Ekim 2021). "IBM CEO Arvind Krishna: Chip Shortage 'More Likely' Continuing Until 2023 Or 2024". CRN (İngilizce). 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  90. ^ "Taiwan's TSMC says working to overcome global chip shortage". Reuters (İngilizce). 24 Eylül 2021. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  91. ^ "Intel Announces Major Expansion in Arizona". www.businesswire.com (İngilizce). 24 Mart 2021. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  92. ^ "TSMC to invest $100 billion over 3 years to meet chip demand". Reuters (İngilizce). 1 Nisan 2021. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  93. ^ "TSMC Announces Intention to Build and Operate an Advanced Semiconductor Fab in the United States". web.archive.org. 20 Ekim 2021. 20 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  94. ^ "TSMC says has begun construction at its Arizona chip factory site". Reuters (İngilizce). 2 Haziran 2021. 18 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  95. ^ "Taiwanese chip giant invests $40bn in US plant". BBC News (İngilizce). 7 Aralık 2022. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  96. ^ Scammell, Robert (20 Eylül 2021). "General Motors CEO: Chip shortage has forced supply chain rethink". Verdict (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  97. ^ Clark, Don (4 Temmuz 2021). "The Tech Cold War's 'Most Complicated Machine' That's Out of China's Reach". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  98. ^ "TSMC to Set Up $7 Billion Japan Plant With Help From Sony". Bloomberg.com (İngilizce). 9 Kasım 2021. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  99. ^ Jie, Yang (9 Kasım 2021). "TSMC, Sony to Open $7 Billion Chip Plant in Japan in 2024". Wall Street Journal (İngilizce). ISSN 0099-9660. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  100. ^ "Sony and TSMC attempt to address chip shortages with a factory in Japan". Engadget (İngilizce). 9 Kasım 2021. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  101. ^ "TSMC, Sony to invest $7 bln for new Japanese chip plant". Reuters (İngilizce). 10 Kasım 2021. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  102. ^ Gartenberg, Chaim (9 Kasım 2021). "TSMC is partnering with Sony on its new $7 billion chip factory in Japan". The Verge (İngilizce). Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  103. ^ "Nissan boss warns no end in sight to global chip shortage". BBC News (İngilizce). 29 Kasım 2021. 29 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  104. ^ Browne, Ryan (17 Ocak 2023). "The worst is over for the global chip shortage, ABB chairman says: 'I'm quite optimistic'". CNBC (İngilizce). 16 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=2020–2023_küresel_çip_kıtlığı&oldid=32476019" sayfasından alınmıştır