Pirinç: Revizyonlar arasındaki fark

Pirinç
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae;
Bölüm:	Magnoliophyta ; (Kapalı tohumlular);
Sınıf:	Liliopsida ; (Bir çenekliler);
Takım:	Poales (Buğdaylar);
Familya:	Poaceae ; (Buğdaygiller);
Alt familya:	Ehrhartoideae;
Oymak:	Oryzeae ; (Pirinçgiller);
Cins:	Oryza; L.
Türler
	Oryza barthii; Oryza glaberrima; Oryza latifolia; Oryza longistaminata; Oryza punctata; Oryza rufipagon; Oryza sativa;

Etkileşimli olarak geçmişe göz at

[kontrol edilmiş revizyon]

← Önceki sürümle aradaki fark Sonraki sürümle aradaki fark →

İçerik silindi İçerik eklendi

GörselVikimetin

Satır içi

Sayfanın 08.23, 31 Ocak 2016 tarihindeki hâli

Pirinç veya çeltik, buğdaygiller (Poaceae) familyasından mısır ve buğdaydan sonra en fazla ekimi yapılan otsu bir bitki türü. Dünya nüfusunun yarısından fazlası için beslenmede büyük bir önem taşır. En çok Muson Asyası'nda yetişir.

Pirincin işlenmesi ve yan ürünleri

Kırık taneler: Bir tam tanenin dörtte üçünden küçük olan pirinç taneleri. Pirinç unu yapımında ve evcil hayvan mamalarında kullanılır.
Pirinç kabuğu: Pirinç tanesini içine alan dış kaplama veya kabuk tabakası. Kabuk yenmez.
Pirinç kepeği: Pirincin üst tabakası. Tahıllarda, karışımlarda ve vitamin konsantrelerinde bir bileşendir ve pirinç kepeğinin gıda kalitesinde olmayan cinsleri hayvan yemlerinde kullanılır.
Pirinç kepeği yağı: Pirinç kepeğinden çıkartılan yüksek kaliteli bir yemeklik yağdır.
Pirinç unu: Öğütülmüş kabuksuz veya esmer pirinçtir. Alerjenik değildir ve bu da onu, glütene ve buğday unu ürünlerine karşı alerjisi bulunanlar için bir buğday alternatifi olarak çok değerli hâle getirir. Pirinç hamuru, cips ve başka aperatif yiyecekler ve kahvaltı amaçlı tahıl ürünleri üretilmek üzere tabaka hâline getirilebilir.

Pirinç tipleri

Aromatik pirinç: Kavrulmuş fındık veya patlamış mısıra benzer bir doğal aroması ve tadı vardır. En yaygın yerli aromatik pirinçler basmati, jasmine ve della 'dır.
Kısa taneli pirinç: Kısa, tombul, hemen hemen yuvarlak olan tanelerdir.
Orta taneli pirinç: Uzunluğu eninin iki veya üç katı olan, uzun taneli pirinçten daha kısa ve geniş taneler. Pişirilmiş taneler daha nemli ve yumuşak olur ve uzun taneli pirince göre birbirine yapışma eğilimi daha fazladır.
Tatlı pirinç: Kısa, tombul, opak taneli pirinç. Pişirildiğinde pirinç şeklini kaybeder ve çok yapışkan ve glütenli olur.
Uzun taneli pirinç: Uzunluğu eninin dört veya baş katı olan uzun ve ince taneler. Pişirildiğinde tane tane, hafif ve yumuşak olur.

Dünya pirinç üretimi

Çeltik daha ziyade tropikal ve suptropikal iklim şartlarında, güney ve güneydoğu Asya ile Afrika'da yaygın olarak yetiştirilir.

Dünya Çeltik Üretimi - 2005 (milyon metrik ton)
Çin	185
Hindistan	129
Endonezya	54
Bangladeş	40
Vietnam	36
Tayland	27
Myanmar- Burma	25
Pakistan	18
Filipinler	15
Brezilya	13
Japonya	11
Dünya Toplamı	700
Kaynak: Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)[1]

Mineraller ve vitaminler

100 g pişirilmemiş haşlanmış pirinçte mineral ve vitaminler:^[1]

İsim	İsim 2	Miktar mg
B1 vitamini	tiyamin	0,07
B2 vitamini	biboflavin	0,049
Demir		0,8
E vitamini		0,11
Fosfor		115
Kalsiyum		28
Magnezyum		25
Potasyum		115
Sodyum		5

Kaynaklar

^ USDA (Rice, white, long-grain, regular, raw, unenriched)

[1] USDA (Rice, white, long-grain, regular, raw, unenriched)

[1]

@@ 24. satır: / 24. satır: @@
 | dış_bağlantılar = {{commons-species|Oryza}}
 }}
-'''Pirinç''' veya '''çeltik''', [[buğdaygiller]] (Poaceae) familyasından [[Mısır (bitki)|mısır]] ve [[buğday]]dan sonra en fazla ekimi yapılan otsu bir [[bitki]] türü. Dünya nüfusunun yarısından fazlası için beslenmede büyük bir önem taşır.En çok Muson Asyası'nda yetişir.
+'''Pirinç''' veya '''çeltik''', [[buğdaygiller]] (Poaceae) familyasından [[Mısır (bitki)|mısır]] ve [[buğday]]dan sonra en fazla ekimi yapılan otsu bir [[bitki]] türü. Dünya nüfusunun yarısından fazlası için beslenmede büyük bir önem taşır. En çok [[Muson Asyası]]'nda yetişir.
 == Pirincin işlenmesi ve yan ürünleri ==
+* '''Kırık taneler''': Bir tam tanenin dörtte üçünden küçük olan pirinç taneleri. Pirinç unu yapımında ve evcil hayvan mamalarında kullanılır.
 * '''Pirinç kabuğu''': Pirinç tanesini içine alan dış kaplama veya kabuk tabakası. Kabuk yenmez.
 * '''Pirinç kepeği''': Pirincin üst tabakası. Tahıllarda, karışımlarda ve [[vitamin]] konsantrelerinde bir bileşendir ve pirinç kepeğinin gıda kalitesinde olmayan cinsleri hayvan yemlerinde kullanılır.
 * '''Pirinç kepeği yağı''': Pirinç kepeğinden çıkartılan yüksek kaliteli bir yemeklik yağdır.
+* '''Pirinç unu''': Öğütülmüş kabuksuz veya esmer pirinçtir. Alerjenik değildir ve bu da onu, glütene ve buğday unu ürünlerine karşı alerjisi bulunanlar için bir buğday alternatifi olarak çok değerli hâle getirir. Pirinç hamuru, cips ve başka aperatif yiyecekler ve kahvaltı amaçlı tahıl ürünleri üretilmek üzere tabaka hâline getirilebilir.
-* '''Kırık taneler''': Bir tam tanenin dörtte üçünden küçük olan pirinç taneleri. Pirinç unu yapımında ve evcil hayvan mamalarında kullanılır.
-* '''Pirinç unu''': Öğütülmüş kabuksuz veya esmer pirinçtir. Alerjenik değildir ve bu da onu, glütene ve buğday unu ürünlerine karşı alerjisi bulunanlar için bir buğday alternatifi olarak çok değerli hale getirir. Pirinç hamuru, cips ve başka aperatif yiyecekler ve kahvaltı amaçlı tahıl ürünleri üretilmek üzere tabaka haline getirilebilir.
 [[Dosya:Paddy feild india.jpg|200px|left|thumb|Çeltik Tarlaları]]
 == Pirinç tipleri ==
-* '''Uzun taneli pirinç''': Uzunluğu eninin 4 veya 5 katı olan uzun ve ince taneler. Pişirildiğinde tane tane, hafif ve yumuşak olur.
-* '''Orta taneli pirinç''': Uzunluğu eninin 2 veya 3 katı olan, uzun taneli pirinçten daha kısa ve geniş taneler. Pişirilmiş taneler daha nemli ve yumuşak olur ve uzun taneli pirince göre birbirine yapışma eğilimi daha fazladır.
-* '''Kısa taneli pirinç''': Kısa, tombul, hemen hemen yuvarlak olan tanelerdir.
 * '''Aromatik pirinç''': Kavrulmuş [[fındık]] veya [[patlamış mısır]]a benzer bir doğal aroması ve tadı vardır. En yaygın yerli aromatik pirinçler ''basmati'', ''jasmine'' ve ''della'' 'dır.
+* '''Kısa taneli pirinç''': Kısa, tombul, hemen hemen yuvarlak olan tanelerdir.
+* '''Orta taneli pirinç''': Uzunluğu eninin iki veya üç katı olan, uzun taneli pirinçten daha kısa ve geniş taneler. Pişirilmiş taneler daha nemli ve yumuşak olur ve uzun taneli pirince göre birbirine yapışma eğilimi daha fazladır.
 * '''Tatlı pirinç''': Kısa, tombul, opak taneli pirinç. Pişirildiğinde pirinç şeklini kaybeder ve çok yapışkan ve glütenli olur.
+* '''Uzun taneli pirinç''': Uzunluğu eninin dört veya baş katı olan uzun ve ince taneler. Pişirildiğinde tane tane, hafif ve yumuşak olur.
 == Dünya pirinç üretimi ==
@@ 61. satır: / 61. satır: @@
 | [[Dosya:Flag of Myanmar.svg|30px|]] [[Myanmar]]- [[Myanmar|Burma]] || align="right" | 25
 |-
-|[[Dosya:Flag of Pakistan.svg|30px|]] [[Pakistan]] || align="right" | 18
+| [[Dosya:Flag of Pakistan.svg|30px|]] [[Pakistan]] || align="right" | 18
 |-
 | [[Dosya:Flag of the Philippines.svg|30px|]] [[Filipinler]] || align="right" | 15
@@ 74. satır: / 74. satır: @@
 |}
-== Mineraller ve Vitaminler ==
+== Mineraller ve vitaminler ==
-gr pişirilmemiş haşlanmış pirinçte [[mineral]] ve vitaminler <ref>[http://www.nal.usda.gov/fnic/foodcomp/search/ USDA (Rice, white, long-grain, regular, raw, unenriched)]</ref>:
+g pişirilmemiş haşlanmış pirinçte [[mineral]] ve vitaminler:<ref>[http://www.nal.usda.gov/fnic/foodcomp/search/ USDA (Rice, white, long-grain, regular, raw, unenriched)]</ref>
+{| class="wikitable sortable"
+|-
-* [[Sodyum]] 5 mg
+! İsim !! İsim 2 !! Miktar<br/>mg
-* [[Potasyum]] 115 mg
+|-
-* [[Kalsiyum]] 28 mg
+| [[B1 vitamini]] || tiyamin || align="right" | 0,07
-* [[Magnezyum]] 25 mg
+|-
-* [[Demir]] 0,8 mg
+| [[B2 vitamini]] || biboflavin || align="right" | 0,049
-* [[Fosfor]] 115 mg
+|-
-* [[E vitamini]] 0,11 mg
+| [[Demir]] || || align="right" | 0,8
-* [[B1 vitamini]] (Tiyamin) 0,07 mg
+|-
-* [[B2 vitamini]] (Riboflavin) 0,049 mg
+| [[E vitamini]] || || align="right" | 0,11
+|-
+| [[Fosfor]] || || align="right" | 115
+|-
+| [[Kalsiyum]] || || align="right" | 28
+|-
+| [[Magnezyum]] || || align="right" | 25
+|-
+| [[Potasyum]] || || align="right" | 115
+|-
+| [[Sodyum]] || || align="right" | 5
+|}
-== Kaynakça ==
+== Kaynaklar ==
 {{kaynakça}}

g t d Biyoenerji
Biyoyakıtlar	Alkol yakıtı Babassu yağı Bagas Bitkisel yağ Biyodizel Biyogaz Biyobenzin Biyo sıvılar Biyobütanol Etanol yakıtı selülozik karışımlar Koçan (Mısır koçanı) Metanol yakıtı Mısır koçanı Odun gazı Saman balyası Selülozik etanol Su sümbülü Yemeklik yağ (Bitkisel yağ yakıtı) Yosun yakıtı
Gıda stoklarından elde edilen enerji	Arpa Ayçiçeği Beyaz yulaf Buğday Camelina sativa Kanola Kenevir Hindistan cevizi yağı Manyok Mısır Palm yağı Patates Pirinç Sorghum bicolor Soya Şeker kamışı Şeker pancarı Üzüm Yam
Gıda dışı enerji bitkileri	Arundo Andropogon gerardii Camelina Dallı darı Jatropha curcas Millettia pinnata Miscanthus giganteus Odun yakıtı Su mercimeğigiller Triadica sebifera
Teknoloji	Biyodönüşüm Biyokütle ısıtma sistemi Biyorafineri Endüstriyel biyoteknoloji Fischer-Tropsch reaksiyonu Pelet değirmen Pelet soba Termal depolimerizasyon
Kavramlar	Biyoyakıtın enerji içeriği Enerji bitkisi Enerji ormancılığı EROEI Gıda vs. yakıt Selülozik etanolun ticarileştirilmesi Sürdürülebilir biyoyakıt