Ölüm yürüyüşleri (Holokost)
Holokost sırasında ölüm yürüyüşleri, mahkumların bir Nazi kampından diğer yerlere devasa zorla nakledilmesiydi. Bu, uzun mesafeler yürümeyi içeriyordu ve bu da çok sayıda zayıflamış insanın ölümüyle sonuçlandı. Ölüm yürüyüşlerinin çoğu, İkinci Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, çoğunlukla da 1944 yazı/sonbaharından sonra gerçekleşti. Doğu Cephesi yakınlarındaki Nazi kamplarından çoğu Yahudi olan yüzbinlerce mahkum, Müttefik kuvvetlerden uzakta, Almanya içindeki kamplara taşındı.[1] Amaçları mahkumların köle emeğini kullanmaya devam etmek, insanlığa karşı işlenen suçlara ilişkin kanıtları ortadan kaldırmak ve mahkumların Müttefiklerle pazarlık yapmasını engellemekti.[2]
Mahkumlar genellikle uzun bir yoldan tren istasyonlarına götürülüyordu, yük trenlerinde günlerce yiyeceksiz taşınıyor daha sonra tekrar yeni bir kampa yürümek zorunda kaldı. Geride kalanlar veya düşenler vuruldu. En büyük ölüm yürüyüşü Ocak 1945'te gerçekleşti. Sovyet Kızıl Ordusu'nun Auschwitz toplama kampına varmasından dokuz gün önce, Almanlar 56.000 mahkumu 56 km uzaklıktaki Wodzisław'daki uzakta, diğer kamplara nakledilmek üzere bir tren istasyonuna doğru yürüttü.[3] Yolda yaklaşık 15.000 kişi öldü.[4] Ölüm yürüyüşleri olarak da bilinen mahkumların daha önceki yürüyüşleri arasında 1939'da Polonya'daki Lublin Rezervasyonu ve 1942'de Ukrayna'nın Reichskommissariat'ındaki yürüyüşler de yer alıyor.
Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru 1945'te II. Nazi Almanyası, çoğunluğu Doğu Prusya'dan olmak üzere tahminen 10 ila 15 milyon insanı tahliye etmiş ve Doğu ve Orta Avrupa'yı işgal etmişti.[5] Müttefik kuvvetler Batı'dan, Kızıl Ordu ise ortada sıkışıp kalarak Doğu'dan ilerlerken, Alman SS tümenleri, yaptıkları zulümlerin kanıtlarını hareket ettirerek veya yok ederek toplama kamplarını terk etti. Yürüyüşler başlamadan önce kamplarda binlerce mahkum öldürüldü.[3] Nürnberg duruşmaları sırasında bu infazlar insanlığa karşı suç sayılmıştı. Mahkumların çoğu, rutin şiddete, aşırı çalışmaya ve toplama kampı ya da esir kampı yaşamının açlığına katlandıktan sonra zaten çok zayıf ya da hasta olmasına rağmen, kilometrelerce kar altında tren istasyonlarına götürüldüler, orijinal olarak sığırlar için tasarlanmış yük vagonlarında barınaklarda günlerce yiyeceksiz, susuz nakledildiler. Hedeflerine vardıklarında yeniden yeni kamplara yürümek zorunda kaldılar. Yorgunluk veya hastalık nedeniyle yetişemeyen mahkumlar genellikle kurşunla idam ediliyordu. Majdanek mahkumlarının tahliyesi Nisan 1944'te başladı. Kaiserwald mahkumları Ağustos ayında Stutthof'a nakledildi veya öldürüldü. Mittelbau-Dora, Nisan 1945'te tahliye edildi.[6]
SS, yürüyüşlerden önce çok sayıda mahkumu açlıktan öldürdü ve çok daha fazlasını, yürüyüş sırasında ve sonrasında, tempoya ayak uyduramadığı için vurarak öldürdü. Danzig bölgesindeki kamplardan taşınan 6.000'i kadın olmak üzere 7.000 Yahudinin on günlük yürüyüşü sırasında yedi yüz mahkum öldürüldü. Yürüyüşçüler sahile ulaştığında hâlâ hayatta olanlar zorla Baltık Denizi'ne atıldı ve vuruldu.[7] Holokost'tan sağ kurtulan ve 1986 Nobel Barış Ödülü sahibi Elie Wiesel, Night (1960) adlı kitabında kendisi ve babası Shlomo'nun Buna'dan (Auschwitz III) Gleiwitz'e nasıl ölüm yürüyüşüne zorlandıklarını anlatıyor.[8]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ For the timing, see Blatman, Daniel (2011). The Death Marches: The Final Phase of Nazi Genocide. Cambridge and London: The Belknap Press of Harvard University Press. s. 2. ISBN 978-0-674-05049-5.
- ^ "Death marches". United States Holocaust Memorial Museum.
- ^ a b Blatman 2011.
- ^ Hojka, Piotr; Kulpa, Sławomir (2016). Kierunek Loslau. Marsz ewakuacyjny więźniów oświęcimskich w styczniu 1945 roku. Wodzisław Śląski: Museum in Wodzisław Śląski. ISBN 978-83-927256-0-2.
- ^ Hahn, Hans Henning; Hahn, Eva (2010). Die Vertreibung im deutschen Erinnern. Legenden, Mythos, Geschichte. Paderborn: Schöningh GmbH. ISBN 978-3-506-77044-8.
- ^ "Death Marches". U.S. Holocaust Memorial Museum. 20 Haziran 2014. Erişim tarihi: 9 Nisan 2015.
- ^ "Stutthof". U.S. Holocaust Memorial Museum. 20 Haziran 2014. Erişim tarihi: 9 Nisan 2015.
- ^ Wiesel, Elie (1960) [1958]. Night. New York: Hill & Wang.
