Vazopressin

Vazopressin

Klinik verisi
Telaffuz	/ˌveɪzoʊˈprɛsɪn/
Diğer adlar	Antidiuretic hormone (ADH); arginine vasopressin (AVP); argipressin
ATC kodu	H01BA01 (DSÖ)
Fizyolojik veriler
Kaynak dokular	Supraoptic nucleus; paraventricular nucleus of hypothalamus
Hedef dokular	System-wide
Reseptörler	V1A, V1B, V2, OXTR
Agonistler	Felypressin, desmopressin
Antagonistler	Diuretics
Metabolizma	Predominantly in the liver and kidneys
Farmakokinetik veri
Protein bağlanma	1%
Metabolizma	Predominantly in the liver and kidneys
Eliminasyon yarı ömrü	10–20 minutes
Boşaltım	Urine
Tanımlayıcılar
IUPAC adı 1-{[(4R,7S,10S,13S,16S,19R)-19-Amino-7-(2-amino-2-oxoethyl)-10-(3-amino-3-oxopropyl)-13-benzyl-16-(4-hydroxybenzyl)-6,9,12,15,18-pentaoxo-1,2-dithia-5,8,11,14,17-pentaazacycloicosan-4-yl]carbonyl}-L-p rolyl-L-arginylglycinamide
CAS Numarası	11000-17-2
PubChem CID	644077
IUPHAR/BPS	2168
DrugBank	DB00067
ChemSpider	559126
UNII	Y87Y826H08
KEGG	D00101
ChEBI	CHEBI:9937
ChEMBL	ChEMBL373742
Kimyasal ve fiziksel veriler
Formül	C46H65N15O12S2
Mol kütlesi	g·mol−1
3D model (JSmol)	İnteraktif görüntü
Yoğunluk	1.6±0.1 g/cm3
SMILES c1ccc(cc1)C[C@H]2C(=O)N[C@H](C(=O)N[C@H](C(=O)N[C@@H](CSSC[C@@H](C(=O)N[C@H](C(=O)N2)Cc3ccc(cc3)O)N)C(=O)N4CCC[C@H]4C(=O)N[C@@H](CCCN=C(N)N)C(=O)NCC(=O)N)CC(=O)N)CCC(=O)N
InChI InChI=1S/C46H65N15O12S2 /c47-27-22-74-75-23-33(45(73)61-17-5-9-34(61)44(72)56-28(8-4-16-53-46(51)52)39(67)54-21-37(50)65)60-43(71)32(20-36(49)64)59-40(68)29(14-15-35(48)63)55-41(69)31(18-24-6-2-1-3-7-24)58-42(70)30(57-38(27)66)19-25-10-12-26(62)13-11-25/h1-3,6-7,10-13,27-34,62H,4-5,8-9,14-23,47H2,(H2,48,63)(H2,49,64)(H2,50,65)(H,54,67)(H,55,69)(H,56,72)(H,57,66)(H,58,70)(H,59,68)(H,60,71)(H4,51,52,53)/t27-,28-,29-,30-,31-,32-,33-,34-/m0/s1  Key:KBZOIRJILGZLEJ-LGYYRGKSSA-N

Vasopressin ve Antidiüretik Hormon (ADH) olarak da bilinen Arginin Vasopressin (AVP), insan dahil olmak üzere memelilerin büyük çoğunluğunda bulunan bir hormondur. Vasopressinin birincil görevi, böbreklerden su geri emilimini arttırmaktır.

Vasopressin, peptid yapısında bir hormondur. Hipotalamusta sentezlenip arka hipofizdeki keseciklerde (veziküllerde) depolanan bir preprohormon öncüsünden sentezlenir. Vasopressinin bir kısmı direkt olarak beyne salıverilirken büyük çoğunluğu arka hipofizde, kana salıverilmek üzere depolanır.

Fizyoloji

Görevi

Vasopressinin en önemli görevlerinden biri vücuttaki su tutulumunu düzenlemektir. Vücut susuz kaldığında (dehidrate olduğunda) vasopressin salınır ve böbreklerin suyu tutması sağlanır. Böylece hacmi düşük, yoğunluğu yüksek bir idrar oluşturulur. Bunun yanı sıra AVP, orta dereceli bir vazokonstriksiyona sebep olarak kan basıncını da artırır. Ayrıca vasopressinin (özellikle beyinde) nörolojik etkilere sebep olduğu da bilinmektedir.

Ayrıca AVP'ye çok benzer bir madde olan lizin vasopressin (LVP) de domuzlarda bulunan, AVP ile aynı görevlere sahip olan bir hormondur ve insanlarda tedavi amacıyla kullanımı yaygındır.

Böbrekler

Böbreğin temel işlevsel birimi olan nefronun yapısı.

AVP, böbreklerin temel fonksiyonel birimi olan nefronlardaki distal kıvrımlı tübülün ve toplayıcı tübüllerin suya geçirgenliğini arttırır. Böylece su geri emilimini artırır ve daha yoğun bir idrar oluşmasını sağlar (antidiürez). Bu etki, distal tübüldeki epitel hücrelerinin apikal kısmındaki hücre zarına ilave su kanalları(Aquaporin-2) eklenmesiyle sağlanır. Aquaporin'ler suyun distal kıvrımlı tübül ve toplayıcı tübüllerden hücrelere geçişini sağlayan kanallardır.

Distal kıvrımlı tübül ve toplayıcı tübül boyunca sıralanan hücrelerin bazolateral kısmında, AVP için aktif bir alan içeren g-protein bağımlı V2 Reseptörleri bulunur. Hücre zarının hücreye bakan kısmında V2 ile temas eden G-proteini, ATP'yi siklik AMP'ye (cAMP) dönüştüren adenilat siklazı tetikler. Daha sonra cAMP şelalesi, Aquaporin 2 su kanallarının hücre zarına eklenmesini, depo veziküllerinin ekzositozu yoluyla tetikler.

Protein kinaz C (PKC) geninin transkripsiyonunu düzenleyen baskılayıcı protein, cAMP için bir yapışma alanı içerir. Bu alana cAMP bağlandığında, düzenleyici proteinin yapısı değişir ve genin operatör bölgesinden ayrılır. Böylece düzenleyici proteinin, PKC geninin transkripsiyonu üzerinde baskılayıcı etkisi ortadan kalkmış olur. PKC transkribe olur ve ATP'den fosfat ayrılmasıyla enerji üretimini tetikleyerek, zarlarında Aquaporin-2 kanal proteinlerini içeren veziküllerin hücre zarıyla kaynaşmasını sağlar. Bu süreçte kalsiyum iyonları gerekli olabilir. Fosfolipaz C- beta (PLC) enziminin de bu yolda bir görevi olması mümkündür. PLC de G-proteini ile ilişkili bir reseptörle aktive olmaktadır.

Vasopressin ayrıca nefronlardaki toplayıcı tübüllerin meduller kısmının üreye geçirgenliğini artırarak, üre geri emilimini artırır (nefronun yapısını gösteren şekli inceleyiniz). Böylece üre toplayıcı kanallardan meduller bölüme geçer ve distal kıvrımlı tübül ile toplayıcı tübülün kortikal kısmındaki yükselen su geri emilimi sonucu oluşan yoğunluk farkı dengelenmeye çalışılır.

Kalp-Damar Sistemi

Vasopressin, adından da anlaşılacağı üzere, çevresel (periferal) damarların direncini artırarak atardamarlardaki (arteriyel) kan basıncını artırır. Bu etki sağlıklı bireylerde küçüktür. Ancak aşırı kanama gibi durumlarda kan hacmi çok fazla düştüğünde (hipovolemik şok), vasopressin kan basıncının tekrar normal seviyelere çekilmesinde en önemli telafi edicilerden biri konumuna gelir.

Merkezi Sinir Sistemi

Vasopressin'in beyin içerisinde salınımının birçok etkisi vardır.

• Mekanizmaları tam olarak bilinmese ve etkileri tartışmalı olsa da hafıza oluşumunda rolü olduğu düşünülmektedir. Yapay bir vasopressin benzeri (analoğu) olan desmopressin, nootropik ajan olarak görülmektedir.
• Vasopressin, hipotalamustaki supraoptic çekirdekteki nöronlar tarafından düzenli olarak beyne salınmaktadır.
• Hipotalamustaki bazı nöronlardan salınan vasopressin, saldırganlık, kan basıncı ve sıcaklığın düzenlenmesinde görev alır.