Veritabanı

Bir veritabanının içerisinde bulunan veriler.

Veritabanları, yapılandırılmış bilgi veya verilerin depolandığı alanlardır. Bilgi artışıyla birlikte bilgisayarda bilgi depolama ve bilgiye erişim konularında yeni yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur. Veritabanları; büyük miktardaki bilgileri depolamada geleneksel yöntem olan "dosya-işlem sistemine" alternatif olarak geliştirilmiştir. Telefonlardaki kişi rehberi günlük hayatta çok basit bir şekilde kullanılan veri tabanı örneği olarak kabul edilebilir. Bunların dışında internet sitelerindeki üyelik sistemleri, akademik dergilerin ve üniversitelerin tez yönetim sistemleri de veritabanı kullanımına örnektir. Veritabanları sayesinde bilgilere ulaşılabilir ve onları düzenlenebilir. Veritabanları genellikle bireysel olarak satın alınamayacak kadar yüksek meblağlara sahip olmasına karşın; ücretsiz kullanıma açılan akademik veritabanları da bulunmaktadır. Akademik veritabanları aracılığıyla bazen bibliyografik bilgi bazen de tam metinlere erişmek mümkündür. Veritabanları, veritabanı yönetim sistemleri aracılığıyla oluşturulur ve yönetilir. Bu sistemlere; Microsoft Access, MySQL, IBM DB2, Informix, Interbase, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Oracle ve Sysbase örnek olarak verilebilir.

21. yüzyılda, farklı sorgulama dilleri etkin ve verimli bir şekilde kullanılabildiği için ilişkisel olmayan veritabanları popüler hâle gelmiştir.

Veritabanı yöneticiliği

Günümüzde veritabanı sistemleri, bankacılıktan otomotiv sanayisine, sağlık bilgi sistemlerinden şirket yönetimine, telekomünikasyon sistemlerinden hava taşımacılığına, çok geniş alanlarda kullanılan bilgisayar sistemlerinin altyapısını oluşturmaktadır. Veri tabanı fiziksel olarak bilgileri tutarken mantıksal bir hiyerarşiye de sahiptir. Veri tabanı sistemlerinin kurulumu, konfigürasyonu, düzeni, sorgulaması, güvenliği ve denetiminin karmaşık bir hâl alması veri tabanı yöneticiliği kavramının oluşmasına neden olmuştur. Bir veri tabanı yöneticisi mantıksal data modelleme, fiziksel veri tabanı dizaynı çıkarma, fiziksel olarak veri tabanı oluşturma, Transact-SQL kullanarak sorgu yazma, Microsoft SQL Server kurulumu ve yapılandırılması, güvenlik yönetimi ve yapılandırılması, veri tabanı yönetimi ve bakımı, veri tabanı denetleme ve optimize etme işlerini üstlenir.

İlişkisel veri tabanı sistemleri

• BerkeleyDB
• DB2
• Informix
• Interbase
• Microsoft Access
• Microsoft Management Studio
• MySQL
• Oracle
• PgAdmin
• PostgreSQL
• Sybase
• Sysbase

İlişkisel olmayan veri tabanı sistemleri

İlişkisel olmayan (NoSQL) veritabanı sistemleri anahtar-değer prensibiyle çalışan veritabanı sistemleridir. Bunlar ilişkisel veritabanlarına göre daha hızlıdırlar. Örnek veri tabanı sstemleri:

• Redis
• Couchbase
• Amazon DynamoDB

Veri tabanı dilleri

• PL/SQL
• SQL
• Tcl
• Transact-SQL (T-SQL)

Veri modelleme

Veritabanında asıl önemli kavram, kayıt yığını ya da bilgi parçalarının tanımlanmasıdır. Bu tanıma şema adı verilir. Şema, veritabanında kullanılacak bilgi tanımlarının nasıl modelleneceğini gösterir. Bu modele veri modeli (İngilizce: data model), yapılan işleme de veri modelleme denir. En yaygın olanı ilişkisel modeldir (İngilizce: relational model). Bu modelde veriler tablolarda saklanır. Tablolarda bulunan satırlar (İngilizce: row) kayıtların kendisini, sütunlar (İngilizce: column) ise bu kayıtları oluşturan bilgi parçalarının ne türden olduklarını belirtir. Başka modeller (sistem modeli ya da ağ modeli gibi) daha belirgin ilişkiler kurarlar.

Veri tabanı yönetim sistem yazılımları

• Berkeley DB
• FileMaker
• Firebird
• MS Access
• MS SQL
• MySQL
• OOo Veri Tabanı
• Oracle
• PostgreSQL
• Sybase

Bibliyografya

• Alp, S., Özdemir, S. ve Kilitci, A. (2011). Veri tabanı yönetim sistemleri. İstanbul:Türkmen Kitabevi.
• MS access ilk ders: Veri tabanı nedir? . 10. 11. 2013 tarihinde 16 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. https://www.chip.com.tr/bilgisayarkursu/ms-access-ilk-ders_3109.html 2 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinden erişildi.
• Soyuyüce E., Hünkar T. ve Tabanlıoğlu S., Veri tabanı nedir? Veri tabanının oluşum süreci, https://silo.tips/download/uzmvethet-ebru-soyuyuce-uzmecz-tugba-hnkar-uzmkutsibel-tabanlioglu
• Usgurlu, Ü. B., Veri tabanı, veri madenciliği, veri ambarı, veri pazarı.
• Veri tabanı nedir?. 24. 11. 2013 tarihinde http://www.teknologweb.com/veri-tabani-nedir/2 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinden erişildi.