Vıçıtırın Kalesi
| Vıçıtırın Kulesi | |
|---|---|
Kulla e Vjetër Војиновића кула | |
| Vıçıtırın, Kosova | |
 Vojinović kulesi, iç avlu | |
| Tip | Tahkimat |
| Yapı bilgisi | |
| Halka açık mı? | Evet |
| Yapı tarihçesi | |
| Malzemeler | Taş |
Vıçıtırın Kalesi (Arnavutça: Kalaja e Vushtrrisë;[1] Sırpça: Војиновића Кула) veya Eski Kule (Arnavutça: Kulla e Vjetër; Sırpça: Vojinovića Kula), Kosova'nın kuzeyindeki Vıçıtırın kentinde bulunan bir şehir tahkimatıdır. Despot Đurađ Branković'in (1427–1456) ikametgâhı olarak kullanılmıştır. Daha sonra tarihçiler (Ami Boué, Aleksandar Giljferding) kalenin Duşan dönemine kadar uzandığını belirterek, onu şehrin ortasında bir kuleye sahip eski bir kale olarak tanımlamışlardır.[2]
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaleyi inşa ettirenin Taşlı Köprü'yü de yaptırdığı da düşünülen Vojinović kardeşler olduğuna inanılıyor olsa da mimari özellikleri nedeniyle 14. yüzyılın sonları ile 15. yüzyılın başlarına tarihlendiği anlaşılmaktadır. Vojinović ailesi 14. yüzyılın ilk yarısında yaşamıştır ve destansı şiirlerde İmparator Duşan'ın yeğenleri oldukları anlatılmaktadır. Ancak Vıçıtırın, en güçlü oldukları Vojislav Vojinović (yaklaşık 1355 - 1363) ve Nikola Altomanović (1366–1373) dönemlerinde dahi kontrol ettikleri bölgenin, yakınlardaki İzveçan'a kadar ulaşan, dışında kalmaktadır. Ancak 15. yüzyılın başlarında Vıçıtırın'da Vojinović ailesiyle akraba olan Branković hanedanından bahsedilmektedir. Bu haneden (Vuk Branković'in babası) Branko Mladenović'in kız kardeşi olan Ratoslava, (Nikola Altomanović'in babası) Altoman Vojinović ile evlenmiştir.
Vojinović Kulesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Günümüze bu kaleden yalnızca Vojinović Kulesi olarak da bilinen kare planlı Başkule kısmı ulaşabilmiştir. Yaklaşık 3 m kalınlığındaki duvarlarında Senkendaz ve Ok mazgalları kalıntıları görülebilmektedir. Kapalı zemin katıyla beraber üzeri açık mazgallı siperleri bulunan bir kat daha bulunuyordu. Bütün Başkulelerde olduğu gibi Vojinović Kulesi'nde de zemin katta değil, yalnızca güney tarafındaki katta yer almaktaydı ve bu giriş, acil bir durumda kolayca kaldırılabilecek ahşap merdivenlerle sağlanmaktaydı.[3]
Kalıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
Đurađ Branković'in başkentinin önemli bir kısmı Osmanlı döneminde ortadan kaybolmuştur. Bu dönemde kale, hükûmetin ve idareci olan Bey'in ikametgâhı haline geldi ve kulelerin zemin katı, Bey adına vergi olarak toplanan arpa, mısır ve buğday gibi tahıllar için depo olarak kullanılmıştır. Kuleye 1 metre mesafede, kuzey duvarında yer alan ve yarım daire şeklindeki eski giriş kapıları kapatılmıştır. Bunun yerine, doğu duvarında yeni bir giriş açılmıştır.
Bugün, eski kaleden geriye yalnızca Başkule ve etrafındaki kare planlı avluyu oluşturan surlar kalmıştır. Duvarların yüksekliği genellikle 4 m - 5 m arasında değişmektedir, ancak ana caddeye bakan ve yokuşun alt kısmında yer alan güney duvarı 6 m - 7 m yüksekliğindedir.
Vojinović Kulesi, 1990 yılında Olağanüstü Öneme Sahip Kültür Anıtı olarak ilan edilmiş ve Sırbistan Cumhuriyeti tarafından koruma altına alınmıştır.[4]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Kraja, Mehmet, (Ed.) (2018). "Fjalori Enciklopedik i Kosovës". (Encyclopedic Dictionary of Kosova) (Arnavutça). 1. Prishtina: Academy of Sciences and Arts of Kosova (Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës). s. 746. ISBN 9789951615846. OCLC 1080379844.
- ^ Aleksandar Deroko, Medieval towns in Serbia, Montenegro and Macedonia, Belgrade 1950.
- ^ Ivan Zdravkovic, Medieval towns and castles in Kosovo, Belgrade 1975.
- ^ Şablon:CHS-SANU