Suntar-Hayata Sıradağları
| Suntar-Hayata Sıradağları | |
|---|---|
| Сунтаар Хайата | |
 | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 2,959 m (9,71 ft) |
| Sıradağ zirvesi | Mus-Khaya |
| Koordinatlar | 62°36′00″K 140°53′00″D / 62.60000°K 140.88333°D |
| Jeoloji | |
| Orojenez | Alpin Orojenezi |
| Kayaç türü | Volkanik kaya, granit |
Suntar-Hayata Sıradağları, (Rusça: Сунтар-Хаята, Yakutça: Сунтаар Хайата), kuzeyde Saha Cumhuriyeti ile güneyde Amur Oblastı ve Habarovsk Krayı sınırları boyunca yükselen volkanik kaya ve granit kayaç türüne sahip bir bir sıradağlardır.
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Suntar-Hayata yaklaşık 450–550 km uzunluğunda ve 60 km genişliğindedir.[1][2] Saha Cumhuriyeti'nde bulunan 2.959 metre yüksekliğindeki Mus-Khaya Dağı, sıradağın en yüksek noktasıdır.[1] 2.933 metre ile Berill Dağı, Habarovsk Krayı'ndaki en yüksek zirvedir. Khakandya Dağı (Гора Хакандя)[3] ise, 2.615 metre yüksekliğiyle ultra belirgin bir zirvedir.[4]
Suntar-Hayata Sıradağları, coğrafi olarak Verkhoyansk Sıradağları'nın güneydoğu uzantısıdır. 20. yüzyılın ortalarına kadar, en yüksek noktası 2.017 metre olan Skalisty Sıradağları ve güneybatıdaki en yüksek noktası 2.017 metre olan Sette Daban ile birlikte ayrı bir sıradağ olarak ele alındı. Yudoma-Maya Yaylaları, sıradağın[2] güneyinde ve Yukarı Kolima Yaylaları kuzeydoğuda yer alır.
Hidrografi
[değiştir | kaynağı değiştir]Suntar-Hayata, Lena havzasındaki Aldan Nehri ile Kuzey Buz Denizi ve Ohotsk Denizi'ndeki İndigirka arasındaki bir havza ayrımıdır.
Lena havzasına ait Tyry, Tompo, Allakh-Yun ve Yudoma, İndigirka havzasına bağlı Khastakh, Kuydusun ve Taryn-Yuryakh, Kolima Nehri havzasının Kulu'su, sıradaki kaynağı olan belli başlı akarsulardan bazılarıdır.[2]
Sıradağlar, Kamçatka dışında Rusya'nın uzak doğusundaki en güneydeki buzulları içerir.[5]
Jeoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu jeolojik oluşumun tabakaları Geç Jura dönemine kadar uzanmaktadır. Formasyondan çıkarılan fosiller arasında dinozor kalıntıları da yer almaktadır.[6]
Flora ve fauna
[değiştir | kaynağı değiştir]Sıradağların daha yüksek yamaçları, çoğunlukla larix ormanları ve tundra ile seyrek ağaçlıklıdır. Küçük bir Kahverengi Derekuşu (Cinclus pallasi) popülasyonu, Suntar-Hayata Sıradağları'ndaki bir kaplıcada gözlemlenebilir. Kuşlar, hava sıcaklıkları -55 °C'nin altına düştüğünde su altında beslenirler.[7]
Omurgalı paleofaunası
[değiştir | kaynağı değiştir]Belirsiz Carnosauria kalıntıları, olası belirsiz Coelurosaur kalıntıları, daha önce Camarasauridae indet olarak anılan belirsiz Sauropoda kalıntıları ve belirsiz Teropod kalıntılarının tümü bu sıradağlardan gün yüzüne çıkartılmıştır.[6]
| Cins | Tür | Bulunduğu yer | Resim |
|---|---|---|---|
| Stegosaurus[6] | Stegosaurus sp.[6] | Saha Cumhuriyeti, Rusya[6] |  |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "Словарь современных географических названий. Статьи на букву "С" (часть 9, "СУЛ"-"СЯН")". otpusk-info.ru. 22 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ a b c "Сунтар-Хаята". bse.sci-lib.com. 12 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ "Хребет Сунтар-Хаята. Маршруты по хребту | Сергей Шинкарев". www.shinkareff.ru (Rusça). 19 Nisan 2013. 22 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ "Siberia Mountain Ultra-Prominence - peaklist.org". www.peaklist.org. 17 Ekim 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ "Global glacier changes: facts and figures: Northern Asia", United Nations Environment Programme, archived 30 January 2018 from the original on the Wayback Machine
- ^ a b c d e The dinosauria. 2nd ed. David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska. Berkeley, Calif.: University of California Press. 2004. ISBN 978-0-520-94143-4. OCLC 801843269. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2023.
- ^ Dinets, Vladimir; Sanchez, Michael (Haziran 2017). "Brown Dippers (Cinclus pallasi) Overwintering At −65°C in Northeastern Siberia". The Wilson Journal of Ornithology. 129 (2): 397-400. doi:10.1676/16-071.1. ISSN 1559-4491.
