Sonchus oleraceus
| Eşekgevreği | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||
Synonymy
| |||||||||||||||||
Sonchus oleraceus, Avrupa ve Batı Asya'ya özgü Asteraceae familyasının Cichorieae oymağında yer alan bir çiçekli bitki türüdür eşekgevreği, tavşan devedikeni, sütlü püskül, süt devedikeni dahil olmak üzere birçok ortak adı vardır.[1]
Özel sıfatı oleraceus "bitkisel/bitkisel" anlamına gelir.[2][3]
Botanik özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu yıllık bitkinin 30 ila 100 santimetre (12 ila 39 in) içi boş, dik bir gövdesi vardır.[4] Bol güneşi tercih eder ve çoğu toprak koşulunu tolere edebilir. Çiçekler hermafrodittir ve yaygın tozlaştırıcıları arasında arılar ve sinekler bulunur.[5] Rüzgar veya suyla taşınan tohumlarla yayılır.
Bu bitki dünyanın birçok yerinde istilacı bir tür olarak kabul edilir ve çoğunlukla bozulmuş bölgelerde bulunur.[6] Avustralya'da yaygın bir istilacı türdür ve büyük istilalar mahsullerde ciddi bir sorun oluşturur.[7]
Mutfak[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaprakları salata yeşillikleri olarak yenir veya ıspanak gibi pişirilir. Bu, Çin mutfağında kŭcài (苦菜; acı sebze) olarak kullanılan türlerden biridir. Genç yapraklar daha az acıdır ve çiğ olarak yenmesi daha iyidir. Buharda pişirmek yaşlı yaprakların acısını giderebilir.[8] Genç kökleri de yenilebilir ve kahve ikamesi olarak kullanılabilir.[9]
Besleyici nitelikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Besin analizi bitkinin 100 gramında 30-40 gram c vitamini, %1.2 protein, %0.3 yağ, %2.4 karbonhidrat içerdiğini ortaya koyuyor. yapraklarının kuru madde analiziyse 100 gramının ( büyüme koşullarına göre değişiklik gösterir) 45 gram karbonhidrat, 28 gram protein, 22 gram mineral, 5,9 gram lif, 4.5 gram yağ ve 265 kalori içerdiğini gösteriyor.
Mineraller
- Kalsiyum: 1500 mg
- Fosfor: 500 mg
- Demir: 45.6 mg
- Magnezyum: 0 mg
- Sodyum: 0 mg
- Potasyum: 0 mg
- Çinko: 0 mg
- C: 35 mg
- Tiamin ( B1 ): 1,5 mg
- Riboflavin ( B2 ): 5 mg
- Niasin: 5 mg
- B6: 0 mg
- C: 60 mg
Alternatif tıp[değiştir | kaynağı değiştir]
Sonchus oleraceus'un fitoterapide çeşitli kullanımları vardır. Aynı zamanda karahindiba ve beyaz hindibaya benzer tıbbi nitelikler de atfedilmiştir.[10] Yeni Zelanda'nın Maori halkının onu yiyecek ve tıbbi kullanım için toplamış olması muhtemeldir.[11]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ International Environmental Weed Foundation, 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 24 Aralık 2015
- ^ Parker, Peter (2018). A Little Book of Latin for Gardeners. Little Brown Book Group. s. 328. ISBN 978-1-4087-0615-2.
Latince: oleraceus, holeraceus = relating to vegetables or kitchen garden
- ^ Whitney, William Dwight (1899). The Century Dictionary and Cyclopedia. Century Co. s. 2856.
L. Latince: holeraceus, prop. Latince: oleraceus, herb-like, Latince: holus, prop. Latince: olus (Latince: oler-), herbs, vegetables
- ^ Tanaka, Yoshitaka; Van Ke, Nguyen (2007). Edible Wild Plants of Vietnam: The Bountiful Garden. Thailand: Orchid Press. s. 52. ISBN 978-9745240896.
- ^ "Sonchus oleraceus Sow Thistle, Common sowthistle PFAF Plant Database". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024.
- ^ Sonchus oleraceus L., Asteraceae 2 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Pacific Island Ecosystems at Risk (PIER)
- ^ "Common sowthistle Sonchus oleraceus". Weeds Australia. 28 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2014.
- ^ Nyerges, Christopher (2016). Foraging Wild Edible Plants of North America: More than 150 Delicious Recipes Using Nature's Edibles. Rowman & Littlefield. s. 169. ISBN 978-1-4930-1499-6.
- ^ Nyerges, Christopher (2017). Foraging Washington: Finding, Identifying, and Preparing Edible Wild Foods. Guilford, CT: Falcon Guides. ISBN 978-1-4930-2534-3. OCLC 965922681.
- ^ "A Modern Herbal | Sow-Thistles". Botanical.com. 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2014.
- ^ Cambie, Richard C; Ferguson, Lynnette R (2003). "Potential functional foods in the traditional Maori diet". Mutation Research/Fundamental and Molecular Mechanisms of Mutagenesis. 523-524: 109-117. doi:10.1016/S0027-5107(02)00344-5. ISSN 0027-5107. PMID 12628508.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Sonchus oleraceus ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.- Tropicos.org: photo of herbarium specimen at Missouri Botanical Garden
- Tropicos.org: line drawing from Flora of Panama
- Nature Manitoba: Annual Sow-thistle (Sonchus oleraceus) — photos, drawings, & text from Wild Plants of Winnipeg.
