Sivil Sözleşme (Ermenistan)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sivil Sözleşme
Քաղաքացիական Պայմանագիր
LiderNikol Paşinyan
SekreterSuren Papikyan
SözcüVahan Kostanyan
Slogan(lar)“Bir Gelecek Var”
Kuruluş tarihi9 Aralık 2013 (2013-12-09) (Sivil toplum örgütü olarak)
30 Mayıs 2015 (2015-05-30) (Siyasi parti olarak)
MerkezErivan
İdeoloji
Siyasi pozisyonMerkez
Ulusal üyelikÇıkış İttifakı
(2016–2018)
Benim Adımım İttifakı
(2018–2021)
Resmî renkler          Koyu mavi ve beyaz
     Açık mavi (geleneksel)
Ulusal Meclis[1]
71 / 107
İnternet sitesi
Parti bayrağı
Ermenistan

Sivil Sözleşme (Ermenice: Քաղաքացիական պայմանագիր, K'aghak'atsiakan paymanagir, ՔՊ, genellikle Քաղպայմանագիր olarak kısaltılır, K'aghpaymanagir), Ermenistan'da faaliyet gösteren merkezci bir siyasi partidir.[2]

Parti, 24 Temmuz 2013'te bir sivil toplum örgütü olarak kuruldu. Yönetim kurulu 9 Aralık 2013 tarihinde oluşturuldu. 30 Mayıs 2015'te ise bir siyasi parti hali aldı. Sivil Sözleşme, Çıkış İttifakı'nın parçası olarak, 2017 Ermenistan parlamento seçimlerine ve 2017 Erivan Kent Konseyi seçimlerine katıldı. Nikol Paşinyan liderliğindeki 2018 Ermenistan Kadife Devrimi'nin ardından Benim Adımım İttifakı olarak bilinen yeni bir siyasi ittifak ile öne çıktı. 2018 Ermenistan parlamento seçimlerinden sonra Benim Adımım İttifakı, Ulusal Mecliste yönetici çoğunluğu elde etti. Benim Adımım İttifakı, Sivil Sözleşme'nin 2021 Ermenistan parlamento seçimlerine bağımsız olarak katılmayı seçmesi nedeniyle Mayıs 2021'de dağıldı. Seçimin ardından Sivil Sözleşme iktidar çoğunluğunu korumayı başardı.[3]

İdeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Sivil Sözleşme Partisinin kesin bir resmi ideolojisi yoktur.[4] Parti lideri Nikol Pashinyan şöyle demiştir: “Artık siyasi ideolojiler arasında net çizgiler yok… 21. yüzyılda bu çizgiler ortadan kalktı.” [5] Buna rağmen, uluslararası medya tarafından Paşinyan radikal bir merkezci[6] reformist[7] veya liberal[8] (ve bazen de popülist )[9] ve liberal demokrasiden yana olarak tanımlandı.

Hedefler[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti, önümüzdeki 20 yıl içinde Ermenistan nüfusunun ikiye katlanması, tüm vatandaşların insan hak ve özgürlüklerinin sağlanması, her türlü yolsuzluğun ortadan kaldırılması ve çevreyi korurken ekonomiyi daha da güçlendirip geliştirmeyi hedeflediğini açıkladı.[10]

Dış politika[değiştir | kaynağı değiştir]

2018 seçimlerinden önce, Sivil Sözleşme, Avrupa Birliği ile daha yakın bağların geliştirilmesinden yanaydı ve Ermenistan'ın AB ile Derin ve Kapsamlı Serbest Ticaret Alanına dahil edilmesini destekledi. Parti lideri Nikol Paşinyan, Ermenistan'ın Avrasya Birliği üyeliğine şüpheyle yaklaştı ve üyeliğin Ermenistan'a hiçbir faydası olmadığından şikayet etti.[11] Ancak seçim zaferinin ardından Paşinyan resmi konumunu değiştirdi ve Ermenistan'ın Avrasya Birliği üyeliğine destek verdiğini açıkladı. Sivil Sözleşme, Ermenistan'ın Doğu ile Batı arasında bir seçim yapmaması gerektiğini iddia eder. Bunun yerine Ermenistan, diyalog ve işbirliği için örnek ve ara bulucu olmalıdır.[10]

Sivil Sözleşme, diğer BDT ve Avrasya Birliği üye devletleriyle Avrasya entegrasyonunu teşvik ederken, Ermenistan ve Rusya arasında güçlü bağları sürdürmeyi savunur. Aynı zamanda, Sivil Sözleşme, Avrupa Birliği ile daha yakın bağlar geliştirerek ve AB'nin Schengen Bölgesi'ne seyahat eden Ermeni vatandaşlar için vize gerekliliğini ortadan kaldırarak Ermenistan'ın Avrupa entegrasyonunu desteklemeye devam eder. Ekim 2019'da Başbakan Yardımcısı Tigran Avinyan, AB ile hem ekonomik hem de siyasi bağlarda çok sayıda potansiyel büyüme gördüğünü belirtti. Avinyan ayrıca, "Gelecekteki herhangi bir AB üyeliği, Ermenistan halkının yanıtlaması gereken bir sorudur ve ancak Ermenistan'ın Avrasya Birliği'nden çekilmesinin ardından gerçekleşebilir" tavsiyesinde bulundu.[12]

2019'da parti lideri, Ermenistan'ın Dış Politikada bir "u dönüşü" yapmayacağını belirterek, Ermenistan'ın AEB'den veya KGAÖ'den ayrılma olasılığını kategorik olarak reddetti.[13] Partinin Ermenistan'ın "Doğu ile Batı arasında seçim yapmama" niyetini ve ülkenin dış ilişkilerinin ulusun egemenliğini korumaya dayanması gerektiğini belirten yeni bir parti programı kabul edildi.[14]

Sivil Sözleşme ayrıca Çin, Japonya, Hindistan, İran, Gürcistan, Latin Amerika ve Orta Doğu ile ilişkileri derinleştirmenin yanı sıra Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Ermeni Soykırımı'nın uluslararası tanınmasını güvence altına almaya inanır.[15]

Oluşum[değiştir | kaynağı değiştir]

Man speaking to reporters from a podium
3 Temmuz 2014 basın toplantısı

Sivil Sözleşme ilk kez 23 Ocak 2013'te, muhalefet bloğundan milletvekili Nikol Paşinyan'ın Haykakan Zhamanak (The Armenian Times) gazetesinde yeni bir siyasi süreç oluşturma projesini duyurmasıyla kamuoyunun bilincine vardı.[16] Sonraki birkaç ay boyunca, sözleşmenin metni Ermeni siyasi forumlarında geniş bir şekilde tartışıldı. Sözleşmenin güncellenmiş bir versiyonu yayınlandı ve o yılın 24 Temmuz'unda yeni bir siyasi birlik olan Sivil Sözleşme açıklandı. Birlik, ilk konferansından önce sözleşme metninin değiştirilip açıklığa kavuşturulacağını ve ayrıntılı bir yol haritasının oluşturulacağını duyurdu.

Yönetim Kurulu[değiştir | kaynağı değiştir]

Man at podium, flanked by two women and four men
2014 yılında Sivil Sözleşme Yönetim Kurulu

Partinin Haziran 2019'daki beşinci toplantısında Bölgesel Yönetim ve Altyapılar Bakan Vekili Suren Papikyan, 21 kişilik güçlü yönetim kurulu başkanlığına seçildi.[17]

Sivil Sözleşme'nin yönetim kurulu 9 Aralık 2013'te Ani Plaza Hotel basın toplantısında tanıtıldı. Birinci parti kongresini düzenlemek için kuruldu.

Yönetim kurulu şöyleydi:[18]

  • Arayik Harutyunyan; tarihçi, eski eğitim bakanı
  • Alen Simonyan; avukat, Ararat Medya Grubu'nun genel yayın yönetmeni
  • Nikol Paşinyan; eski gazeteci, eski milletvekili, başbakan
  • Suren Papikyan; Milletvekili Yönetim Kurulu başkanı
  • Ruben Rubinyan; Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı, Milletvekili
  • Eduard Aghajanyan
  • Tigran Avinyan, başbakan yardımcısı
  • Hakob Arshakyan, Yüksek teknoloji endüstrisinin eski bakanı
  • Ararat Mirzoyan, eski parlamento başkanı
  • Vilen Gabrielyan
  • Romanos Petrosyan, eski çevre bakanı
  • Arsen Torosyan, eski sağlık bakanı ve Başbakanlık Genelkurmay Başkanı
  • Narek Bayan
  • Arman Boşyan
  • Lilit Makunts
  • Sipan Paşinyan
  • Mkhitar Hayrapetyan, diasporanın eski bakanı
  • Vahagn Hovakimyan
  • Armen Pambukhçyan
  • Arpin Davoyan

Finans[değiştir | kaynağı değiştir]

Sivil Sözleşme Geri Dönüş Fonu, partinin finansmanının Ermeni kanunlarına uygun olmasını ve faaliyetlerinin demokratik olarak organize edilmesini sağlamak için kuruldu. Sivil Sözleşmeye bağışlanan fonlar, fonun hesabında ve kasasında saklanmaktadır. Muhasebe, yönetim kurulundan bağımsız ve fon harcamalarını kontrol eden mütevelli heyetinin gözetiminde yürütülecektir. Tarafın sözleşmesine göre, "Sözleşmeye para veya mülk bağışlayan vatandaşlar, harcama hakkında bilgi talep etme hakkına sahip olacak ve talepleri üç gün içinde karşılanacaktır."[tam kaynak belirtilmeli]

Mütevelli heyeti[değiştir | kaynağı değiştir]

Sivil Sözleşme mütevelli heyeti 22 Şubat 2014 tarihinde ilan edildi. Başkanlığa Haykak Arshamyan, fonun başkanlığına Hakob Simidyan getirildi. Üyeler:

  • Lara Aharoniyan, Kadın Kaynakları Merkezi kurucu ortağı, direktörü
  • Haykak Arshamyan, tarihte doktora sahibi
  • Levon Bagramyan, ekonomist, siyaset bilimci,
  • Arthur Ispiryan, müzisyen
  • Levon Hovsepyan, ekonomist
  • Ara Shirinyan, yönetmen
  • Maro Matossian, Kadın Destek Merkezi müdürü
  • Edgar Manukyan, ekonomi doktorası sahibi
  • Sargis Kloyan, iş adamı

Fonlama[değiştir | kaynağı değiştir]

Man at a podium, addressing reporters
3 Temmuz 2014 basın toplantısı

Sivil Sözleşme yönetim kurulu, 26 Nisan 2014'te Ermenistan'da mali şeffaflık ve kamusal ve siyasi hayatın finansmanı konularına değinen "Finansman Siyaseti ve Sivil Sözleşme" başlıklı bir makale yayınladı:

“ Finansman siyaseti, Üçüncü Cumhuriyet tarihinin dolanmış temel düğümlerinden biridir. Ermenistan'da kamu-politik faaliyet nasıl finanse ediliyor? Doğru cevabı bilinmeyen bir soru. Tahmin edilebilir, hipotezler ileri sürülebilir ama bu soruya toplumun güvenilir ve doğrulanabilir bir yanıtı yok... En popüler yanıt "Binlerce destekçimiz tarafından finanse ediliyoruz". Bu, yeni sorular doğuran bir cevaptır: taraftarlar parayı kime ve nasıl veriyor? Kim ve hangi koşullarda alıyor? Başkaları, hizmetlilerinin bu kadar çok, az ya da çok bağışta bulunup bulunmadığını nasıl öğrenirler...? “Sivil sözleşme” kamu-politik birliğinin kurulmasına ilişkin tartışmaların ilk aşamasından itibaren, sözleşme faaliyetlerinin finansmanına ilişkin konular hararetli tartışmaların konusu olmuştur. Sözleşme nasıl finanse edilecek? Kim finanse edecek? Bu soruların cevapları bizim için esastı. Ve eğer kamu-siyasi ilişkilerde köklü değişiklikler elde etmek için ciddi bir hırsımız varsa, kendimizi Ermeni geleneksel siyasi faaliyet finansman mekanizmalarından çıkarmaya çalışmalıyız. Problemi şu şekilde formüle ettik: 1000 AMD'ye ihtiyacımız varsa, bize o parayı verecek tek bir kişi değil, her biri 1 AMD bağışlayacak 1000 kişi bulmamız gerekiyor.[tam kaynak belirtilmeli] „

Kadife Devrimi[değiştir | kaynağı değiştir]

31 Mart 2018'de, Sivil Sözleşme lideri Nikol Paşinyan ve destekçileri Başbakan Serj Sarkisyan'ı yasal süre sınırının ötesinde iktidarı elinde tutmaktan caydırmak için Gümrü'den (Ermenistan'ın ikinci büyük şehri) başkent Erivan'a 200 km'lik bir yürüyüş başlattılar.[19] 17 Nisan'da Nikol Paşinyan, Ulusal Meclis yakınlarında toplanan binlerce destekçisine ulusal, şiddetsiz bir "kadife devrim" başladığını duyurdu.[20] 22 Nisan'da, Sarkisyan'la kısa bir görüşmeden birkaç saat sonra, Paşinyan yaklaşık 250 protestocuyla birlikte tutuklandı.[21] Örgütlü işçilerin kitlesel grevleri ve 300.000'den fazla protestocu (askerler ve Sivil Sözleşme üyeleri dahil) tarafından sokakların ablukaya alınmasının sonrasında Sarkisyan 23 Nisan'da istifa etti.[22] Ardından, "Nikol Paşinyan haklıydı. Yanılmışım. Sokak hareketleri yönetimime karşı. Taleplerinizi yerine getiriyorum." dedi.[23] El Cezire'den Robin Forestier-Walker'ın eş zamanlı haberine göre, "Binlerce insan sokaklarda tezahürat yapıp birbirine sarılıyor, zıplıyor ve korna çalıyor... İşler bu kadar hızlı oldu, kalabalığın bunu beklediğini sanmıyorum, ama tam olarak istedikleri buydu".[24]

2020-2021 siyasi gerilimi[değiştir | kaynağı değiştir]

18 Mart 2021'de Başbakan Nikol Paşinyan, 20 Haziran 2021'de yapılacak erken parlamento seçimlerini duyurdu. Duyuru, Ermenistan'ın 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nda yenilmesinin ardından ülkedeki siyasi huzursuzluk döneminde yapıldı. Nikol Paşinyan daha sonra Başbakanlıktan istifa etti, ancak Başbakan vekili olarak görevine devam etti.

Sivil Sözleşme, 2021 Ermenistan parlamento seçimlerine katılma niyetini doğruladı ve Nikol Paşinyan başbakan adayı olarak partiye liderlik etti.[25] Parti ayrıca, Benim Adımım İttifakı'nı etkin bir şekilde dağıtarak seçime bağımsız olarak katılacaklarını da doğruladı.[26] Parti bağımsız olarak yarışırken, Birleşik İşçi Partisi lideri Gurgen Arsenyan, Sivil Sözleşme ile katılacağını doğruladı.[27] Seçimin ardından Sivil Sözleşme, halk oyunun %53,9'unu alarak Ulusal Meclis'te 71 sandalyeyle salt çoğunluğu elde etti.[3]

Seçim sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Seçim İttifak Oy % Sandalye +/– Pozisyon Hükûmet
2017 Çıkış İttifakı 122.049 7,78
5 / 105
 Yeni Sabit 3. Muhalefet (2017-2018)
İktidar (2018-2019)
2018 Benim Adımım İttifakı 884.456 70,43
88 / 132
 artış 83 artış 1. İktidar
2021 Seçime bağımsız olarak katıldı 687.761 53,95
71 / 107
 azalış 17 Sabit 1. İktidar

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "National Assembly of the Republic of Armenia | Official Web Site | parliament.am". parliament.am. 25 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "In Armenia, Unprecedented Outreach Ahead Of Elections". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 31 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  3. ^ a b "Nikol Pashinyan officially appointed Armenia's prime minister". The New Indian Express. 2 Ağustos 2021. 20 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2022. 
  4. ^ Edwards, Maxim (13 Aralık 2018). "Armenia's Revolution Will Not be Monopolized". Foreign Policy (İngilizce). 14 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2021. 
  5. ^ "Armenia's Revolution Will Not be Monopolized". Foreign Policy (İngilizce). 14 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2019. 
  6. ^ "Aggressive Centrism: Navigating the Contours of Nikol Pashinyan's Political Ideology". EVN Report. 20 Haziran 2018. 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Armenia election: reformist PM Nikol Pashinian wins convincing victory" (İngilizce). Reuters. 10 Aralık 2018. 10 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2020 – The Guardian vasıtasıyla. 
  8. ^ Atanesian (23 Mayıs 2018). "Young activists and regime veterans: Armenia's new compromise government". EurasiaNet. 21 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021. 
  9. ^ Zolyan (7 Mayıs 2018). "Fiery revolutionary or pragmatic politician: what to expect from Nikol Pashinyan". OC Media. 9 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021. 
  10. ^ a b "Project" (İngilizce). 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  11. ^ "Following revolution, Armenia comes to terms with Eurasian Union" (İngilizce). 1 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ocak 2020. 
  12. ^ "Armenia's EU accession could be a 'question for the people,' Deputy PM says". Euractiv.com. 15 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019. 
  13. ^ "PM Pashinyan: The Goal of our Foreign Policy is to Ensure the Sovereignty and Security of the Republic of Armenia • MassisPost". MassisPost (İngilizce). 27 Ağustos 2019. 28 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  14. ^ "Ծրագիր". civilcontract.am (Ermenice). 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2020. 
  15. ^ "Pre-election program of "My step" alliance". Civil Contract Foreign Policy (Ermenice). 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ekim 2019. 
  16. ^ Harutyunyan (30 Ocak 2013). "Can Nikol Pashinyan's Civic Contract Change Anything?". Aravot Daily. 28 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2018. 
  17. ^ "Suren Papikyan elected as Chairman of the Board of Civil Contract party". www.panorama.am (İngilizce). 17 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2019. 
  18. ^ "Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցություն - Վարչություն". www.civilcontract.am (Ermenice). 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2021. 
  19. ^ "Thousands Rally Against Armenian Leader in Yerevan". 14 Nisan 2018. 6 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  20. ^ "Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց ժողովրդական, "ոչ բռնի, թավշյա հեղափոխության" մեկնարկը (թարմացվող)". Hetq. 17 Nisan 2018. 22 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  21. ^ "Armenian PM resigns; here's what led to the surprise move". The Washington Post. 23 Nisan 2018. 23 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  22. ^ "Shock as Armenia's prime minister steps down after 11 days of protests". the Guardian (İngilizce). 23 Nisan 2018. 23 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  23. ^ Luhn, Alec (23 Nisan 2018). "Armenian leader Serzh Sargsyan resigns after 11 days of protests". The Telegraph (İngilizce). ISSN 0307-1235. 7 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  24. ^ "Armenia PM resigns, opposition pushes for elections". www.aljazeera.com (İngilizce). 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  25. ^ "Ես հանդես եմ գալու որպես վարչապետի թեկնածու. Նիկոլ Փաշինյանը՝ արտահերթ ընտրությունների մասին". www.1lurer.am (Ermenice). 18 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  26. ^ LLC, Helix Consulting. "Civil Contract to go it alone in snap parliamentary elections – Lilit Makunts". www.panorama.am (İngilizce). 6 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 
  27. ^ "Իշխանությունների դեմ ռևանշիստական պայքար է սկսվել, գործում են հատուկ խմբեր. Գուրգեն Արսենյան". CIVILNET (Ermenice). 4 Haziran 2021. 10 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sivil_Sözleşme_(Ermenistan)&oldid=31791995" sayfasından alınmıştır