Sürü psikolojisi
Sürü psikolojisi, bir inanca, fikre veya trende bağlı kişi sayısının çokluğuna bağlı olarak bahsi geçen şeye olan ilginin arttığı fenomendir.[1] Sürü psikolojisinde bir şeye inanan kişi sayısı arttıkça, diğer insanlar da ilginin artma sebebinden bağımsız bir şekilde akıma dahil olur.
Başkalarının eylemlerini veya inançlarını takip etme eğiliminin nasıl ortaya çıktığıyla ilgili iki görüş vardır. İlk görüş insanların doğrudan başkalarıyla uyumlu olmayı tercih etmelerinin sonucunda sürü psikolojisinin oluştuğudur. Sürü psikolojinin nasıl ortaya çıktığıyla ilgili diğer görüş ise insanların bilgileri başkalarından öğrenmesiyle sürü psikolojisine dahil olduğudur. Her iki açıklama da psikolojik deneylerde uydumculuk eğilimine kanıt olarak kullanılmıştır. Örneğin, Asch'ın uygunluk deneylerini açıklamak için sosyal baskı,[2] Sherif'in otokinetik deneyini açıklamak için ise başkalarından öğrenilen bilgi kullanılmıştır.[3]
Bu konsepte göre, bir ürün ya da fenomenin popülaritesinin artması, daha fazla insanı da sürünün parçası olmaya teşvik etmektedir. Sürü psikolojisi moda trendlerini de açıklamaktadır.[4]
Ekonomistlere göre, bireyler başkalarından öğrendikleri bilgilere dayanarak rasyonel seçimler yaptığında, kendi bildiklerini görmezden gelip diğerlerinin davranışlarını takip etmeye eğilimlidir.[5] Politika, mikroekonomi, spor ve sağlık alanında sürü psikolojisinin örnekleri sıkça görülmektedir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Oxford Dictionary of Psychology. New York: Oxford University Press. 2003. s. 77. ISBN 0-19-280632-7.
- ^ Asch (1955). "Opinions and social pressure". Scientific American. 193 (5): 31-35.
- ^ The psychology of social norms. New York: Harper Collins. 1936.
- ^ Calculated Futures: Theology, Ethics, and Economics. Baylor University Press. 2007. s. 56. ISBN 978-1-60258-014-5. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2013.
- ^ Bikhchandani (1992). "A Theory of Fads, Fashion, Custom, and Cultural Change as Informational Cascades" (PDF). Journal of Political Economy. 100 (5): 992-1026. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 23 Temmuz 2020.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Goidel (1994). "The Vanishing Marginals, the Bandwagon, and the Mass Media". The Journal of Politics. 56 (3): 802-810.
- McAllister (1991). "Bandwagon, Underdog, or Projection? Opinion Polls and Electoral Choice in Britain, 1979-1987". The Journal of Politics. 53 (3): 720-740.
- Mehrabian (1998). "Effects of Poll Reports on Voter Preferences". Journal of Applied Social Psychology. 28 (23): 2119-2130.
- Morwitz (1996). "Do Polls Reflect Opinions or Do Opinions Reflect Polls?". Journal of Consumer Research. 23 (1): 53-65.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Investopedia'daki tanımı17 Şubat 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
