Paraves
| Paravianlar | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Paraviyen dinozor örnekleri | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Alt gruplar | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Paraves, Geç Jura Devri'nde ortaya çıkan yaygın bir teropod dinozor grubudur. Soyu tükenmiş dromaeosauridler, troodontidler, anchiornithidler ve scansoriopterygidlere ek olarak grup, aralarında on binden fazla canlı kuş türü olan avialanları da içerir.[1] Paraves'in ilkel üyeleri, bazı türlerde yürürken yerden tutulan ayağın ikinci basamağında büyütülmüş bir pençe (orak pençe) bulundurmaları ile iyi bilinir.[2][3]
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Diğer teropodlar gibi, tüm paravianlar da iki ayaklıdır ve iki arka ayakları üzerinde yürürler.[3]
İlkel paravianların dişleri kavisli ve tırtıklıydı, ancak Dromaeosaurus albertensis gibi bazı özelleşmiş türler dışında bıçak benzeri değildi. Dromaeosaurid ve troodontid dişlerinin ön kenarındaki çentikler çok küçük ve inceydi, arka kenarı ise çok büyük ve çengelli tırtıklara sahipti[4]
Ayaklar ve orak pençe[değiştir | kaynağı değiştir]
Teropodların çoğu yere temas eden üç ayak parmağıyla yürüdü, ancak fosilleşmiş ayak izlerinde, dromaeosauridler, troodontidler ve bazı erken avialanlar da dahil olmak üzere birçok bazal paravianın, ikinci parmağı yerden aşırı genişletilmiş bir pozisyonda tuttuğunu ve sadece üçüncü ve dördüncü ayak parmaklarının yattığını doğruladı.[5]
Daha ilkel dromaeosauridlerde ve troodontidlerde, ayaklar o kadar uzmanlaşmış değildi ve pençeler de o kadar büyük veya kancalı değildi. Ek olarak, parmak eklemleri, gelişmiş dromaeosauridlerin basit yukarı-aşağı hareketlerinden daha fazla hareket aralığı sağlıyordu. Bu, bu türlerin, ayaklarının o kadar güçlü veya sağlam olmasını gerektirmeden, yalnızca iç ayak parmakları kullanılarak sabitlenebilen daha küçük avlarda uzmanlaşmasını mümkün kılar.[4]
Evrim[değiştir | kaynağı değiştir]
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ulysse Lefèvre'nin (2017) filogenetik çalışmasından sonra oluşturduğu filogeni.[6] |
Paraves, Filogenetik adlandırma sistemi'nde Oviraptorosauria'dan kuşlarla daha yakın ilişkili dinozorların tümünü içerir.
Paraves adı (Yunanca par (a): yakın + Latince aves: kuş; "kuşlara yakın" anlamına gelir) 1997 yılında Paul Sereno[7] tarafından türetildi. Kladın tümünü içeren bir dal tabanlı sınıflandırma 1998 yılında Sereno tarafından tanımlandı.
Köken ve erken evrim[değiştir | kaynağı değiştir]
Paravianlar diğer maniraptoranlardan 160 milyon yıl öncesinden daha geç olmamak üzere ayrıldılar; 65 milyon yıl kadar sonra, modern kuşların ataları yaklaşık 95 milyon yıl önce diğer paravianlardan ayrıldı.[8]
Paraves'in kök soyunda doğrudan torunları olan modern kuşların taç grubu dışında, hayatta kalan hiçbir canlı veya genetik materyal yoktur, bu nedenle onların tüm soyoluşları yalnızca fosil kayıtlarından çıkarılabilir.[9] Prototip fosil, 11 tam veya kısmi örneği bulunan Archaeopteryx'tir.[10]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
 | Teropod ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Alan Hamilton Turner, Peter J. Makovicky and Mark Norell (2012). "A review of dromaeosaurid systematics and paravian phylogeny". Bulletin of the American Museum of Natural History. 371: 1-206. doi:10.1206/748.1.
- ^ Li (2007). "Behavioral and faunal implications of Early Cretaceous deinonychosaur trackways from China". Naturwissenschaften. 95 (3): 185-91. doi:10.1007/s00114-007-0310-7. PMID 17952398.
- ^ a b Avialan evolution. Mayr, G. (Oct 2016). Avian Evolution: The Fossil Record of Birds and its Paleobiological Significance (1 ed.). s. Ch. 2. (İngilizce). Ekim 2016. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ a b Fowler, Denver W.; Freedman, Elizabeth A.; Scannella, John B.; Kambic, Robert E. (14 Aralık 2011). "The Predatory Ecology of Deinonychus and the Origin of Flapping in Birds". PLoS ONE. 6 (12). doi:10.1371/journal.pone.0028964. ISSN 1932-6203. PMC 3237572 $2. PMID 22194962. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Li, Rihui; Lockley, Martin G.; Makovicky, Peter J.; Matsukawa, Masaki; Norell, Mark A.; Harris, Jerald D.; Liu, Mingwei (Mart 2008). "Behavioral and faunal implications of Early Cretaceous deinonychosaur trackways from China". Naturwissenschaften (İngilizce). 95 (3): 185-191. doi:10.1007/s00114-007-0310-7. ISSN 0028-1042. 20 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2021.
- ^ Lefèvre, Ulysse; Cau, Andrea; Cincotta, Aude; Hu, Dongyu; Chinsamy, Anusuya; Escuillié, François; Godefroit, Pascal (2017). "A new Jurassic theropod from China documents a transitional step in the macrostructure of feathers". The Science of Nature. 104: 74. Bibcode:2017SciNa.104...74L. doi:10.1007/s00114-017-1496-y. PMID 28831510.
- ^ Sereno (1997). "The origin and evolution of dinosaurs". Annual Review of Earth & Planetary Sciences. 25: 435-489. doi:10.1146/annurev.earth.25.1.435.
- ^ Claramunt, Santiago; Cracraft, Joel (1 Aralık 2015). "A new time tree reveals Earth history's imprint on the evolution of modern birds". Science Advances (İngilizce). 1 (11): e1501005. doi:10.1126/sciadv.1501005. ISSN 2375-2548. PMC 4730849 $2. PMID 26824065. 18 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ Fountaine, Toby M. R.; Benton, Michael J.; Dyke, Gareth J.; Nudds, Robert L. (7 Şubat 2005). "The quality of the fossil record of Mesozoic birds". Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences. 272 (1560): 289-294. doi:10.1098/rspb.2004.2923. PMC 1634967 $2. PMID 15705554. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.
- ^ Foth, Christian; Tischlinger, Helmut; Rauhut, Oliver W. M. (Temmuz 2014). "New specimen of Archaeopteryx provides insights into the evolution of pennaceous feathers". Nature (İngilizce). 511 (7507): 79-82. doi:10.1038/nature13467. ISSN 1476-4687. 19 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2021.