Olorotitan
| Olorotitan | |||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Montelenmiş iskeleti, Belçika Kraliyet Doğa Bilimleri Enstitüsü | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
| Tip tür | |||||||||||||||||
| †Olorotitan arharensis Godefroit vd., 2003 | |||||||||||||||||
Olorotitan, Geç Kretase devri'nde (Maastrihtiyen) yaşamış bir lambeosaurine hadrosaur dinozor cinsidir ve kalıntıları, Rusya'nın Amur Bölgesi, Kundur'un Udurchukan Formasyonu yataklarında bulunmuştur. Cinse dahil tek tür Olorotitan arharensis'tir. Son kuş olmayan dinozorlardan biriydi ve Kretase-Paleojen nesli tükenme olayı sırasında soyu tükendi.
Keşif ve adlandırma[değiştir | kaynağı değiştir]
Olorotitan'ın neredeyse tam bir iskeletten oluşan holotip örneği, 1999 ve 2001 yılları arasında Rusya'nın Amur bölgesindeki Kundur'un Udurchukan Formasyonu'nda yapılan saha çalışmasında keşfedildi. 2003 yılında Pascal Godefroit ve arkadaşları onu tanımladı ve yeni bir tür olarak adlandırdı. Rusya'dan tarif edilen ilk neredeyse eksiksiz dinozor örneğiydi ve batı Kuzey Amerika'nın dışında herhangi bir yerde keşfedilen en eksiksiz lambeosaurin iskeleti.[1]
Keşif alanının etrafındaki birkaç yüz metrekarelik alanda çok sayıda parça parça dinozor, kaplumbağa ve timsah örneği bulundu. Blagoveschensk'teki, yine Amur Nehri'nin Çin yakasındaki Udurchukan Formasyonu ve Jiayin'den gelen benzer şekilde yaşlı bölgeler, benzer şekilde yüksek sayıda lambeosaurin fosili vermiştir.[1]
Olorotitan'ın genel adı, diğer hadrosaurlardan daha uzun boynu olması nedeniyle "titanik kuğu" anlamına gelirken, özel tanımlayıcı terim olan arharensis, Arhara İlçesindeki fosil bulgusunun yerini ifade eder.[1]
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Olorotitan arharensis, bugüne kadar Kuzey Amerika dışında bulunan en eksiksiz lambeosaurin iskeletine dayanmaktadır. Parasaurolophus cyrtocristatus gibi diğer büyük lambeosaurinlerle karşılaştırılabilir büyük bir hadrosauriddi,[1] ve Paul'e göre 8 metre (26 fit) uzunluğa ve 3,1 tona (3,4 kısa ton) kadar büyümüş olabilir.[2] 2012'de Thomas Holtz, 12 metreye kadar uzayabileceğini söyleyerek, daha yüksek bir tahmin verdi.[3]
Kafatasını süsleyen, tüm Kuzey Amerika akrabalarının tepelerinden çok farklı, balta benzeri büyük içi boş tepe ile karakterizedir.[1]
Kafatasının kendisi, önceki hadrosaurid maksimum onbeşini aşan, on sekiz omurlu, oldukça uzun bir boyun tarafından desteklendi. 15 veya 16 omurlu sakrum, diğer hadrosauridlerden en az 3 fazla omur içerir. Omur dizisi boyunca, kuyruğun proksimal üçte birinde, nöral dikenlerin uçları arasında eklemlenmeler vardır, bu da kaudal alanı özellikle sert hale getirir; Bu bağlantıların düzenliliği, kesin olmak için daha fazla numuneye ihtiyaç duyulmasına rağmen, bunların bir patolojiye bağlı olmadığını göstermektedir. Godefroit ve yardımcı yazarları, filogenetik bir analizle Corythosaurus ve Hypacrosaurus'a en yakın olduğunu buldular.[1]
Paleobiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir hadrosaurid olarak, Olorotitan iki ayaklı/dört ayaklı bir otobur olurdu, çiğnemeye benzer bir öğütme hareketine izin veren sofistike bir kafatasına sahip bitkiler yiyor ve sürekli olarak değiştirilen yüzlerce dişle donatılmıştı. Burun pasajlarını içeren genişletilmiş kafatası kemiklerinden oluşan uzun, geniş içi boş tepesi, muhtemelen görme ve ses ile tanımlama işlevi gördü.[4]
Paleoekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
O. arharensis, zamanını ve yerini diğer iki lambeosaurin de dahil olmak üzere diğer birçok hayvan türüyle paylaştı: Parasaurolophus benzeri Charonosaurus ve daha bazal Amurosaurus. Ek olarak, keşif alanında kaplumbağalar, timsahlar, theropodlar ve nodosauridlerden kalıntılar bulundu,[1] ve Saurolophus benzeri hadrosaurine Kerberosaurus, bölgedeki kabaca çağdaş kayalardan da biliniyor.[5] Geç Maastrihtiyen kayalarında lambeosaurinlerin neredeyse bulunmadığı Kuzey Amerika'daki durumun aksine, Asya lambeosaurinleri, iklimsel veya ekolojik farklılıklara işaret eden Mesozoyik'in sonunda çeşitli ve yaygındır.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h Godefroit (2003). "A remarkable hollow-crested hadrosaur from Russia: an Asian origin for lambeosaurines". Comptes Rendus Palevol. 2 (2): 143-151. doi:10.1016/S1631-0683(03)00017-4.
- ^ The Princeton Field Guide to Dinosaurs. New Jersey: Princeton University Press. 2010. ss. 309.
- ^ "Dinosaurs: The Most Complete, Up-to-Date Encyclopedia for Dinosaur Lovers of All Ages" (PDF). 2012. 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Hadrosauridae". The Dinosauria. 2nd. Berkeley: University of California Press. 2004. ss. 438-463. ISBN 0-520-24209-2.
- ^ Bolotsky (2004). "A new hadrosaurine dinosaur from the Late Cretaceous of Far Eastern Russia". Journal of Vertebrate Paleontology. 24 (2): 351-365. doi:10.1671/1110.