Ekoloji

1866 yılında ekoloji terimini ilk kez kullanan Ernst Haeckel.

Ekoloji (ya da doğa bilimi) (Yunanca: Οίκος — ev, Yunanca: Λόγος — bilim), canlıların birbirleri ve çevreleriyle ilişkilerini inceleyen bilimdir. Ekosistemse canlı ve cansız çevrenin tamamıdır. Kelime kökeni Eski Yunanca οἶκος (oikos), "ev, yakın çevre"; -λογία, (logia) "bilimi" kelimelerinin birleşiminden gelmektedir. Ekosistemi de abiyotik faktörler (toprak, su, hava, iklim gibi cansız faktörler) ve biyotik (üreticiler, tüketiciler ve ayrıştırıcılar) faktörler olmak üzere iki faktör oluşturur. Bir sistem içinde yürüyen bu dengede av-avcı ilişkisi vardır. Örneğin: Bir tahılı bir hayvan yer, onu başka bir hayvan... Diye devam eder. Bu ilişki besin piramidi ile ayrıştırılır. En üst kısmında Tüketiciler (hepçil), bir altında Tüketiciler (etçil), onun da altında Tüketiciler (otçul), en altta ise Üreticiler vardır. Mantarlar ise ayrı bir gruptadır. Genellikle madde dönüşümünde rol oynadıklarından ve ölü bitki ve hayvan fosillerini toprağa çevirdiklerinden bu piramidin her basamağında bulunabilirler ve saprofitler (çürükçüller) olarak bilinirler.

Kapsam

Bu tanımlamadaki organizmalar; diğer bir deyim ile canlılar veya canlı çevre, insan dahil tüm hayvan ve bitkilere ait bireyleri veya bunlardan oluşmuş toplulukları ifade etmektedir. Tanımlamanın içinde geçen organizmaların içinde yaşadıkları ortam deyimi ise cansız çevre olarak da ifade edilir ve hava, su, toprak, ışık gibi faktörleri kapsar. Ekolojinin anatomi, bitki beslenmesi, botanik, fizik, fizyoloji, coğrafya, klimatoloji, kimya, jeoloji, jeomorfoloji, meteoroloji, morfoloji, patoloji, pedoloji ve zooloji gibi bilim dalları ile yakın ilgisi vardır.

Araştırma konusu, yöntemi ve amaçlarındaki bazı özellikleri yardımıyla çevre bilimi diğer doğa bilimlerinden ayırma imkânı vardır. Ekoloji, bütün canlılar için ortak olan ve canlılar üzerinde etki yapabilen temel konularla ilgilenir. Diğer bir ayırıcı özelliği ise ekolojinin bir canlıya ait belirli organları ve bu organlardaki hayat süreçlerini değil, canlıların içinde bulundukları hayat ortamı ve diğer canlılarla olan karşılıklı ilişkilerini incelemesidir.

Ekolojik disiplinler

• Ekopsikoloji
• Ekosistem ekolojisi
• Otokoloji
• Peyzaj ekolojisi
• Topluluk ekolojisi