Neo-Luddizm

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Neo-Luddizm veya Yeni Luddizm, modern teknolojinin birçok biçimine karşı çıkan felsefedir.[1] Luddite ifadesi genellikle teknofobik eğilimler gösteren kişilere karşı kullanılan aşağılayıcı bir ifade olarak gösterilmektedir.[2] İsim, 1811 ile 1817 yılları arasında faaliyet gösteren İngiliz Ludizm'inden gelen tarihi mirasına dayanmaktadır [1]

Neo-Luddizm, modern teknolojiye direnen ve teknolojilerin bir kısmının veya tamamının daha ilkel bir düzeye geri dönmesini isteyen, birbirinden bağlantısız grupların oluşturduğu lidersiz bir harekettir.[3] Neo-Luddit'ler şu uygulamalardan bir veya birkaçıyla karakterize edilmektedir:

  • Teknoloji kullanımını bir şekilde terk etmek,
  • çevreye zararlı teknoloji üreten kurumlara zarar vermek,
  • basit yaşamı savunmak veya teknolojiyi sabote etmek.

Modern Neo-Luddite hareketinin küreselleşme karşıtlığı, Anarko-ilkelcilik, Radikal çevrecilik ve Derin ekoloji ile bağlantıları bulunmaktadır.[3]

Neo-Luddizm, teknolojinin bireyler, topluluklar ve çevre üzerindeki etkisine yönelik kaygılara dayanmaktadır.[4] Neo-Luddizm, tüm yeni teknolojiler için ihtiyatlılık ilkesinin kullanılmasını şart koşarak ve teknolojilerin benimsenmeden önce güvenli olduğunun kanıtlanması konusunda ısrar ederek kendisini gösterir. Yeni teknolojilerin ilham verebileceği bilinmeyen etkiler nedeniyle teknolojiye olumsuz gözle bakmaktadır.

Neo-Luddizm, Luddizm'in her türlü teknolojiye karşı çıkmasıyla, kendisini başlangıçta Luddizm'den ayrılır. Neo-Luddizm, yalnızca yıkıcı veya zararlı olduğu düşünülen teknolojiye karşı çıkar.[5][6]

Felsefesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Neo-Luddizm, yeni teknolojilerin gelişiminin yavaşlası veya durması için çağrıda bulunur. Neo-Luddizm, dünyanın geleceği için en iyi ihtimalin bu olduğuna inandığı için belirli teknolojileri terk eden bir yaşam tarzını benimsemeyi önermektedir. Robin ve Webster'ın belirttiği gibi, "doğaya ve daha doğal topluluklar olarak hayal edilen topluluklara dönüş." Neo-Luddizm, endüstriyel kapitalizmin yerine, gelecek için model olarak Nepal ve Hindistan'daki Amish ve Chipko hareketi [7] gibi küçük ölçekli tarım topluluklarını göstermektedir.

Neo-Luddizm, yeni bir teknolojinin çevresel bozulma,[7] nükleer savaş ve biyolojik silahlar gibi mevcut sorunları arttıran potansiyel olarak tehlikeli sorunlar yaratmadan çözme yeteneğini reddetmektedir.[8][9]

1990 yılında birleşik bir hareket kurmaya ve 'Luddite' ifadesini geri almaya çalışan Chellis Glendinning, "Neo-Luddite manifestosuna yönelik notlar" isimli eserini yayınladı. Makalede Glendinning, Neo-Luddizm'i "ehlileştirilmemiş teknolojinin ilerlemeyi ve gelişmeyi temsil ettiğini vaaz eden modern dünya görüşünü sorgulayan 20. yüzyıl vatandaşlarının görüşü" olarak tanımlıyor.[10] Glendinning, teknolojinin topluluklara zarar verdiğini veya materyalist ve akılcı olduğunu düşündüğü teknolojilere karşı olduğunu belirtmektedir. Teknolojinin önyargıları arttırdığını ve bu nedenle teknolojilerin belirli çıkarlar için, kısa vadeli verimlilik, üretim ve pazarlama kolaylığı ve kâr gibi belirli değerleri sürdürmek için yaratılıp yaratılmadığının sorgulanması gerektiğini öne sürüyor. Glendinning ayrıca, teknolojinin teknolojik sisteme benimsenmesinde kişisel faydanın değil, sosyal, ekonomik ve ekolojik sonuçlar dahil olmak üzere teknolojinin ikincil olan yıkıcı yönlerinin önemsenmesi gerektiğini söylüyor.[10]

Müdahale olmadan geleceğin vizyonu[değiştir | kaynağı değiştir]

Neo-Luddizm sıklıkla yeni teknolojilerin etkisi hakkında kesin tahminlerde bulmaktadır. Teknolojinin sonuçlarıyla ilgili tam tutarlı bir vizyon bulunmasa da Neo-Luddizm, teknolojik yavaşlamanın olmadığı bir geleceğin kötü sonuçlara yol açacağını öngörüyor. Neo-Ludditler, mevcut teknolojilerin insanlığa ve doğal dünyaya yönelik ciddi bir tehdit olduğuna ve gelecekte bir toplumsal çöküşün olası olduğuna inanıyor.

Bu tahminler, insanların yerini yapay zeka ve bilgisayarların alması nedeniyle gelecekte insanlığın konumunun değişeceğini, doğal seçilim eksikliği nedeniyle insanın genetik olarak zayıflamasını, insanın biyolojik mühendisliğini, genetiği değiştirilmiş organizmaların(GDO) sebep olduğu felaketler de dahil olmak üzere teknolojik gücün kötü amaçla kullanılmasını biyolojik silahlar ; gözetim, propaganda, farmakolojik kontrol ve psikolojik kontrol yoluyla insanlığın kontrolü; insanlığın geleceğe uyum sağlayamaması; psikolojik bozuklukların artması, ekonomik ve politik eşitsizliğin artması, toplumsal yabancılaşmanın yaygınlaşması, aşırı nüfus ve aşırı kalabalık nedeniyle çevresel bozulmaya neden olan teknoloji ve nükleer savaşları içermektedir.[7]

Müdahale türleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1990 yılında, 'Luddite' terimini geri almaya çalışan ve birleşik bir hareket bulmaya çalışan Chellis Glendinning, "Neo-Luddite manifestosuna yönelik notlar" adlı eserini yayınladı. Bu makalede Glendinning mevcut şu teknolojilerin ortadan kaldırılmasını önermektedir: elektromanyetik teknolojiler (iletişim, bilgisayarlar, cihazlar ve soğutma dahil), kimyasal teknolojiler (sentetik malzemeler ve ilaç dahil), nükleer teknolojiler (buna kanser tedavisinin yanı sıra silahlar ve güç de dahildir), sterilizasyon ve duman tespiti, genetik mühendisliği (buna insülin üretiminin yanı sıra mahsuller de dahildir).[10] Neo-Ludditler ölçek olarak yerel olan, sosyal ve politik özgürlüğü teşvik eden "yeni teknolojik formların araştırılması"ndan yana bir tavır takınmaktadır.

Hareket[değiştir | kaynağı değiştir]

Çağdaş Neo-Luddit'ler, "yazarlar, akademisyenler, öğrenciler, aileler, Amişler, Mennonitler, Kuveykırlar, çevreciler, "düşmüş yuppiler ", "yaşlanan çiçek çocuklar " ve " teknolojiden arınmış bir ortam arayan genç idealistlerden oluşmaktadır. " Bazı Ludditler kendilerini daha fazla mağduriyeti önlemeye çalışan teknolojinin kurbanları olarak görmektedir. Diğerleri ise kendilerini doğal düzenin savunucusu olarak görmekte ve teknoloji yoluyla çevresel bozulmaya direnmektedir ( Önce Dünya! gibi).[11]

Neo-Luddit toplantılarından biri, 13-15 Nisan 1996'da Barnesville, Ohio'daki bir Kuveykır toplantı salonunda düzenlenen "İkinci Neo-Luddit Kongresi" idi. 24 Şubat 2001'de teknoloji ve küreselleşmeye yönelik eleştirileri bir araya getirmek amacıyla New York'taki Hunter College'da "Teknoloji ve Küreselleşme Konusunda Eğitim" düzenlendi. Chellis Glendinning ve Kirkpatrick Sale hareketin kurucuları görülen iki isim olarak ortaya çıkmaktadır. Öne çıkan neo-Luddit'ler arasında eğitimci SD George, ekolojist Stephanie Mills, Theodore Roszak, Scott Savage, Clifford Stoll, Bill McKibben, Neil Postman, Wendell Berry, Alan Marshall ve Gene Logsdon da yer almaktadır.[7][11] Ancak Neil Postman kendisini Luddite olarak görmüyordu.[12]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Edebiyatta çağdaş teknoloji eleştirilerinin kökenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Julian Young'a göre Martin Heidegger, erken döneminde bir Luddite idi ve modern teknolojinin yok edilmesine ve daha eski bir tarım dünyasına geri dönüşün daha iyi olacağına inanıyordu.[13] Ancak daha sonraları Heidegger, teknolojiyi bütünüyle olumsuz görmeyi bıraktı ve onun terk edilmesi veya yok edilmesi konusunda çağrıda bulunmadı.[14] Teknolojiye İlişkin Soru'da (1953) Heidegger, modern teknolojik "Varlık tarzının", doğal dünyayı, bitkileri, hayvanları ve hatta insanları bir "hazır kaynak" olarak gören bir bakış açısı olduğunu öne sürdü ve buna göre kaynaklar insanlar araç olarak sonuna kadar sömürülecek düşüncesinde bulundu.[14] Bu "canavarlığı" göstermek için Heidegger, Ren nehrinde bulunan ve nehri bozulmamış bir doğa harikası olan halinden sadece bir hidroelektrik güç tedarikçisine dönüştüren bir hidroelektrik santrali örneğini kullanmaktadır. Bu anlamda teknoloji sadece bir araç koleksiyonu olmaktan çıkıp aynı zamanda araçsal ve grotesk olan dünyada var olmanın ve dünyayı anlamanın bir yoludur. Heidegger'e göre bu varoluş biçimi Batı'daki modern yaşam biçimini tanımlamaktadır.[14] Heidegger'e göre bu teknolojik süreç, Heidegger'in 'varlığın terk edilmesi' olarak adlandırdığı ve her türlü hayranlık ve merak duygusunun kaybının yanı sıra bu kayba karşı olan kayıtsızlığı da içeren, varlıkları varlık olmayanlara indirgemekle sonuçlanır.[14]

İlk büyük çağdaş teknoloji karşıtı düşünürlerden biri olarak Fransız filozof Jacques Ellul gösterilebilir. The Technological Society (1964) adlı eserinde Ellul, mantıksal ve mekanik organizasyonun "doğal dünyayı ortadan kaldırdığını veya onu kendine tabi kıldığını" savundu. Ellul, tekniği, maksimum rasyonel verimliliğe yönelik bir hedefi olan organizasyonel yöntemlerin ve teknolojinin bir bütünü olarak tanımladı. Ellul'a göre teknik, insanın kaygılarını bastıran bir itici güce sahiptir. "Teknik olarak önemli olan tek şey verimdir ve bundan çıkan üretimdir. Bu tekniğin bir kanunudur; bu verim ancak insanın, bedenin topyekun seferberliğiyle elde edilebilmektedir ve ruh insanın tüm psişik güçlerinin sömürülmesinin anlamına gelir." [15] Sanayi Devrimi'nde İngiltere'de makinelerin kullanımı, çalışanların kullanımına göre çok daha ucuz hale geldi. Yorkshire, Lancashire, Cheshire, Derbyshire ve Nottinghamshire'dan oluşan beş yerde, makineleri tehdit eden küçük bir ayaklanma yaşandı.[16] Siyasi ve teknolojik genişlemenin bir başka eleştirmeni de Makine Efsanesi'ni yazan Lewis Mumford'du. Ellul'un görüşleri, ünlü Amerikalı Neo-Luddit Kaczynski'nin fikirlerini etkiledi. Kaczynski'nin manifestosunun başında şöyle yazmaktadır: "Sanayi Devrimi ve sonuçları insan ırkı için bir felaket oldu." [17] Teknolojik ilerlemenin geçerliliğini sorgulayan diğer teknoloji filozofları arasında Albert Borgmann, Don Ihde ve Hubert Dreyfus yer almaktadır.[7]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b Jones, Steve E. (2006). Against technology: from the Luddites to neo-Luddism. CRC Press. s. 20. ISBN 978-0-415-97868-2. 
  2. ^ Brosnan, M.J. (1998). Technophobia: the psychological impact of Information Technology. pg 155. London: Routledge.
  3. ^ a b Sale, Kirkpatrick (February 1997). "AVOWEDLY LOW-TECH: America's new Luddites". mondediplo.com. 30 Haziran 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2020. 
  4. ^ Christensen, Karen; David Levinson (2003). Encyclopedia of community: from the village to the virtual world, Volume 3. SAGE. s. 886. ISBN 978-0-7619-2598-9. 
  5. ^ Glendinning, Chellis (1990). "Notes toward a Neo-Luddite Manifesto". The Anarchist Library (İngilizce). 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2022. 
  6. ^ Kiberd, Roisin (28 Ocak 2015). "Burn It All Down: A Guide to Neo-Luddism". Gizmodo (İngilizce). 4 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Şubat 2022. 
  7. ^ a b c d e "Basney, Lionel. Questioning Progress, Books and Culture magazine, 1998". 27 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
  8. ^ Graham, Gordon (1999). The Internet: a philosophical inquiry. Routledge. s. 9. ISBN 978-0-415-19749-6. 
  9. ^ Huesemann, Michael H., and Joyce A. Huesemann (2011). Technofix: Why Technology Won’t Save Us or the Environment 10 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., New Society Publishers, Gabriola Island, British Columbia, Canada, 0865717044, 464 pp.
  10. ^ a b c Glendinning, Chellis. Notes towards a Neo-Luddite manifesto 22 Ekim 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Utne Reader, 1990.
  11. ^ a b Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; jour isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  12. ^ Postman, Neil (Kış 1993). "Of Luddites, Learning, and Life". Technos. 2 (4). 
  13. ^ Young, Julian. Heidegger's Later Philosophy, p. 80. Cambridge University Press, 2002.
  14. ^ a b c d "Wheeler, Michael, "Martin Heidegger", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2013 Edition), Edward N. Zalta (ed.)". 6 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. 
  15. ^ Ellul, The Technological Society p. 324
  16. ^ Lindholdt, Paul (1997). "Luddism and Its Discontents". American Quarterly. 49 (4): 866-873. doi:10.1353/aq.1997.0033. 
  17. ^ The Washington Post: Unabomber Special Report: Industrial Society and Its Future by Theodore Kaczynski 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Neo-Luddizm&oldid=30946693" sayfasından alınmıştır