Llanocetus
 | Bu madde, öksüz maddedir; zira herhangi bir maddeden bu maddeye verilmiş bir bağlantı yoktur. (Eylül 2022) |
| Llanocetus | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Llanocetus'un kafatası, National Museum of Natural History | |||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| †Llanocetus denticrenatus Mitchell, 1989 | |||||||||||||||
Llanocetus (“Llano'nun balinası”), Antarktika ve Bangladeş'in Geç Eosen döneminden soyu tükenmiş dişsiz balinaların bir cinsidir. Tip türü, Llanocetus denticrinatus, yavru numunenin tahmini 8 m (26 ft) uzunluğa ulaşmasıyla devasa oranlara ulaştı; sadece üç izole küçük azı dişinden bilinen ikinci, isimsiz bir tür, 12 m'ye (39 ft) kadar tahmini toplam vücut uzunluğunda idi.[2] Llanocetus'un, çağdaş dissiz balinalar gibi çenesinde çubuk yoktu. Muhtemelen modern gagalı ve cüce balinalar gibi bir emme besleyiciydi.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Llanocetus, 1989'da paleontolog Edward Mitchell tarafından, Antarktika, Seymour Adası'ndaki La Meseta Formasyonu'ndan alınan beyin kabuğu ve iki dişli kısmi bir mandibula, örnek USNM 183022'ye dayanarak tanımlandı [3] Geç Eosen'e tarihlenen bu dişsiz balina, Mystacodon'dan sonra bilinen en eski ikinci dişsiz balinadır.[4] Mitchell, onu modern balina türlerinin öncüsü Archaeoceti ile daha modern dişsiz balinalar arasında bir aracı olarak yeni alt takım Crenaticeti'ye atadı,[3] ancak Crenaticeti daha sonra 2016'da geçersiz kılındı.[5]
Cins adı, Mitchell'in örneğe erişmesine yardımcı olan Amerikalı biyolog George A. Llano'nun onuruna verilmiştir. Tür adı, yengeç contasına benzeyen diş şekline atıfta bulunarak Latince denti, dişler ve crena, çentikten türemiştir.[3]
Tam kafatası, 2018 yılında paleontologlar Robert Ewan Fordyce ve Felix Marx tarafından tanımlandı. Mystacodon ve Yeni Zelanda'dan henüz tanımlanmamış bir örnek OU GS10897 ile birlikte Eosen ailesi Llanocetidae'de gruplandırılmıştır.[4] Mitchell, kemiğin boyutuna ve yoğunluğuna dayanarak, örneğin bir yetişkin olduğunu düşünse de,[3] Fordyce ve Marx, korunmuş tek boyun omurunda, omurun diğer omurlara bağlandığı yüzeyler olan her iki epifizin kaybından dolayı bir çocuk olduğu sonucuna varmışlardır.[4] Ve Bangladeş'te olan da budur Fosilleşmiş güçlü Llano'nun balinası veya Llanocetus (Llanocetus denticrinatus), sırasıyla “Bangladeş'in Ulusal fosili”dir. Bunlar, Eosen Asya boyunca uzanan tarih öncesi yırtıcı Gagalı Balina türleriydi. İlk omurgalı fosili, Bengal Havzası'ndaki Tipam Kumtaşı'ndan bilinen bir Mysticete balinasından alınan bir bel omurudur. Hint Okyanusu'nu çevreleyen Miyosen çökellerinden gelen büyük Mysticete kalıntıları son derece nadirdir ve bu örneği izole edilmiş olsa da, deniz memelilerinin evrimi ve biyocoğrafyası tartışmaları için ve ayrıca St. Martin Adası'nın jeolojik bağlamını anlamak için önemli kılar. Miyosen Asya Cetacea'ları parçalı malzemeden bilinmektedir. Hindistan'ın Jeolojik Araştırması, İngiliz Raj döneminde Bengal'deki jeolojik haritalamaya pek odaklanmadı. Pakistan'ın Jeolojik Araştırması, Bangladeş Doğu Pakistan iken maden yatakları aramaya odaklandı ve Bengal hükûmeti bu modeli sürdürdü. Birçok ülkeyle karşılaştırıldığında, Bangladeş'in jeolojisi yetersiz bir şekilde haritalanmış ve anlaşılamamıştır.
Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]
Llanocetus, arkeosetleri andıran birkaç ilkel özelliğe sahipti. Diş formülü, 3.1.4.2 3.1.4.3, bir çenenin yarısındaki kesici dişler, köpek dişleri, küçük azı dişleri ve azı dişlerinin sayısını sırasıyla belirten, basilosaurid arkeosetlerine benzer. Bununla birlikte, geniş burun, arkeosetlerden farklıdır. Yanak dişleri, azı dişleri ve küçük azı dişleri üzerindeki aşınma desenleri, ısırma sırasında birbirlerini keserek geçtiklerini gösterir, bu da Llanocetus'a eti dilimleme yeteneği vermiş olur ve tırtıklı aşınma, kavrama işlevini gösterir. Dişler arasında geniş boşluklar (diastema) vardı.[4] Dişleri, bilinen herhangi bir dişsiz balinanın en kalın emaye katmanlarından birine sahipti, üstte 830-890 μm ve tabanda 350-380 μm, bu da kesme hareketiyle tutarlıydı.[6] Çenesinde, dudaklarını büzmek için uygun kas sistemini desteklemiş olabilecek bir tepesi vardı.[4]
Tüm çubuklu balinaların ağızlarında diş yuvaları arasında kan taşıyan ve genellikle balinanın göstergesi olduğu düşünülen palatal sulkuslar bulunur. Bununla birlikte, Llanocetus'ta, bu sulkuslar diş yuvalarının içinde bulunur, yani sulkuslar her zaman çubuğum göstergesi değildir ve balinanın muhtemelen balina çubuğu yoktur. Palatal sulkuslar genellikle büyük diş etleri ile ilişkilidir ve bu erken balinalardaki artan kan beslemesi, sonunda daha sonraki balinalarda çubukların ikincil evrimine yol açmış olabilir.[4]
Bu yavru numune için tahmini minimum uzunluk 8 m'dir (26 ft), günümüz yetişkin minke balinalarıyla karşılaştırılabilir ve Geç Miyosen'e kadar çoğu balinanın boyutunu aşmaktadır. Oligosen ve Miyosen'in çoğu için, balinalar genellikle 6 m'nin (20 ft) altında kaldı. Dişsiz balinalardaki büyük boyutun, dişsiz balinaların evrimi ve toplu beslenme davranışı ile bağlantılı olduğu düşünülüyordu, ancak Llanocetus, devliğin dişsiz balinalarda birden çok kez evrimleştiğinin kanıtıdır. Llanocetus'un büyüklüğü muhtemelen kutupsal ortamından veya potansiyel uzun mesafe seyahatinden kaynaklanmaktadır.[4]
Paleobiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Llanocetus, ilk tanımlandığında, Mitchell'in yiyecekleri sudan çıkarmak için bir araya geldiğini düşündüğü çentikli dişlere dayanan modern yengeç contasına benzer bir mekanizmaya sahip bir filtre besleyici olduğu düşünülüyordu.[3] Bununla birlikte, şimdi bir emme besleyici olduğu düşünülmektedir ve günümüzün emme besleme gagalı balinalarında ve cüce sağ balinada benzer yüz yapıları görülmektedir.[4] Emerek besleme ve yırtıcı davranışın bir kombinasyonunu kullanmış olabilir – bu sayede avını avlamak için dişlerini kullanmıştır.[6]
Paleoekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
La Meseta Formasyonu, 48 ila 34 milyon yıl öncesini kapsayan Eosen'i temsil eder. Bölge, modern Antarktika'nın aksine, muhtemelen soğuk su ortamıydı ve hala oluşan Humboldt döngüsel soğuk su akıntısı, besin açısından zengin bir suydu.[7] Örnek, muhtemelen bir lagünün içindeki nehir deltasında, sürüler tarafından dalgalardan korunan bir yerde bulundu.[3] Formasyonda, en yaygın bulunanlar melek köpekbalıkları, Pristiophorus testere köpekbalıkları ve kum köpekbalıklarıdır, çoğunlukla soğuk su faunasıdır, ancak zebra köpekbalığı gibi bazı sıcak su göçmenleri bulunmuştur. Kemikli balıklar o kadar yaygın değildir. Deri sırtlı deniz kaplumbağası Psephophorus bulundu. En yaygın deniz kuşları dev penguenlerdi.[7]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Llanocetus". paleobiodb.org. 28 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.
- ^ Felix G. Marx (2019). "Gigantic mysticete predators roamed the Eocene Southern Ocean". Antarctic Science. 31 (2): 98-104. doi:10.1017/S095410201800055X.
- ^ a b c d e f Mitchell (1989). "A new cetacean from the Late Eocene La Meseta Formation, Seymour Island, Antarctic Peninsula". Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. 46: 2219-2235. doi:10.1139/f89-273.
- ^ a b c d e f g h Fordyce (2018). "Gigantism precedes filter feeding in baleen whale evolution". Current Biology. 28 (10): 1670-1676. doi:10.1016/j.cub.2018.04.027. PMID 29754903.
- ^ Peredo (2016). "A new basal chaeomysticete (Mammalia: Cetacea) from the Late Oligocene Pysht Formation of Washington, USA". Papers in Palaeontology. 2 (4): 533. doi:10.1002/spp2.1051.
- ^ a b Loch (2019). "Enamel microstructure in Eocene cetaceans from Antarctica (Archaeoceti and Mysticeti)". Journal of Mammalian Evolution: 1-10. doi:10.1007/s10914-018-09456-3.
- ^ a b Reguero (2012). "Weddellian marine/coastal vertebrates diversity from a basal horizon (Ypresian, Eocene) of the Cucullaea I Allomember, La Meseta formation, Seymour (Marambio) Island, Antarctica" (PDF). Peruvian Journal of Biology. 19 (3): 275-284. 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2021.