Leonid Brejnev'in ölümü ve devlet cenaze töreni
| ||
|---|---|---|
| Komünist Partisi genel sekreteri | ||
.jpg)
Leonid Brejnev'in ölümü ve devlet töreni, üçüncü Sovyetler Birliği Komünist Partisi genel sekreteri Leonid Brejnev'in 10 Kasım 1982 tarihinde kalp krizi sonucu hayatını kaybetmesi ve sonrasında düzenlenen devlet cenaze töreni. Ölümü resmi olarak 11 Kasım'da Sovyet radyo ve televizyonları tarafından duyuruldu ve 5 günlük ulusal yas ilan edildi. Törenin ardından Kremlin Duvarı Mezarlığı'na defnedildi. Yerine 15 Kasım 1982 günü Yuri Andropov genel sekreter olarak seçildi.
Cenazeye 32 ülkenin devlet başkanı, 15 ülkenin hükûmet başkanı, 14 ülkenin dışişleri bakanı ve 4 prens katıldı. ABD Başkanı Ronald Reagan, kendi yerine Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı George H. W. Bush'u gönderdi. Tören konuşmacıları Yuri Andropov, Dmitriy Ustinov, Sovyet Bilimler Akademisi Başkanı Anatoli Aleksandrov ve bir fabrika işçisi idi.
Ölüm ve duyurulması
[değiştir | kaynağı değiştir]Brejnev 1974 yılından ölümüne kadar birçok hastalık ile mücadele etmişti. Kalp hastalığı, lösemi, çene kanseri, amfizem ve dolaşım bozukluğu ve obezite mevcuttu ve sigara kullanımına bağlı olan hastalıklar şiddetlendi. 1970'lerin ortalarından ölümüne kadar düzenlenen toplantılara sağlık sorunları kaynaklı zaman zaman katılmadığı ifade edildi.[1] Brejnev 1982 yılında nadiren halk karşısına çıktı. Doktorlar tarafından sağlığının kötü olduğunun bildirilmesine rağmen o iyi olduğunda ısrarcı oldu. Mayıs 1982 şiddetli krizler geçirdi, ancak 10 Kasım 1982 tarihindeki kalp krizine kadar yoğun tedavi istemedi.[2] Onuruna verilen bir devlet cenaze töreni ile birlikte Kızıl Meydan'daki Kremlin Duvarı Mezarlığı'na defnedildi. Ülke çapında 5 günlük yas ilan edildi.[3]
Cenaze töreni
[değiştir | kaynağı değiştir]
11 Kasım Yuri Andropov cenaze töreninden sorumlu komitenin başkanı seçildi. Birinci dünya ülkelerindeki yorumcular bu durumun Andropov'un genel sekreter seçilmesinde önemli olduğunu iddia etti.[4]
Sovyet liderlerinin cenazelerinde tabutun arkasında naaşı kadife yastık yer alırdı.[5] Brejnev kızı Galina Brejneva, naaşı sürekli takip etti. Törende konuşan Andropov, Brejnev'i "uluslararası gerginliklerin çözülmesi için mücadele eden ve insanoğlunun tehdit eden nükleer savaştan koruyan bir lider" olarak andı ve onun yumuşama politikasını övdü.[6]
Cenaze sırasında Moskova şehir merkezi görevli polis milislerce ve askerlerce kapatıldı.[7][8] Her yer kızıl bayraklar ve komünist semboller ile süslendi.[8] Brejnev'in naaşı üç gün Birlik Evi'nde kaldı. Üçüncü gün tabut BRDM-2 model zırhlı aracın oldu çektiği bir top arabasına yerleştirildi ve Lenin'in Mozolesi önünde selamlandı. Andropov; Savunma Bakanı Dmitriy Ustinov; Bilimler Akademisi Başkanı Anatoli Aleksandrov ve bir fabrika işçisi konuşma yaptı.[9] Konuşmaların ardından, Andropov ve Nikolay Tihonov, tabut taşıyanlar arasındaydı. Brejnev ailesi ona son vedasını yaptı, Rus geleneklerine göre kızı Viktorya Brejnev onu yüzünden öptü ve toprağa verildi. Brejnev'in vücudu mezarlığa indirildiğinde büyük bir askeri manga selam durdu ve orkestra eşliğinde Sovyetler Birliği Marşı çalındı.[10] Time dergisi Sovyet halkının büyük çoğunluğunun Brejnev'in ölümünden sonra yas tuttuğunu yazdı.[8]
Brejnev'in cesedinin iki kez düştüğü ifade edildi. İlkinde Birlik Evi'ndeki Sütun Salonu'nda yerleştirilirken Brejnev'in bedeni düştü. İkincisinde ise metal kaplı yeni bir tabut yapıldı ve mezara indirildiği zaman cenaze görevlileri tabutun ağırlığını kaldıramadı ve tabut kazayla mezar deliğine düştü.[11]
Yabancı devlet yetkililerinin katılımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Cenazeye 32 ülkenin devlet başkanı, 15 ülkenin hükûmet başkanı, 14 ülkenin dışişleri bakanı ve 4 prens katıldı. Cenazeye katılanlar arasında Kamboçya lideri Heng Samrin, Fransa başbakanı Pierre Mauroy,[12] Hindistan başbakanı Indira Gandhi, Afganistan devlet başkanı Babrak Karmal Küba devlet başkanı Fidel Castro, Çin Dışişleri Bakanı Huang Hua, Filistin Kurtuluş Örgütü lideri Yaser Arafat, Polonya Birleşik İşçi Partisi lideri ve olan Polonya başbakanı Wojciech Jaruzelski, Derg (Etiyopya) Devlet Başkanı Mengistu Haile Mariam,, Mali devlet başkanı Moussa Traoré, Doğu Almanya Devlet Başkanı ve Almanya Sosyalist Birlik Partisi genel sekreteri Erich Honecker, Romanya devlet başkanı Nicolay Çavuşesku ve Suriye devlet başkanı Hafız Esad ve çok sayıda devlet yetkilisi vardı.[10] Brejnev'in ölümünün ilan edildiği günden itibaren Suriye'de yedi gün yas ilan edildi.[7] ABD Başkanı Ronald Reagan, kendi yerine Amerika Birleşik Devletleri başkan yardımcısı George H. W. Bush'u gönderdi.[10] Ayrıca gelecekte Kanada başbakanı olacak olan Justin Trudeau'nun babası Pierre Trudeau da törene katılanlar arasındaydı.[12]
Başsağlığı mesajları
[değiştir | kaynağı değiştir]Ronald Reagan saat 3:35 başsağlığı mesajı yayınladı. Mesajında "dünyanın en önemli figürüyle geçirdiği yaklaşık iki yılı" andı ve Sovyet–ABD ilişkilerinde iyileşme yaşanması için umudu olduğunu belirtti.[8] Papa II. John Paul II "şanlı bir kişinin anısına özel düşünceler beslediğini" ifade etti.[8] Eski Batı Almanya Başbakanı Helmut Schmidt "Brejnev'in ölümünden acı hissettiğini" söyledi.[8] Çin "derin taziyelerini" belirtti. Hindistan başbakanı Indira Gandhi "ihtiyacımız anında bizim yanımızda durdu" ifadelerini kullandı.[8]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel;
- ^ Blake, Patricia (22 Kasım 1982). "The Soviets: A Mix of Caution and Opportunism". Time. s. 1. 22 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2011.
- ^ Service 2009, s. 426.
- ^ "1982: Brezhnev rumours sweep Moscow". BBC Online. 10 Kasım 1982. 23 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2011.
- ^ White 2000, s. 211.
- ^ "Most Pompous Funeral Ceremonies of All Times Were Held in Soviet Union". Pravda. 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2011.
- ^ Raymond 1994, s. 86.
- ^ a b Seale 1990, s. 398.
- ^ a b c d e f g "The Soviets: Changing the Guard". Time. 22 Kasım 1982. s. 3. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2011.
- ^ Blake, Patricia; Amfitheatrof, Erik (29 Kasım 1982). "Soviet Union: The Andropov Era Begins". Time. s. 1. 22 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2011.
- ^ a b c Blake, Patricia; Amfitheatrof, Erik (29 Kasım 1982). "Soviet Union: The Andropov Era Begins". Time. s. 2. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2011.
- ^ Bacon, Edward; Sandle, Mark 2002, s. 3.
- ^ a b "The Soviets: Changing the Guard". Time. 22 Kasım 1982. s. 4. 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2011.
- Genel;
- Bacon, Edwin; Sandle, Mark (2002). Brezhnev Reconsidered. Palgrave Macmillan. ISBN 978-0333794630.
- Nikolaevna Vasilʹeva, Larisa (1994). Kremlin Wives. Arcade Publishing. ISBN 978-1559702607.
- Garthoff, Raymond L. (1994). The Great Transition: American-Soviet Relations and the End of the Cold War. Brookings Institution Press. ISBN 978-0815730606.
- Seale, Patrick (1990). Asad of Syria: The Struggle for the Middle East. University of California Press. ISBN 978-1850430612.
- Service, Robert (2009). History of Modern Russia: From Tsarism to the Twenty-first Century (3.3kaynak=CITEREFService2009 bas.). Penguin Books Ltd. ISBN 978-0674034938.
- Schmidt-Häuer, Christian (1986). Gorbachev: The Path to Power. I.B.Tauris. ISBN 978-0881622157.
- White, Stephen (2000). Russia's New Politics: The Management of a Postcommunist Society. Cambridge University Press. ASIN B003QI0DQE.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]| Brejnev için düzenlenen devlet töreni | |
 Cenaze töreninin tam versiyonu |
- Brezhnev's tomb in Moscow22 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at Wikimapia