İçeriğe atla

Kullanıcı:Snowfal·l/Polonya Tarih Çizelgesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Yüzyıllar: 10. · 11. · 12. · 13. · 14. · 15. · 16. · 17. · 18. · 19. · 20. · 21st
Yıl Tarih Olay
966 14 Nisan Mieszko I/Hristiyanlığın kabulu
980 Gdańsk kuruldu
Yıl Tarih Olay
1227 Tötonlar Devleti Vistül'ün doğusunda kuruldu.
Yıl Tarih Olay
1307 Tötonlar Gdańsk'ı işgal eder.
1343 Kalisz Antlaşması --
1348 Namysłów Antlaşması
1374 Kösice İmtiyazı
1385 Krewo Birliği
Yıl Tarih Olay
1410 15 Temmuz Polish and Lithuanian victory over the Teutonic Knights at the battle of Grunwald/Tannenberg
1422–1430 Neminem captivabimus neminem captivabimus nisi iure victum (Latin, "We shall not arrest anyone without a court verdict").
1454 On Üç Yıl Savaşı with the Teutonic Knights begins; the "Nieszawa İmtiyazları" (en) issued
1454 6 Mart King Casimir IV decrees the annexation of the Prussian lands to the Polish Crown
1466 19 Ekim On Üç Yıl Savaşı'nı sona erdiren Toruń Antlaşması ile Royal Prussia is incorporated into Poland.
Yıl Tarih Olay
1505 Nihil novi İmtiyazı
1514 Lithuania loses Smolensk to Muscovy
1525 8 Nisan Kraków Antlaşması Albrecht von Hohenzollern accepts rule of the duchy of Prussia as a Polish fief
1561 Livonya is incorporated into Poland; establishment of the Kurlandiya Dükalığı as a Polish fief
1569 4 Temmuz Polish–Lithuanian Lublin Birliği
1572 7 Temmuz II. Zygmunt'un ölümüyle Jagiellon Hanedanı sona erer.
1573 28 Ocak Varşova Konfederasyonu
1578 Creation of the Tribunal of the Crown
1596 Brest Birliği
Yıl Tarih Olay
1610–11 Rusya'daki Karışıklık Dönemi sırasında, Polonya Moskova'yı işgal eder.
1620–1 Osmanlı-Lehistan Savaşı
1626–29 Lehistan-İsveç Savaşı'nın sonucunda Polonya, Livonya'yı İsveç'e bıraktı.
1632–4 Polonya-Litvanya Birliği ve Rusya Çarlığı arasındaki Smolensk Muharebesi
1652 Władysław Siciński is the first individual envoy to disrupt a Sejm through the liberum veto
1654 Pereyaslav Antlaşması between the Ukraine and Muscovy
1655 Deluge'ün başlangıcı Muscovite and Swedish invasions of the Commonwealth: the "Deluge" begins
1657 Bromberg Antlaşması Poland abandons its sovereignty over the duchy of Prussia
1660 8 Mayıs Oliva Antlaşması ends the Polish–Swedish war
1667 30 Ocak Andrusovo Antlaşması, Leh-Rusya Savaşı'nı sona erdirir: Poland cedes eastern Ukraine to Muscovy.
1672 Ekim Bucaş Antlaşması'yla Polonya, Podolya and Kamyanets-Podilski'ı Osmanlılar'a bıraktı.
1699 26 Ocak Karlofça Antlaşması
Yıl Tarih Olay
1700 Büyük Kuzey Savaşı başladı (1721'de sona erer)
1704 12 Temmuz Election of Stanisław Leszczyński, as Swedish backed anti-king
1709 8 Temmuz Büyük Petro defeats Charles XII at the battle of Poltava
1717 1 Şubat Sessiz Sejm
1733 Divided royal election between Stanisław Leszczyński ve II. Frederick Augustus, elector of Saxony
1733–6 Lehistan Veraset Savaşı: Russian intervention secures the Polish throne for Frederick Augustus II as Augustus III
1740 Collegium Nobilium, Varşova'da Stanisław Konarski tarafından kuruldu.
1756–63 Yedi Yıl Savaşı neutral Poland serves as a "wayside inn" for the armies of Prussia, Russia and Austria
1768 Şubat Bar Konfederasyonu inaugurates civil conflict in Poland
1773 14 Ekim Commission of National Education
1788–92 Büyük Sejm
1791 3 Mayıs 3 Mayıs 1791 Anayasası
1792 Mayıs Russian invasion of Poland (en), supposedly at the invitation of the Targowicka Konfederasyonu
1793 23 Ocak Treaty of St Petersburg: Russia and Prussia agree on the Second Partition of Poland (en)
1794 Mart-Ekim Kościuszko"s Ayaklanması
1795 3 Ocak Russia and Austria agree on the Third Partition of Poland (accepted by Prussia, 24 Ekim) (en)
(en)
Yıl Tarih Olay
1807 Creation of the Napoleonic duchy of Varşova (Temmuz); abolition of serfdom in the duchy of Varşova
1827–28 Trial of the Polish "Decembrists"
1830 29 Kasım Rus yönetimine karşı Kasım Ayaklanması
1831 25 Ocak Deposition of Nicholas I by the Polish Sejm
Eylül Russo-Polish war; fall of Varşova; beginning of the "Great Emigration"
1834 Adam Mickiewicz'in romanı Pan Tadeusz, Paris'te basıldı.
1872 Compulsory German-language schooling introduced in Prussian Poland
1873 Bismarck'ın Katolik Kilisesi'ne karşı yürüttüğü Kulturkampf extends to Prusya Polonyası
1886 Bismarck creates a special fund to buy out Polish-owned estates in Prussia
1892 Polonya Sosyalist Partisi (PPS) Paris'te kuruldu. (Kasım)
1895 Polish Peasant Party founded in Rzeszów (Ağustos)
1897 National Democratic Party (en) ("Endecja") founded by Roman Dmowski
Yıl Tarih Olay
1918 8 Ocak Woodrow Wilson'ın "İlkeleri" include an independent Poland with access to the sea
3 Mart Brest-Litovsk Antlaşması
25 Mart Belarusian National Council in Minsk proclaims the independence of Belarus
31 Ekim start of Polish–Ukrainian fighting for control of Lwów and Doğu Galiçya
11 Kasım Varşova'da Polonya'nın bağımsızlık ilanı
16 Aralık Piłsudski assumes power in Varşova; creation of the Polonya Komünist Partisi
27 Aralık start of successful anti-German uprising in Poznania
1919 26 Ocak Elections to the first Sejm of reborn Poland
24–27 Şubat National Democrats the largest party; Fransa, Birleşik Krallık ve İtalya, Polonya'nın bağımsızlığını tanırlar
19 Nisan Polish forces occupy Wilno
28 Haziran Versay Antlaşması transfers Poznania and West Prussia (the so-called "Danzig Koridoru") to Poland
Haziran–Temmuz Poles establish complete control over Doğu Galiçya
8 Ağustos Polish forces occupy Minsk
8 Aralık "Curzon Hattı" proposed by the Great Powers as Poland"s provisional eastern demarcation line
1920 21 Nisan Polish–Ukrainian alliance
8 Mayıs Polish forces enter Kiev
11 Temmuz plebiscite in southern East Prussia
24 Temmuz coalition Government of National Defence formed under Witos
16–18 Ağustos Bolshevik counter-offensive turned back at the battle of Varşova
9 Ekim "mutinous" Polish forces seize Wilno
1921 9 Şubat Fransa-Polonya İttifakı (en)
3 Mart Polonya-Romanya savunma antlaşması ile Polonya-Romanya İttifakı (en)
17 Mart Mart Anayasası
18 Mart Riga Antlaşması with Bolshevik Russia
20 Mart Upper Silesia'da halkoylaması (en)
Haziran Witos'un merkez-sol hükümeti toppled
20 Ekim German–Polish partition of Upper Silesia
1923 15 Mart Conference of Ambassadors in Paris recognizes Poland"s eastern border
May-Aralık centreright coalition government under Witos
19 Aralık non-party government under Władysław Grabski hükümeti kuruldu.
1924 Nisan Władysław Grabski'nin mali reformu: Polish złoty introduced
1925 10 Şubat Gdynia'daki yeni limanın inşasına başlandı; Katolik Kilisesi'yle 1925 Konkordadosu (en)
15 Haziran Alman–Polonya Gümrük Savaşı başlar (en)
20 Kasım a grand coalition government under Aleksander Skrzyński replaces Grabski'nin administration
1926 5 Nisan Aleksander Skrzyński istifa etti.
10 Mayıs Witos, merkez-sağ hükümetini kurdu.
12 Mayıs Piłsudski darbesi; "Sanacja" rejiminin başlangıcı
1928 3 Mart Creation of the Non-Party Bloc of Co-operation with the Government (en) (BBWR); 1928 Polonya genel seçimleri (en) (3 Mart): eclipse of the National Democrats
1929 Eylül Parties of the centre and the left form alliance against the "Sanacja" (Eylül); the Great Depression hits Poland
1930 Ağustos-Aralık Piłsudski başbakan olur.
10 Eylül–29 Aralık incarceration in Brześć of political opponents of Piłsudski"s regime
Eylül–Kasım BBWR largest party in the November elections (en); pacification of Doğu Galiçya
1931 Formation of a single Polish Peasant Party (PSL)
1932 25 Temmuz Sovyet-Polonya Saldırmazlık Paktı
2 Kasım Colonel Józef Beck becomes foreign minister.
1933 Şubat-Mart Polish–German tension over the Danzig Serbest Şehri
1934 26 Ocak Alman-Polonya Saldırmazlık Paktı: Alman–Polonya Gümrük Savaşı'nın sonu
12 Şubat Sovyet-Polonya Saldırmazlık Paktı on yıl uzatıldı
1935 23 Nisan Yeni Anayasa (en) strengthens presidential powers
12 Mayıs Mareşal Piłsudski'nin ölümü
1936 Şubat Centrist opposition politicians form the "Morges Front"
10 Kasım General Edward Rydz-Śmigły becomes Polonya Maraşeli
1937 Şubat Launching of the four-year state investment plan and of the Central Industrial Region (COP)
1938 17 Mart Polish ultimatum to Lithuania (en)
31 Mart leads to the establishment of diplomatic relations (31 Mart);
Mart Stalin dissolves the Polonya Komünist Partisi (Mart);
30 Eylül Polish ultimatum
1 Ekim leads to the surrender of Teschen by Czechoslovakia (1 Ekim)
1939 26 Mart Polish government declines Hitler's offer of alliance (26 Mart);
31 Mart British guarantee of Polish independence
28 Nisan Hitler repudiates the Polish-German treaty of 1934
19 Mayıs Franco-Polish military agreement
19 Ağustos Poland declines consent for the transit of Soviet forces through its territory
23–24 Ağustos Alman–Sovyet Paktı
25 Ağustos Britanya-Polonya İttifakı (en)
1 Eylül Almanlar'ın Polonya Seferi
17 Eylül Sovyetler Polonya'yı işgal etti
17–18 Eylül Polish government and High Command cross into Romania
27 Eylül Varşova surrenders to the Germans
28 Eylül Nazi–Soviet demarcation line established across partitioned Poland
30 Eylül Sürgündeki Polonya Hükûmeti formed in Paris under General Sikorski
1940 Şubat Deportations of Poles to the Soviet interior begin (Şubat); mass executions of Polish officers, policemen and officials by the Soviet NKVD in
1945 Şubat Yalta Konferansı
21 Nisan communist-led Polish "provisional government" signs 20-year treaty of friendship with USSR
5 Temmuz UK and USA withdraw their recognition of the Polish government in London
Temmuz–Ağustos Potsdam Conference establishes the Oder–Neisse line as the western limit of Polish administration
16 Ağustos Polish–Soviet frontier agreement

XX. yüzyıl tarihi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Polonya ve Birinci Dünya savaşı.

Kraków'da toplanan davcıların başına geçen Józef Piłsudski, Rus sınırını aştı; orada toplanan Yüce Milli meclis (N. K. N.) Polonya lejyonlarını kurdu (6 Ağustos 1914); bu lejyonları Józef Piłsudski'nin yanı sıra Władysław Sikorski gibi nizami ordu subayları yönetiyordu. Ama genelkurmayın bu milli orduyu desteklemesine karşılık Avusturya hükümeti siyaset alanda herhangi bir vaadde bulunmadı. II. Nikolay'ın muhtariyet vaat ettiği Kongre Polonyalıları, Milli meclise katılmadı: Lublin'i lejyonların almasından sonra Avusturyalılar, Varşova (Ağustos 1915) ve Wilno'nun alınmasından sonra da Almanlar, krallığı iki bölgeye ayırdılar (Lublin çevresinde Avusturya bölgesi, Varşova'yı da içine alan Alman bölgesi); sonra bu iki bölgeyi meşruti, bağımsız ve soydan geçen bir Polonya Krallığı haline getirmeyi vaat ederek birleştirdiler (S Kasım 1916). Aslında söz konusu olan şey Verdun'deki kayıpları dolduracak bir Polonya ordusu kurmaktı. Bu ordunun en seçme birlikleri olması gereken lejyonlar, Avusturya ordusuna katıldı. Bir Almanın başkumandanlığa getirilmesine karşı çıkan Józef Piłsudski, Magdeburg'a sürüldü (27 Temmuz 1917). Kısa süre sonra geçici Devlet konseyi istifa etti. Merkez imparatorluklarının 12 Eylül 1917'deki kararlarıyla bir naiplik konseyi, bir bakanlık kabinesi, bir devlet konseyi kuruldu; ama Brest-Litovsk Antlaşması'ndan önce imparatorluklar Naiplik meclisine danışmadan Chełm bölgesini Yeni Ukrayna'ya verdiler (9 Şubat 1918). Albay Józef Haller'in lejyonerleri firar ettiyse de çoğu yakalandı (Şubat). Rusya'da Dowbor Musnicki'nin kumanda ettiği Polonya birlikleri, Bolşevikleri tanımadılar ve Polonya'ya dönmeğe çalıştılar; ama çoğu Alman kuvvetleri tarafından silahsızlandırıldı (Mart).

Bununla birlikte 15 Ağustos 1917'de Lozan'da kurulan ve Paris'e yerleşen Milli komiteyi Batılılar "resmi Polonya teşkilatı" olarak tanımışlardı; başkanlığını Roman Dmowski'nin, başkan yardımcılığının Paderewski'nin yaptığı bu komite, bir gönüllüler ordusu toplayarak başkumandanlığına Józef Haller'i getirdi (4 ekim). Wilson'un edeniz sınırı olan bağımsız ve birleşmiş bir Polonya devleti kurulmasıyla ilgili on üçüncü maddesini (Ignacy Jan Paderewski'nin telkiniyle hazırlanmıştı), barış isteyen es Ekim 1918) merkez imparatorlukları kabul etti.

Bağımsız Polonya (1918-1939)

Polonya demokrasisinin kuruluşu.

Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun parçası ve Alman devrimi, Naiplik meclisinin Polonya devletinin kurulduğunun ilan etmesine (8 Ekim 1918) ve Józef Piłsudski Varşova ya geri dönmesine imkan verdi; Naiplik meclisinin başkumandan tayin ettiği Pılsudski, Alman birliklerinin Almanya'ya dönmesini müzakereye koyulu; sonra Lublin sosyalistleri (11 Kasım) ve naipler tarafından hükumeti kurmakla görevlendirildi. Ama milliyetçi demokrat Paris komitesi ve sosyalist Varşova hükümeti, başkanlığını Ignacy Jan Paderewski'nin yaptığı bir birlik kabinesi kurmak için anlaştılar (16 Ocak 1919). Roman Dmowski Barış konferansına delege gönderildi. Genel oy sistemiyle yapılan Ocak 1919 seçimlerinde Kongre Krallığı'nda ve Batı Galiçya'da seçilen Kurucu meclisin üçte biri milliyetçi demokratlar, onda biri sosyalistlerden meydana geliyordu; merkezdeki halkçılar ikiye bölündü, bir kısmı nasyonal demokratları, bir kısmı da sosyalistleri destekledi. Meclis Józef Piłsudski'yi devlet başkanlığına seçti. Józef Piłsudski, bakanlar gibi meclise karşı sorumluydu (20 Şubat 1919 anayasası); ama aynı zamanda da başkumandan olduğundan bu sıfatla denetimsiz hareket ediyordu. Versailles Antlaşması'yla batı sınırı hemen hemen 1772 paylaşmasından önceki şekline sokuldu. Ama Danzig (Gdańsk) hür şehir ilan edildi. Doğu Prusya'da (Temmuz 1920) ve Yukarı Silezya'da (Mart 1921) yapılan plebisitlerde halk Almanya'yı tuttu; Teschen (Cieszyn) Silezyası Çekoslovakya'ya verildi: böylece 400.000 a Polonyalı'dan olan Polonya'ya, buna karşılık olarak 230.000 Alman'ın bulunduğu Katowice bölgesi düştü. Doğuda Ukraynalılar Lwów'dan çıkarıldı (Kasım 1918); Józef Piłsudski Kızıl Orduyu kuzeye doğru püskürttü ve Wilno'ya girdi (Nisan 1919); Józef Haller, Romanya sınırına dayandı. Ama Müttefiklerarası Yüce Meclis Polonya-SSCB sınırı olarak Bug'u kararlaştırması (Curzon Hattı, Aralık 1919) zaten iç meseleler arasında bunalan Padrewski'nin istifasına yol açtı. Beyaz ve kızıl Rusların tehdidi altındaki Ukrayna cumhurbaşkanı Symon Petlyura Polonya'ya kısa süre önce Ukrayna ile birleştirilen Doğu Galiçya'yı geri verdi ve Volhinya'nın yarısını bıraktı; mareşalliğe yükseltilen Józef Piłsudski ile ittifak yaptı (22 Nisan 1920) ve onunla birlikte Kiev'e girdi (7 Mayıs).

Mihail Tuhaçevski'in karşı hücumuyla Polonya birlikleri Varşova, Toruń ve Lwów'a kadar püskürtüldü (Ağustos). Milliyetçi tepki ve general Maxime Weygand'ın yardımı, Józef Piłsudski'ye Kızıl Orduyu Varşova önünde durdurmak (14 Ağustos) Władysław Sikorski'ye de bu orduyu Aşağı Vistül'e püskürtmek imkanı verdi. Ruslar önce Riga mütarekesini (12 Ekim 1920), sonra barışı (18 Mart 1921) imzaladılar: Polonya Curzon Hattı'nın 200 km ötesine kadar uzanan bir toprak şeridini geri aldı. İçte, Kurucu Meclis bir ordu topladıktan ve toprakların yönetimini birleştirdikten sonra, bir toprak reformuna girişti. 1919'da kurulan ve 15 Temmuz 1920 toprak kanunuyla büyük arazileri kamulaştırma yetkisini alan Toprak ofisi 1920-1925. arasında 936.000 hektar toprağı köylülere dağıttı. 17 Mart 1921 anayasasıyla genel oy sistemiyle seçilen iki meclis kuruldu: diyet ve senato. Cumhurbaşkanı bu meclisler tarafından seçiliyor ve senatörlerin dörtte üçü müspet oyu ile diyeti dağıtabiliyordu. Sal kanat çoğunlukta olduğu bu meclisler yardımıyla Józef Piłsudski'nin güçlü kişiliğini dengeleyebildi. Seçimlerde çoğunluk değişmedi (5 Kasım 1922), fakat ortak liste çıkaran milli azınlıkların önemi ortaya çıktı. Józef Piłsudski cumhurbaşkanlığını kabul etmeyince, sosyalistlerin yardımıyla Gabriel Narutowicz seçildi (9 Aralık 1922); Gabriel Narutowicz'in öldürülmesinden (16 Aralık) sonra da sosyalist Stanisław Wojciechowski cumhurbaşkanı oldu. Sağ kanat Polonya markının devalüasyonu ve Kraków'daki sosyal karışıklıklar (Mayıs-Aralık 1923) sonucu devrilen Wincenty Witos kabinesini ve parayı yeniden değerlendiren (złoty'nin tedavüle çıkarılması) Władysław Grabski kabinesini destekledi. Cumhurbaşkanlığı dönemi sonunda genelkurmay başkanlığına getirilen Józef Piłsudski, Wincenty Witos kabinesi kurulunca istifa etmişti.

Józef Piłsudski'nin diktatörlüğü (1926-1935).

Józef Piłsudski ile milliyetçi demokratlar arasındaki uzlaşma denemelerinin başarısızlığından sonra, bir rakibinin savaş bakanlığına getirilmesi (11 Mayıs 1926) üzerine Józef Piłsudski bir hükumet darbesi yaptı (12-14 Mayıs 1926): başkanlığa Kazimierz Bartel'in, savaş bakanlığına Józef Piłsudski'nin getirildiği yeni bir hükumet kuruldu; Józef Piłsudski dostu Ignacy Mościcki lehine cumhurbaşkanlığını kabul etmedi ve yürütme gücünü kuvvetlendirdi. Tam yetki alarak idare ve orduda temizlik yaptı ve kendisini her desteklemeyişinde diyetin toplantılarını erteledi. Kömür ihracatı ve amerikan yardımı sayesinde mali durum düzeldi. İkinci diyette (7 Mart 1928'de seçildi), sağ ezildi ve parlamenter rejim taraftarlarıyla diktatörlük taraftarlarının çatıştığı hükümet bloku ağır bastı. Józef Piłsudski parlamenter rejim taraftan Kazimierz Bartel'e işten el çektirdi ve albay Walery Sławek askerlerin çoğunlukta olduğu bir kabine kurdu. Ama iktisadi buhran siyasi durumda büyük bir değişiklik yarattı; muhalifler artık sağda değil, merkezde ve soldaydı. Kraków kongresinde Józef Piłsudski'nin diktatörlüğü aleyhine gösteri yapan ve istifa etmesini isteyen (29 Haziran 1930) sol muhalifler, hükümet blokunun seçimleri kazanmasından sonra (16 Kasım) tutuklandılar veya yurt dışına kaçtılar.

Albaylar diktatörlüğü ve savaşa gidiş (1935-1939)

1938 Polish ultimatum to Lithuania

Diktatörün ölümünden sonra (12 Mayıs 1935), yardımcıları yeni anayasa (23 Nisan) ve seçim reformu sayesinde iktidarı muhafaza ettiler; o tarihten sonra muhalefet seçimlere katılmama şeklinde işledi. Yetkileri artırılan cumhurbaşkanı Ignacy Mościcki, askerlerle anlaşmazlık halindeydi; komünistlere maledilen karışıklıklardan (Mart-Nisan 1936) sonra askerler, mücadeleyi kazandılar; general Skladkowski-Slawoj kabineyi kurdu; önce genel ordu müfettişliğine, sonra mareşalliğe tayin edilen Edward Rydz-Śmigły hükumette çok önemli rol oynadı ve bir sertlik siyaseti uyguladı (köylü grevlerinin bastırılması, Ağustos 1937). Çekoslovakya'nın SIDJflarını Almanya lehine değiştiren Münih konferansı (30 Eylül 1938) üzerine dışişleri bakanı (1932-1939) ve SSCB (1932) ve Almanya ile (26 Ocak 1934) saldırmazlık paktlarının imzalayıcısı albay Józef Beck, Teschen'i (Cieszyn) 2 ekim işgal etti. Danzig'i ve Polonya koridorunda bir geçit isteyen Adolf Hitler'in baskısı karşısında, Neville Chamberlain bağımsızlığı tehdit edildiği takdirde, İngiltere'nin Polonya'yı destekleyeceğini açıkladı (31 Mart 1939). Bunun üzerine Almanya ve SSCB Polonya'ya karşı ittifak yaparak (2 Ağustos) bir saldırmazlık antlaşması imzaladılar (23 Ağustos).

Polonya'nın istilası ve işgal dönemi (1939-1945)

Alman birlikleri savaş ilan etmeksizin Polonya'yı istila ettiler (1 Eylül). Sovyetler'in doğu illerine girdiği sırada sivil ve askeri yetkililer Romanya'ya geçtiler (17 Eylül). Çarpışmalar Varşova'nın teslim olmasıyla (27 Eylül) sona erdi. Ruslar ve Almanlar Polonya'yı paylaştılar: SSCB Batı Ukrayna'yı ve Bug hattına kadar Beyaz Rusya'yı işgal etti; Almanya Varşova'ya kadar Batı Polonya'yı Reich'a kattı ve toprakların geri kalan kısmını bir genel valilik haline getirdi; her iki devlet ülke halkını çeşitli bölgelere sürmeye başladı. Polonyalılar Fransa'da general Władysław Sikorski başkanlığında bir hükumet kurdular. Yeni kurulan bir ordu Fransa harekatı sırasında (Mayıs-Haziran 1940) ve mütarekeden sonra Büyük Britanya saflarında çarpıştı. Adolf Hitler'in SSCB'ye hücumundan sonra, Władysław Sikorski, Rusya'da general Anders'in kumanda ettiği (1942 yazı) bir ordu kurulmasıyla sonuçlanan askeri bir antlaşma imzaladı; bu ordu kısa süre sonra Uzakdoğu yoluyla Kuzey Afrika'daki müttefik cephesine katıldı. Władysław Sikorski'nin ölümünden sonra, Polonya gizli Antant komitesinin onayıyla yerine geçen Stanisław Mikołajczyk, direnmeyi teşkilatlandırdı; ve Londra'dan verdiği direktiflerle bir yurt içi milli ordu kurdu (Şubat 1942); bu arada Moskova Tadeusz Kościuszko tümenini meydana getirerek (Mayıs 1943); bir milli halk meclisi kurulmasını destekledi (31 Aralık 1943); başkanı Edward Osóbka-Morawski olan bu meclis Polonya Milli Kurtuluş komitesini meydana getirdi ve Kosciuszko tümeninin Curzon Hattı'nı aşmasından sonra Lublin'e yerleşti. Bu arada Alman işgal kuvvetleri toplama kampları kurmuş (Auschwitz Oswiecim, Majdanek v. b.), milliyetçilere karşı misilleme hareketlerine girişmiş, sürgün ve idamlarını artırmış, Polonya milletini yok etmek için var gücüyle çalışmağa koyulmuştu. 1943 Nisan-Mayısında Varşova gettosunun isyanı burada toplanan Yahudilerin hepsinin öldürülmesiyle sonuçlandı. Direnmeciler Almanlara karşı mücadeleye devam ettiler: sabotajlar, suikastler (msl. general Kutschera'ya karşı), partizan çarpışmaları birbirini takip ediyordu. İç ordunun başkumandanı general Tadeusz Bór-Komorowski yönetiminde ayaklanan Varşova (1 Ağustos 1944), kahramanca bir direnişten sonra Vistül'ün sağ kıyısındaki Rus birliklerinin müdahale etmemesi üzerine teslim olmak zorunda kaldı; şehir yıkıldı, halkı sürgün edildi. Varşova'nın Sovyet ve Polonya birlikleri tarafından kurtarılmasından (17 Ocak 1945) sonra, Lublin hükumeti "Geçici hükümet" adıyla şehre yerleşti.