Sovyet-Polonya Saldırmazlık Paktı
Sovyet-Polonya Saldırmazlık Paktı (Lehçe: Polsko-radziecki pakt o nieagresji, Rusça: Договор о ненападении между СССР и Польшей, "Dogovor o nenapadenii mezhdu SSSR i Pol'shey") 1932'de Polonya ve Sovyetler Birliği temsilcileri tarafından imzalanan bir saldırmazlık paktıydı. Pakt, Sovyetler Birliği tarafından 17 Eylül 1939'da Sovyetlerin Polonya'yı işgali sırasında tek taraflı olarak bozuldu.
Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
Polonya-Sovyet Savaşı'ndan sonra, Polonyalı yetkililer Almanya ile Sovyetler Birliği arasında "eşit mesafe" politikası izlediler. Hem sol hem de sağdaki Polonyalı politikacıların çoğu, Polonya'nın daha çok, Almanya'yı veya Sovyetler Birliği'ni desteklememesi, I. Dünya Savaşı'na dayanan önemli Fransız-Polonya Askeri İttifakına güvenmesi gerektiğine inanıyordu.
Sovyetler Birliği ile ikili temasları normalleştirmek için, Almanya ile imzalanan benzer bir paktla dengelenecek olan Polonya'nın Riga Barışı'ndaki kazanımlarını güçlendirmek için bir saldırmazlık paktı hazırlamak üzere Ocak 1926'da görüşmelere başlandı. Ancak, Almanya ile görüşmeler başlamadı ve Polonya-Sovyet görüşmeleri, İngiltere'nin Sovyetler Birliği ile diplomatik ilişkilerini kestiği ve Sovyet tam yetkili Pyotr Voykov'un Varşova'da öldürüldüğü Haziran 1927'de kesintiye uğradı. Bunun yerine Polonya, 1928 Briand-Kellogg Paktı'na başvurdu.
Polonya-Sovyet müzakereleri 1931'de Moskova'da yeniden başladı. Pakt, 25 Temmuz 1932'de imzalandı ve üç yıl süreyle geçerli oldu. Onaylar 23 Aralık 1932'de Varşova'da değiş tokuş edildi ve pakt aynı gün yürürlüğe girdi. 9 Ocak 1933 tarihinde Milletler Cemiyeti Antlaşmalar Serisine tescil edilmiştir.[1]
5 Mayıs 1934'te değişiklik yapılmadan 31 Aralık 1945'e kadar uzatıldı.
Şartlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Her iki taraf da ikili ilişkilerde şiddetten vazgeçmeyi, sorunlarını müzakereler yoluyla çözmeyi ve diğer tarafı hedefleyen herhangi bir silahlı çatışma veya ittifaktan vazgeçmeyi kabul etti.
Sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]
23 Eylül 1938'de Sovyetler Birliği, Polonya hükûmetine, Polonya'nın Çekoslovakya'nın işgaline katılması halinde anlaşmanın geçersiz sayılacağını bildiren bir not gönderdi.[2] Ancak, Sovyet hükûmetinin 31 Ekim'de Polonya'nın Zaolzie bölgesini işgal etmesinin ardından pakt yürürlükte kaldı[2] ve paktın iki devlet tarafından 26 Kasım 1938'de yeniden onaylandı.[3] Sonunda, Molotov-Ribbentrop Paktı'nın gizli protokollerine uygun olarak, Sovyet ve Almanların ortaklaşa Polonya'yı işgal ettiği 17 Eylül 1939'da Sovyetler tarafından ortadan kaldırıldı.
Pakt, o zamanlar, Almanya ile yapılan paralı savaşta büyük ölçüde zayıflamış olan, Versailles Antlaşması'nın bazı bölümlerinden vazgeçme ve Fransa ile gevşeyen bağlardan dolayı büyük ölçüde zayıflamış olan Polonya diplomasisinin büyük bir başarısı olarak kabul edildi. Pakt aynı zamanda Polonya'nın Almanya ile müzakere pozisyonunu da güçlendirdi ve bu da sonunda 18 ay sonra Alman-Polonya saldırmazlık bildirgesinin imzalanmasıyla sonuçlandı.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Sovyet-Polonya Saldırmazlık Paktı Metni 31 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ League of Nations Treaty Series, vol. 136, pp. 42-53. 2 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ a b ""ОТ ВОЙНЫ 1914 К ВОЙНЕ 1939" (на примере Польши)". pereplet.ru. 17 Şubat 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Oleg Nikolayevich Ken (2003). Moskva i pakt o nenapadenii s Pol'shey ('Moscow and the Non-Aggression Treaty with Poland'). Sankt Petersburg: PIAF of Russian Academy of Sciences. s. 129. ISBN 5-86763-136-2. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- Oleg Nikolayevich Ken (1996). Collective security or isolation? Soviet foreign policy and Poland, 1930–1935. St. Petersburg: Evropeyski Dom. s. 328. ISBN 5-85733-057-2. 18 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2022.
- Jan Tomasz Gross (2003). Revolution from Abroad. Princeton: Princeton University Press. s. 396. ISBN 0-691-09603-1.
- Edmund Jan Osmanczyk (2002). Encyclopedia of the United Nations and International Agreements. Routledge (UK). s. 1817. ISBN 0-415-93923-2.