Kullanıcı:Ardabekgoz/deneme tahtası
İslami geometrik desenler[değiştir | kaynağı değiştir]
İslami geometrik desenler, birçok kutsal yazıya göre önemli bir İslam figürünün temsilini oluşturmak yasak olduğu için figüratif imgeleri kullanmaktan kaçınma eğiliminde olan İslami süslemenin ana biçimlerinden biridir.
İslam sanatındaki geometrik tasarımlar, çok çeşitli mozaikler de dahil olmak üzere karmaşık desenler oluşturmak için genellikle arabesklerde olduğu gibi üst üste gelebilen ve geçmeli tekrarlanan kare ve dairelerin kombinasyonları üzerine inşa edilir. Bunlar, tüm dekorasyonu oluşturabilir, çiçek veya kaligrafi süslemeler için bir çerçeve oluşturabilir veya diğer motiflerin etrafında arka plana geri çekilebilir. Kullanılan desenlerin karmaşıklığı ve çeşitliliği, 9. yüzyılda basit yıldızlardan ve pastillerden, 13. yüzyıla kadar çeşitli 6 ila 13 noktalı desenler aracılığıyla evrimleşti ve son olarak, 16. yüzyılda 14 ve 16 noktalı yıldızları da kapsayacak şekilde gelişti .
Geometrik desenler, kilim halıları, Fars Girih ve Fas zellij karoları, mukarnas dekoratif tonozları, jali delikli taş, seramikler, deri, vitray, ahşap işleri ve metal işleri dahil olmak üzere İslam sanatında ve mimarisinde çeşitli formlarda ortaya çıkar.
İslami geometrik desenlere Batı'da, hem 20. yüzyılda M. C. Escher dahil zanaatkarlar ve sanatçılar arasında hem de Peter Lu ve Paul Steinhardt gibi matematikçiler ve fizikçiler arasında ilgi artmaktadır.
Arka plan[değiştir | kaynağı değiştir]
İslami dekorasyon[değiştir | kaynağı değiştir]
İslam sanatı, ibadet nesnesi olmaktan kaçınmak için çoğunlukla figüratif imgelerden kaçınır.[1] İslam kültüründeki bu anikonizm, sanatçıların figür dışı sanatı keşfetmelerine neden oldu ve matematik temelli dekorasyona doğru genel bir estetik kayma yarattı.[2] İslami geometrik desenler, Yunan, Roma ve Sasani gibi eski kültürlerde kullanılan daha basit tasarımlardan türetilmiştir. Bu üç İslami süsleme biçiminden biridir. Diğerleri kıvrımlı ve dallı bitki formlarına dayanan arabesk ve İslami hat sanatıdır; üçü de sıklıkla birlikte kullanılır.[3][4]
Amaç[değiştir | kaynağı değiştir]
Keith Critchlow gibi yazarlar, yalnızca bir örüntüyle ilgilenen yazarların bazen ima ettiği gibi, İslami kalıpların izleyiciyi yalnızca bir dekorasyon olmaktan ziyade temeldeki gerçekliği anlamaya yönlendirmek için yaratıldığını savunuyorlar.[5][6] İslam kültüründe desenlerin manevi aleme köprü, zihni ve ruhu arındıran araç olduğuna inanılıyor.[7] David Wade, "İster mimaride, ister seramikte, ister tekstilde veya kitapta olsun, İslam sanatının çoğu dekorasyon sanatıdır - yani dönüşüm sanatıdır."[8] Wade, amacın camileri "hafifliğe ve desene" dönüştürerek, bir diğer deyişle " Kuran'ın süslü sayfalarının sonsuza açılan pencerelere" dönüşmek olduğunu savunuyor.[8]
- İslami geometrik dekorasyon stilleri
-
-
-
Fas'ta çeşitli yerel dekoratif İslami stiller: girih benzeri ahşap paneller, zellij karo işi, alçı hat sanatı ve çiçekli kapı panelleri -
-
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Bonner, Jay (2017). Islamic geometric patterns: their historical development and traditional methods of construction (English). ISBN 978-1-4419-0217-7. OCLC 1001744138.
- ^ Bier, Carol (2008). "Art and Mithāl: Reading Geometry as Visual Commentary". doi:10.1080/00210860802246176.
- ^ www.metmuseum.org https://www.metmuseum.org/toah/hd/geom/hd_geom.htm. Erişim tarihi: 2021-05-08. Eksik ya da boş
|başlık=(yardım) - ^ The Drawing Of Geometric Patterns In Saragenic Art (İngilizce). Government Of India Central Publication Branch. 19 December 1925.
- ^ Critchlow, Keith (1976). Islamic Patterns : an analytical and cosmological approach. Thames and Hudson. ISBN 0-500-27071-6.
- ^ Field, Robert (1998). Geometric Patterns from Islamic Art & Architecture. Tarquin Publications. ISBN 978-1-899618-22-4.
- ^ Ahuja, Mangho; Loeb, A. L. (1995). "Tessellations in Islamic Calligraphy". Leonardo. 28 (1): 41–45. doi:10.2307/1576154. ISSN 0024-094X.
- ^ a b Wade, David. "The Evolution of Style". Pattern in Islamic Art. Retrieved 12 April 2016.
Much of the art of Islam, whether in architecture, ceramics, textiles or books, is the art of decoration – which is to say, of transformation. The aim, however, is never merely to ornament, but rather to transfigure. ... The vast edifices of mosques are transformed into lightness and pattern; the decorated pages of a Qur’an can become windows onto the infinite. Perhaps most importantly, the Word, expressed in endless calligraphic variations, always conveys the impression that it is more enduring than the objects on which it is inscribed.