Krallar Vadisi

Doğu Vadi'nin görünümü

Krallar Vadisi ya da Firavunlar Vadisi (Arapça: وادي الملوك Wadi Biban el-Muluk), Mısır'da bulunan MÖ 16. yüzyıldan 11. yüzyıla kadar yaklaşık 500 yıllık bir süre boyunca 18. ve 20. Hanedanlık döneminde Yeni Krallık'ın firavunları ve dönemin ileri gelenleri için inşa edilen mezarların bulunduğu vadidir. Vadi, Luksor'un batı tarafında bulunur.

Vadi, Nil'in batı kıyısında, Teb'in (modern Luksor) karşısında , Teb Nekropolü'nün kalbinde yer alır. Vadi kendi içerisinde iki vadiye ayrılır; Doğu Vadisi (kral mezarları çoğunluğu bulunmaktadır) ve Batı Vadisi (Maymun Vadisi)

Vadi içindeki Teb tepelerinin konumu

2005 yılında yeni bir odanın keşfi ve 2008'de iki mezar girişinin daha keşfedilmesiyle, vadinin 63 mezar ve oda içerdiği bilinmektedir. Vadi, Mısır Yeni Krallığı'nın önde gelen kraliyet şahsiyetlerinin yanı sıra bir dizi ayrıcalıklı soylunun başlıca mezar yeriydi. Mısır mitolojisinden sahnelerle süslenen kral mezarları, dönemin inançları ve cenaze uygulamaları hakkında ipuçları veriyor. Antik çağda neredeyse tüm mezarlar açılıp soyulmuştur. Ancak var olan mezarlar yine de firavunların zenginliği ve gücü hakkında bir fikir veriyorlar.

Bu Vadi, on sekizinci yüzyılın sonundan beri arkeolojik ve Mısırbilimsel keşiflerin odak noktası olmuştur. Mezarları ve mezarları araştırmaya ilgiyi teşvik etmeye devam etmektedir. 1920'lerden beri vadi, Tutankhamun'un mezarının keşfiyle ünlüdür ve dünyanın en ünlü arkeolojik alanlarından biridir. 1979'da Theban Nekropolü'nün geri kalanıyla birlikte bir Dünya Mirası Alanı oldu. Vadide arama, kazı ve koruma çalışmaları devam etmekte olup, yakın zamanda yeni bir turizm merkezi açılmıştır.

Vadinin jeolojik yapısı

Krallar Vadisi, vadideki uçurumları ve yakındaki Deir el-Bahari'yi oluşturan, yumuşak marn katmanları ile serpiştirilmiş, 1000 metreden fazla kireçtaşı ve diğer tortul kayaçların üzerinde yer almaktadır. Sedimanter kaya, 35 ila 56 milyon yıl önce, Akdeniz'in bazen güneyde Aswan'a kadar uzandığı bir dönemde birikmişti. Pleistosen sırasında vadi, sürekli yağmurlarla platodan oyulmuştur. Şu anda Mısır'ın bu bölgesinde yıl boyunca çok az yağmur var, ancak ara sıra vadiyi vuran ani seller oluyor. Bu sel, açık mezarlara tonlarca enkaz döküyor.

Vadideki kayanın kalitesi tutarsızdır, ince taneliden kaba taşa kadar değişir, ikincisi yapısal olarak sağlam olma potansiyeline sahiptir. Ara sıra şeyl tabakası da inşaat (ve modern zamanlarda, koruma) zorluklarına neden oldu, çünkü bu kaya suyun varlığında genişleyerek onu çevreleyen taşı ayırmaya zorladı. Bazı mezarların, inşaatçıların karşılaştığı kaya türlerine bağlı olarak şekil ve boyut olarak değiştirildiği düşünülmektedir. İnşaatçılar, mezarları inşa ederken mevcut jeolojik özelliklerden yararlandı. Bazı mezarlar mevcut kireçtaşı yarıklarından çıkarıldı, diğerleri kayşat yamaçlarının arkasında ve bazıları eski sel kanallarının yarattığı kaya mahmuzlarının kenarındaydı.

Bazı kral mezarları incelendiğinde vadinin jeolojik yapısı define tesir ettiği görülür. III Ramses ve babası Setnakhte'nin mezarlarında mezar yapımının sorunları görülmektedir. Setnakhte, kendisi için ilkin KV11'i kazmaya başladı, ancak kral Amenmesse'nin ailesi için hazırlanan mezarlardan birine defnedildi. Sethnakhte, Twosret için hazırlanmış KV14'e defnedildi. III Ramses ise mezar ararken babasının başlattığı kısmen kazılmış mezarı genişletmiştir.

1998 ve 2002 yılları arasında, Amarna Kraliyet Mezarları Projesi, zemine nüfuz eden radar kullanarak vadi tabanını araştırdı ve modern yüzeyin altında, Vadi'nin kayalıklarının bir dizi ani, doğal "raflar" halinde kayşatın altına indiğini buldu.

Sel taşkınları

Teb tepelerinin bulunduğu bölge, nadiren şiddetli gök gürültülü fırtınalara maruz kalır ve bu da vadide ani sellere neden olur. Son araştırmalar, vadinin orta bölgesine inen en az yedi aktif taşkın yatağı olduğunu göstermiştir. Bu merkezi bölge, On Sekizinci Hanedanlığın sonunda sular altında kalmış gibi görünüyor ve birkaç mezar metrelerce enkaz altında gömülü. KV55, KV62 ve KV63 mezarları, enkaz yerine gerçek vadi anakayasına kazılmıştır, bu da vadi seviyesinin mevcut seviyesinin beş metre altında olduğunu göstermektedir. Bu olaydan sonra, daha sonraki hanedanlar vadinin tabanını düzleştirdi, taşkınların yükünü vadinin daha aşağılarına bırakmasını sağladı ve gömülü mezarlar unutuldu ve ancak 20. yüzyılın başlarında keşfedildi.

Vadinin panoramik görüntüsü, kuzeyden bakış

Tarihçe

Vadideki Al-Qurn zirvesi

Teb Tepeleri, Eski Mısırlılar tarafından "ta dehent" veya "Tepe" olarak adlandırılıyordu. Günümüzde Al-Qurn adıyla bilinir. Piramit şeklinde bir görünüme sahiptir. Bu piramit anımsatması, burada oyulmuş ilk kraliyet mezarlarından bin yıldan fazla bir süre önce Eski Krallık piramitlerini yansıtıyor olması, 18. Hanedan Krallarının bu yeri seçmede tesir ettiği düşünülür. İzole konumu da erişimin azalmasına neden olup ve Vadiyi korumakla görevli özel mezar köyü (Medjay) nekropolü korumuştur.

Mısırbilimci ve arkeologlar, Onsekizinci hanedan krallarının neden piramit ve mastabalardan vazgeçip, Krallar Vadisindeki yeraltı kaya mezarlarına gömülmeyi tercih etiklerine dair çeşitli teoriler öne sürür. Ortak kanı, mezar hırsızlığıdır. Mısırbilimci Salima Ikram piramitler hakkında şunu der; "Kral mezarlarının yağmalanması ilk hanedanlıktan itibaren krallar için büyük problemdi. Üçüncü hanedanlığa kadar mastaba adlı bir kısmı yeraltı bir kısmı yer üstünde olan mezarlara gömülüyordu. Dördüncü hanedan kralları bu hırsızlardan korunmak için büyük taş kütlelerinden oluşan devasa hacimli piramitler inşa ettiler. Ancak bunlar da hırsızları caydırmadı. Devasa hacimleriyle hırsızlara 'Ben bir mezarım. İçimde bir kral hazinesiyle yatıyor' diyordu.Giza Platosu'nun ikonik piramit kompleksi eski Mısır'ı sembolize ederken, mezarların çoğu kayaya oyulmuş olup üzerinde taşlar yığılıdır.. Çoğu piramit ve mastaba, zemin seviyesinde kesilmiş bölümler içerir.

Hiskoslar Onikinci hanedan döneminde Antik Mısır'ı işgal etti. Onyedinci hanedanlığın sonuna kadar da Mısır'da işgalci durumdaydılar. I Ahmose etrafında toplanan Mısır halkı Hiskoslar'a savaş ilan edip, Hiskoslar I Ahmose tarafından Mısır'da yenilgiye uğradı. Mısır'ın I Ahmose yönetiminde yeniden birleşmesinden sonra, Teb hükümdarları yeni güçlerini yansıtan ayrıntılı mezarlar inşa etmeye başladılar. I Ahmose ve oğlu I Amenhotep'in mezarları (tam yerleri bilinmiyor) muhtemelen Dra' Abu el-Naga'nın Onyedinci Hanedan nekropolündeydi. Krallar Vadisi'ndeki ilk kraliyet mezarları I. Thutmose'a aittir. Ancak daha sonra bulunan bazı bulgulara göre ilk gömülenin I. Thutmose'dan önceki kral I Amenhotep'in olabileceği yönündedir. I. Amonhotep'in danışmanı Ineni'nin mezarında bulunan bir notta şu yazılıdır.

Majestelerinin kaya mezarının kazısına baktım, yalnızdım, kimse görmedi, kimse duymadı.

(I. Amohotep'in mezarının kimliği belirsizdir, ancak muhtemelen KV20 veya KV38'dir).

Vadi, yaklaşık MÖ 1539'dan MÖ 1075'e kadar birincil mezarlar için kullanıldı. Thutmose I ile başlayan (veya muhtemelen daha erken, Amenhotep I döneminde) ve X Ramesses veya XI Ramesses ile biten en az 63 mezar içerir, ancak daha sonra kraliyet dışı bazı önemli Mısır yöneticiler mezarları gasp edip kullanmıştır.

Adına rağmen, Krallar Vadisi, hem soyluların hem de firavunların eşlerinin ve çocuklarının yanı sıra en sevilen soyluların mezarlarını da içerir. Bu nedenle, sadece yaklaşık yirmi mezar kralların kalıntılarını içerir. Soyluların ve kraliyet ailesinin kalıntıları, işaretlenmemiş çukurlar ve mumyalama önbellekleriyle birlikte geri kalanını oluşturuyor. I. Ramses (MÖ 1301 civarı) zamanından itibaren, ayrıca Kraliçeler Vadisi'nin inşaatına başlandı.

Kraliyet nekropolü

Antik çağda alanın resmi adı Teb'in Batısında Firavun'un Milyonlarca Senelik Yaşamı, Kuvveti ve Sağlığının Büyük ve Görkemli Kabristanı veya genelde Ta-sekhet-ma'at (Büyük Tarla) olarak tercüme edilir. (hiyeroglif yazım için aşağıya bakınız)

Onsekizinci Hanedanlığın başlangıcında, vadide büyük mezarlara sadece krallar gömülürdü. Kraliyetten olmayan bir kişi gömüldüğünde, efendilerinin mezarına yakın küçük bir kayaya oyulmuş odaya gömülürdü. III Amenhotep'ün mezarı Batı Vadisi'nde inşa edilmişti. Dönemin kralları sağken sadece kendileri için değil ailesi için de vadide mezar yeri kazardı. Ancak ölümünden sonra tahta gelen oğlu Akhenaten Antik Mısır'da din reformu gerçekleştirdi. Amarna'da yeni dinin motifleriyle bezenmiş yeni bir mezar alanı yarattı. Akhenaton Amerna'daki tapınaklardan birine gömüşdü.. Krallar Vadisinde bulunan ve bitmemiş WV25 kodlu mezarın aslında Akhenaton için tasarlanmış olabileceği düşünülüyor. Akhenaton'dan sonra oğlu Tutankhamun tahta geldi. Ancak Tutankhmun babasın dini Atenizm'in izinden gitmeyip eski Antik Mısır dinine geri döndü. Onsekizinci Hanedanlığın sonunda dini ortodoksiye dönüşle birlikte Tutankhamun, Ay ve Horemheb Krallar Vadisindeki kraliyet nekropolüne geri döndü.

Ondokuzuncu ve Yirminci Hanedanlar, II Ramesses ve daha sonra III Ramesses'in her biri oğullarının gömülmesi için kullanılan büyük bir mezar inşa etmesiyle (hem burada hem de Kraliçeler Vadisi'nde) mezar sayısında bir artış görüldü (sırasıyla KV5 ve KV3). Vadide gömülü olmayan veya mezarı bulunamayan bazı krallar var: II. Thutmose, Dra' Abu el-Naga'ya gömülmüş olabilir (mumyası Deir el-Bahari mezar önbelleğinde olmasına rağmen), Smenkhkare'nin cenazesi hiçbir zaman bulunamadı ve VIII Ramses başka bir yere gömülmüş gibi görünüyor.

Piramit Çağında, bir kralın piramit mezarı, piramidin yakınında bulunan bir morg tapınağı ile ilişkilendirildi. Krallar Vadisi'ndeki kralların mezarları gizlendiğinden, kralların morg tapınakları, mezar alanlarından uzakta, Teb'e bakan ekim alanına daha yakındı. Bu morg tapınakları, Teb nekropolünde düzenlenen çeşitli festivaller sırasında ziyaret edilen yerler haline geldi.

Mezarlar, bu vadi ile Kraliçeler Vadisi arasında Teb'e bakan küçük bir vadide bulunan Deir el-Medina köyünün işçileri tarafından inşa edilmiş ve dekore edilmiştir. İşçiler, Theban tepeleri üzerinden çeşitli yollardan mezarlara gitmişlerdir. Bu işçilerin günlük yaşamları, mezarlarda ve resmi belgelerde kayıtlı olmaları nedeniyle oldukça iyi bilinmektedir. Belgelenen olaylar arasında belki de en dikkat çekeni, Torino Grev Papirüsü'nde ayrıntıları verilen ilk kayıtlı işçi grevidir.

Vadinin keşfi

Doğu Vadisin merkezi, KV62'nin çevresi

Bir kral mezarının girişi, 1821'de çizildi

Horemheb mezarının girişi, 1908'de mezarın keşif anı

Vadi, son iki yüzyıldır modern Mısırbilim araştırmalarının ana odak noktası olmuştur. Bu zamandan önce, antik çağda (özellikle Roma döneminde) turizm için bir yerdi. Alan, antik Mısır araştırmalarındaki, antik çağ avcılığıyla başlayan ve tüm Teb Nekropolü'nün bilimsel kazısı ile biten değişiklikleri göstermektedir. Aşağıda belirtilen keşif ve araştırmalara rağmen, mezarlardan sadece on biri aslında tamamen kaydedilmiştir.

Mezarların çoğunda bu antik turistler tarafından yazılmış grafiti var. Jules Baillet, Fenike, Kıbrıs, Likya, Kıpti ve diğer dillerde daha az sayıda grafiti ile birlikte 2.100'ün üzerinde Yunan ve Latin grafiti örneği tespit edildi. Antik grafitilerin çoğu, binden azını içeren KV9'da bulunur. En erken pozitif tarihli grafiti MÖ 278'e kadar uzanır.

1799'da Napolyon'un Mısır seferi üyeleri (özellikle Vivant Denon) bilinen mezarların haritalarını ve planlarını çizdiler ve ilk kez Batı Vadisi'ni kaydettiler. Description de l'Égypte, Teb çevresindeki alanla ilgili bilgileri içerir.

On dokuzuncu yüzyılda Teb çevresindeki bölgede Avrupalı kaşiflerin keşifleri devam etti. Yüzyılın başlarında bölge, 1816'da Batı Vadisi'ndeki Ay (WV23) ve ertesi yıl I. Seti (KV17) dahil olmak üzere birçok mezar keşfeden Henry Salt için çalışan Giovanni Belzoni tarafından ziyaret edildi. Ziyaretlerinin sonunda Belzoni, tüm mezarların bulunduğunu ve kayda değer hiçbir şey bulunmadığını açıkladı. Aynı zamanda, Fransız Başkonsolosu ve Belzoni ile Salt'ın büyük rakibi Bernardino Drovetti de çalışıyordu. 1821'den 1832'ye kadar Mısır'da yaşayan John Gardner Wilkinson, o dönemde açık olan mezarlardaki birçok yazıt ve sanat eserini kopyaladı. Wilkinson'ın vadide kaldığı süre boyunca hala tamamlanmamış olsa da hiyerogliflerin deşifre edilmesi, onun mezarlardaki yazıtlara dayanarak Yeni Krallık hükümdarlarının bir kronolojisini oluşturmasını sağladı. O zamandan beri kullanılan mezar numaralandırma sistemini de eklemelerle kurmuştur.

Yüzyılın ikinci yarısı, eski eserleri basitçe toplamak yerine korumak için daha uyumlu bir çaba gördü. Auguste Mariette'in Mısır Eski Eserler Servisi, önce 1883'te Eugène Lefébure, ardından 1888'in başlarında Jules Baillet ve Georges Bénédite ve son olarak 1898-1899'da Victor Loret ile vadiyi keşfetmeye başladı. Loret, listeye 16 mezar daha ekledi ve daha önce keşfedilmiş olan birkaç mezarı araştırdı. Bu süre zarfında Georges Daressy KV9'u araştırdı.

Gaston Maspero, Mısır Eski Eserler Dairesi başkanı olarak yeniden atandığında, vadinin keşfinin doğası yeniden değişti. Maspero, İngiliz arkeolog Howard Carter'ı Yukarı Mısır Baş Müfettişi olarak atadı ve genç adam birkaç yeni mezar keşfetti ve KV42 ve KV20'yi temizleyerek birkaç mezar daha keşfetti.

20. yüzyılın başlarında, Amerikalı kaşif Theodore M. Davis, vadi için kazı izni aldı. Ekibi (çoğunlukla Edward R. Ayrton tarafından yönetilen) birkaç kraliyet ve kraliyet dışı mezar keşfetti (KV43, KV46 ve KV57 ). 1907'de KV55'teki olası Amarna Dönemi önbelleğini keşfettiler. Tutankhamun'un gömülmesinden geriye kalanların (KV54 ve KV58'den çıkarılan eşyalar) olduğunu düşündüklerinden, vadinin tamamen araştırıldığı ve başka mezar bulunmayacağı açıklandı. Davis'in 1912 tarihli yayını, Harmhabi ve Touatânkhamanou Mezarları kitabı "Korkarım ki Krallar Vadisi artık tükendi" yorumuyla kapanır.

Davis'in 1915'in başlarında ölümünden sonra, Lord Carnarvon vadiyi kazmak için imtiyaz aldı ve yeni keşifler için Howard Carter'ı görevlendirdi. Sistematik bir araştırmadan sonra, Kasım 1922'de Tutankhamun'un (KV62) gerçek mezarını keşfettiler.

Vadiyi keşfetmek için çeşitli seferler devam etti ve bölgenin bilgisine büyük ölçüde katkıda bulundu. 2001 yılında Teb Haritalama Projesi, mezarlar için yeni işaretler tasarladı ve açık mezarların bilgi ve planlarını üretti.

Mezarların analizi

Konum

Mezar girişlerini gösteren Doğu Vadisinin haritası

En eski mezarlar, kayalık yamaçların tepesinde, fırtınayla beslenen şelalelerin (KV34 ve KV43) altındaki kayalıklarda bulunuyordu. Bu yerler dolduğunda, mezarlar vadi tabanına indi ve vadi tabanı enkazla doldukça yavaş yavaş yamaçlara doğru hareket etti. Bu, vadi tabanında gömülü olan KV62 ve KV63 mezarlarının yerini açıklıyor.

Mimarisi

Genel mezar planı, bir veya daha fazla salondan (muhtemelen güneş tanrısının yeraltı dünyasına inen yolunu yansıtan) mezar odasına inen uzun eğimli kayaya oyulmuş bir koridordan oluşuyordu. Vadideki erken dönem mezarlarda, koridorlar en az bir kez 90 derece döner (örneğin KV43, IV. Thutmose mezarı) ve en erkenlerinde kartuş şeklinde mezar odaları vardı (örneğin, KV43, IV. Thutmose mezarı).

Bu yerleşim "Bükülmüş Eksen" olarak bilinir, Gömüldükten sonra üst koridorların molozla doldurulması ve mezarın girişinin gizlenmesi amaçlanmıştır. Amarna Dönemi'nden sonra, yerleşim düzeni kademeli olarak, bir ara "Düz Eksen" (Horemheb'in mezarı, KV57 bu yerleşimin tipik bir örneğidir ve bazen halka açık olan mezarlardan biridir), genel olarak "Düz Eksen" e doğru düzleştirilmiştir. Mezarların eksenleri düzleştikçe eğimler de azaldı. Yirminci Hanedanlığın sonlarında neredeyse ortadan kayboldular.

Çoğu mezar için ortak olan bir başka özellik de, sel sularının mezarın alt kısımlarına girmesini engellemeyi amaçlayan bir bariyer olarak ortaya çıkmış olabilecek kuyulardır. Daha sonra bu kuyular sembolik bir şaft olarak "büyülü" bir amaç için geliştirildiği düşünülüdü.. Daha sonraki Yirminci Hanedanlıkta, kuyu bazen kazılmadı, ancak kuyu odası hala mevcuttu.

Dekorasyon

KV2'den bir duvar dekor detayı

I. Seti'nin mezarından bir sütun

Kraliyet mezarlarının çoğu dini metinler ve resimlerle süslenmiştir. İlk mezarlar, güneş tanrısının gecenin on iki saati boyunca yolculuğunu anlatan Amduat'tan ("Yeraltı Dünyasında Olan") sahnelerle süslenmiştir. Horemheb döneminden itibaren mezarlar, güneş tanrısının geceyi bölen on iki kapıdan geçtiğini gösteren ve mezar sahibinin gece boyunca kendi güvenli geçişini sağlayan Kapılar Kitabı ile süslenmiştir. Bu en eski mezarlar genellikle seyrek olarak dekore edilmişti ve kraliyete ait olmayan nitelikte olanlar tamamen bezemesizdi.

Ondokuzuncu Hanedanlığın sonlarında, yeraltı dünyasını tanrıların yanı sıra güneşin geçmesini ve onları hayata döndürmesini bekleyen ölülerin bulunduğu devasa mağaralara bölen Mağaralar Kitabı, mezarların üst kısımlarına yerleştirildi. IV. Ramesses'in mezarında tam bir versiyonu belirir. III Ramses'in cenazesi, yeraltı dünyasının dört bölüme ayrıldığı, Naunet tarafından dünyadan çekilen güneş diskinde doruğa ulaşan Dünya Kitabı'na bakar.

Gömü odalarının tavanları (I. Seti'in gömülmesinden itibaren) Göklerin Kitabı olarak resmîleşen ve yine güneşin gecenin on iki saati boyunca yolculuğunu anlatan şeyle süslenmiştir. Yine I. Set'in zamanından itibaren, güneş tanrısına uzun bir ilahi olan Ra'nin Ayini ortaya çıkmaya başladı.

Mezar parçaları

Her defin, ahirette rahat bir yaşam sürmesini sağlayacak ekipmanlarla donatılırdı. Ayrıca mezarlarda, şabtiler ve ilahi figürinler gibi büyü ritüellerini gerçekleştirmek için kullanılan eşyalar da bulunuyordu. Eşyalardan bazıları kral tarafından yaşamı boyunca kullanılmış olabilir (örneğin Tutankhamun'un sandaletleri) ve bazıları da cenaze töreni için özel olarak yapılmıştır.

Mezarların numaralandırılması

Modern kısaltma "KV", "Krallar Vadisi" (King's Valley) anlamına gelir. 1827'de Wilkinson, o sırada Doğu Vadisi'nde açık olan 21 mezarın girişlerine, vadi girişinden başlayıp güneye doğru hareket ederek KV numaralarını çizdi ve Batı Vadisi'ndeki dört mezarı WV1'den WV4'e kadar etiketledi. Batı Vadisi'ndeki mezarlar daha sonra Doğu Vadisi numaralandırma sistemine WV22'den WV25'e kadar dahil edildi ve Wilkinson'ın zamanından beri açılan mezarlar listeye eklendi. Rakamlar KV1'den (Rameses VII) KV64'e (2012'de keşfedilmiştir) kadar değişmektedir. 19. yüzyılın başlarından bu yana, antikacılar ve arkeologlar, 20. yüzyılın başında bilinen toplam 61 mezar ile mezarları temizledi ve kaydetti. KV5 ancak 1990'larda, önceki araştırmacılar tarafından önemsiz olduğu gerekçesiyle reddedildikten sonra yeniden keşfedildi. Mezarların bir kısmı boş, bir kısmı ise sahibine ait olduğu belli değil, bir kısmı ise sadece depo olarak kullanılan çukurlardan ibaret. Krallar Vadisi'ndeki açık mezarların çoğu Doğu Vadisi'nde bulunur ve çoğu turistik tesisin bulunduğu yer burasıdır.

On sekizinci hanedan mezarları

Erken 18. Hanedana mezarlarına ait bükülmüş eksen tipolojisi

Vadideki On sekizinci Hanedan mezarları dekorasyon, stil ve konum bakımından oldukça farklıdır. İlk başta sabit bir plan yokmuş gibi görünüyor. Hatshepsut'un mezarı benzersiz bir şekle sahiptir, girişten 200 metreden fazla kıvrılır ve aşağı döner, böylece mezar odası yüzeyden 97 metre aşağıdadır. Mezarlar giderek daha düzenli ve resmi hale geldi ve III. Thutmose ve IV. Thutmose, KV34 ve KV43'ünkiler, hem eğik eksenleri hem de basit süslemeleri ile On Sekizinci Hanedan mezarlarının güzel örnekleridir.

Bu dönemin belki de en heybetli mezarı Batı Vadisi'nde bulunan III. Amenhotep'e WV22'nin mezarıdır. 1990'larda Japonya'daki Waseda Üniversitesi'nden bir ekip tarafından yeniden araştırıldı, ancak halka açık değil.

Aynı zamanda, güçlü ve nüfuzlu soylular kraliyet ailesiyle birlikte gömülmeye başlandı; Bu mezarların en ünlüsü Yuya ve Tjuyu'nun ortak mezarı KV46'dır. Muhtemelen Kraliçe Tiye'in ebeveynleriydiler. Tutankhamun'un mezarı keşfedilene kadar, bu, Vadi'de keşfedilen mezarların en iyi korunmuş olanıydı.

Amarna dönemi mezarları

Amarna sonrası hareketli eksen mezar tipolojisi

Amarna Dönemi'nin sona ermesinden sonra kraliyet mezarlarının Teb'e dönüşü, kraliyet mezarlarının düzeninde bir değişikliği işaret eder; ara 'devrilmiş eksen' yavaş yavaş daha sonraki hanedanların 'düz eksen'ine yol açar. Batı Vadisi'nde Akhenaten için başlatıldığı düşünülen bir mezar başlangıcı var, ancak bu bir geçit ve bir dizi basamaktan başka bir şey değil. Tutankhamun'un halefi Ay'ın mezarı yakındadır. Bu mezarın Tutankhamun için başlatılmış olması (dekorasyonu benzer bir tarzda), ancak daha sonra Ay'ın cenazesi için gasp edilmiş olması muhtemeldir. Bu, KV62'nin Ay'ın orijinal mezarı olabileceği anlamına gelir ve bu da bir kraliyet mezarı için daha küçük boyutu ve sıra dışı düzeni açıklar.

Diğer Amarna Dönemi mezarları, Doğu Vadisi'nin merkezinde, birkaç Amarna Dönemi kraliyetinin mezarlarını içerebilecek olası bir mumya gizlenme yeri (KV55) ile daha küçük, merkezi bir alanda yer almaktadır. (Tiye ve Smenkhkare veya Akhenaten)

Vadi merkezinde, modern Batı arkeolojisinin belki de en ünlü keşfi olan Tutankhamun'un gömülmesi yer almaktadır. Burada Howard Carter tarafından 4 Kasım 1922'de keşfedildi, temizleme ve koruma çalışmaları 1932'ye kadar devam etti. Bu, mezar soyguncularının girmesine rağmen hala büyük ölçüde bozulmamış olan keşfedilen ilk kraliyet mezarıydı. Ve KV63'ün 10 Mart 2005'teki kazısına kadar, vadideki son büyük keşif olarak kabul edildi. Mezar eşyalarının zenginliğine rağmen, Tutankhamun nispeten küçük bir kraldı ve diğer önemli kral mezarlarında muhtemelen daha fazla hazine vardı.

KV62 ve KV63 ile aynı merkezi alanda, 28 Temmuz 2006'da ilan edilen bir mezar veya oda olduğuna inanılan bir radar anomalisi olan KV64'tür. Resmi bir tanım değildi ve bir mezarın gerçek varlığı Eski Eserler Konseyi tarafından reddedildi. Ancak 2012'de yapılan kazılarda mezarın varlığı netleşti. İçindeki bezemelerin deşifre edilmesinden sonra mezarın Yirminci hanedanda önemli bir rahip olan Nehmes Bastet'e ait olduğu tespit edildi.

Horemheb mezarı (KV57) nadiren ziyaretçilere açıktır, ancak birçok benzersiz özelliğe sahiptir ve kapsamlı bir şekilde dekore edilmiştir. Dekorasyon, Amarna öncesi mezarlardan sonraki 19. hanedan mezarlarına geçişi göstermektedir.

On dokuzuncu hanedan mezarları

19-20. Hanedana ait düz eksenli mezar tipolojisi

Merneptah'ın taş lahti (KV8)

Ondokuzuncu Hanedan, mezar düzeni ve dekorasyonunda daha fazla standardizasyon görüldü. Hanedanlığın ilk kralı I. Ramses'in mezarı, kralın ölümü nedeniyle aceleyle bitirildi ve kesik bir inen koridor ve bir mezar odasından biraz daha fazlasıdır. Bununla birlikte, KV16 canlı bir dekorasyona sahiptir ve hala kralın lahitini içerir. Merkezi konumu, onu daha sık ziyaret edilen mezarlardan biri yapar. Mezar girişi ve geçişi ile süslemenin gelişimini göstermektedir.

Oğlu ve halefi I. Seti'in mezarı KV17 (Belzoni'nin mezarı, Apis'in mezarı veya Necho'nun oğlu Psammis'in mezarı olarak da bilinir), genellikle vadideki en güzel mezar olarak kabul edilir. Kapsamlı kabartma çalışmaları ve resimleri vardır. 1817'de Belzoni tarafından yeniden keşfedildiğinde, o günü "şanslı bir gün" olarak nitelendirdi.

I. Seti'nin oğlu II. Ramses (Büyük Ramses), KV7 adlı devasa bir mezar inşa etti, ancak bu mezar harap durumda. Şu anda Christian Leblanc liderliğindeki bir Fransız-Mısır ekibi tarafından kazı ve koruma altında. Mezar, babasının mezarı ile aynı uzunlukta ve daha geniş bir alana sahiptir.

Aynı zamanda kendi mezarının tam karşısında, II. Ramesses'in sayısız oğulları için inşa ettiği KV5 mezarı vardır. Bilinen 120 odası ve devam eden kazı çalışmaları ile muhtemelen vadideki en büyük mezardır. Mezarın 18. hanedan döneminden kazılmış ancak kullanılmayan bir mezarın II. Ramses tarafından genişletildiği düşünülmektedir. Aslen antik çağda açılmış (ve soyulmuş), alçakta yatan bir yapıdır ve bazen bölgeyi vuran sel baskınlarına özellikle eğilimlidir. Yüzyıllar boyunca tonlarca molozla doldu ve nihayetinde devasa boyutunu gizledi. Şu anda halka açık değil.

II. Ramses'in oğlu ve nihai halefi olan Merenptah'ın mezarı antik çağlardan beri açıktır; 160 metre uzanır ve bir zamanlar iç içe geçmiş dört lahit içeren bir mezar odasıyla son bulur. İyi dekore edilmiş, genellikle çoğu yıl halka açıktır.

Hanedanlığın son kralları da vadide, hepsi aynı genel düzen ve dekorasyon modelini takip eden mezarlar inşa etti. Bunlar arasında özellikle tavanı iyi dekore edilmiş Siptah'ın mezarı dikkat çekicidir.

Yirminci hanedan mezarları

Twosret ve Setnakhte'in mezarına inen koridor

Hanedanlığın ilk hükümdarı Setnakhte'nın mezarı vadinin en ilginç ve dramatik mezarlarından biridir. Aslında kendisi için iki mezar yaptırmıştı. Oğlu Ramesses III'ün mezarını da kazmaya başlayınca başka firavunun (Amenmesse) mezarının duvarlarına denk geldi kazıyı durdurdu. Nedendir bilinmez kendisi için kazdığı iki farklı mezara da defnedilmekten vazgeçti (jeolojik nedenler düşünülmektedir). Ondokuzuncu Hanedan kadın firavunu Twosret, KV14'ün mezarını gasp etti ve genişletti. Mezardaki Twosret'in betimleyen kadın bezemelerini erkek vücutlarına çevirdi. Bu nedenle, bu mezarın iki mezar odası vardır, daha sonraki uzantılar burayı 150 metrenin üzerindeki Kraliyet mezarlarının en büyüklerinden biri yapar. Ramses III'ün mezarı babası Setnakhte tarafından kazılmaya başlanmıştı, ama başka mezarında duvarına denk gelince durdurmuştu. III. Ramses kendisi için kazılan bu mezarı kendi hükümdarlığı döneminde inşasını tekrar başlattı ve genişletti. (süslenmesinden dolayı Bruce's Tomb veya The Harper's Tomb olarak da bilinen KV11), vadideki en büyük mezarlardan biridir ve ziyarete açıktır. Merkezi 'dinlenme alanına' yakın bir konumdadır ve konumu ve muhteşem dekorasyonu burayı turistler tarafından en çok ziyaret edilen mezarlardan biri yapmaktadır.

III. Ramses'in mezarı, KV11

IX. Ramses'in mezarı, KV6

Ramses III'ün halefleri ve çocukları, düz eksenleri olan mezarlar inşa ettiler. Hepsinin benzer süslemeleri vardı. Bunlar arasında dikkat çeken, antik çağlardan beri açık olan ve büyük miktarda hiyeratik grafiti içeren Ramses IV'ün mezarı KV2'dir. Mezar çoğunlukla sağlamdır ve çeşitli dini metinlerden sahnelerle süslenmiştir. Ramesses V ve Ramesses VI, KV9'un (Memnon Mezarı veya La Tombe de la Métempsychose olarak da bilinir) ortak mezarı, dini metinlerden resimli sahneleri tasvir eden birçok batık kabartma oymayla süslenmiştir. Antik çağlardan beri açık, eski Yunanca, Latince ve Kıpti dilinde yazılmış binden fazla grafiti örneği içeriyor. Bu mezarın kazılmasından ve daha sonra temizlenmesinden elde edilen ganimetler, daha sonra işçi kulübelerinin inşası ile birlikte, KV62'nin daha önceki gömülmesini kapsıyordu ve bu mezarı daha önceki keşif ve yağmalardan koruyan şeymiş gibi görünüyor.

Bu hanedandan bir başka kayda değer mezar, Mentuherkhepshef'in (Ramses IX'un oğlu) mezarı KV19'dur. Bu küçük mezar, sadece dönüştürülmüş, bitmemiş bir koridordur, ancak dekorasyon kapsamlıdır. Mezar yeni restore edilerek ziyarete açılmıştır.

Yirmi birinci hanedan ve nekropolün düşüşü

Yeni Krallığın sonunda, Mısır uzun bir siyasi ve ekonomik gerileme dönemine girmişti. Teb'teki rahipler güçlendi ve Yukarı Mısır'ı etkin bir şekilde yönetirken, Tanis'ten hüküm süren krallar Aşağı Mısır'ı kontrol etti. Yirmi Birinci Hanedanlığın başlangıcında, Amun'un Yüksek Rahibi I Pinedjem kartuşunu KV4'e ekleyerek açık mezarları kullanma girişimleri yapıldı.

21. Hanedanlık döneminde çeşitli nedenlerden ötürü vadi ağır bir şekilde yağmalanmaya başladı, bu yüzden Yirmi Birinci Hanedanlık döneminde Amun rahipleri mezarların çoğunu açtı ve mumyaları daha iyi korumak için üç mezara taşıdı. Cesetleri hırsızlardan daha fazla korumak için hazinenin çoğunu çıkardılar. Bunların çoğu daha sonra Deir el-Bahari (TT320 olarak bilinir) yakınlarındaki tek bir gizli alana taşındı. Bazı mısırbilimciler bu mezarların 21. Hanedan döneminde ekonomik çöküşten dolayı dönemin firavunlarının emriyle yağmalandığı düşünmektedir.

Hatshepsut'un ünlü tapınağına bakan kayalıklarda bulunan bu toplu yeniden cenaze töreninde çok sayıda kraliyet mumyası vardı. Büyük bir düzensizlik içinde bulundular, birçoğu diğerlerinin tabutuna konuldu ve birçoğunun kimliği hala bilinmiyor. Diğer mumyalar, çoğu kraliyet olan bir düzineden fazla mumyanın daha sonra yeniden yerleştirildiği Amenhotep II'nin mezarına taşındı.

Geç Üçüncü Ara Dönem ve sonraki dönemlerde, açık mezarların çoğuna müdahaleci gömü yapılmıştır. Kıpti zamanlarında, bazı mezarlar kilise, ahır ve hatta ev olarak kullanılmıştır.

Krallar Vadisi'ndeki küçük mezarlar

Krallar Vadisi'ndeki 65 numaralı mezarın çoğu, ya şu anda çok az bilgi verdiğinden ya da araştırmalarının sonuçlarının kaşifler tarafından çok az kaydedildiğinden, küçük mezarlar olarak kabul edilebilir. Bazıları çok az ilgi gördü ya da sadece gelişigüzel bir şekilde not edildi. Bu mezarların çoğu küçüktür ve genellikle odaya açılan bir koridor veya bir dizi koridor içeren bir şaft veya merdivenle erişilen tek bir mezar odasından oluşur.

Bununla birlikte, bazıları daha büyük, çok odalı mezarlardır. Bu küçük mezarlar çeşitli amaçlara hizmet etti: bazıları daha az kraliyet mensubu veya özel cenazeler için tasarlandı, bazıları hayvan mezarları içeriyordu ve bazıları da görünüşe göre hiçbir zaman birincil mezar yeri olarak kullanılmadı. Birçok durumda bu mezarlar ikincil işlevlere de hizmet etti ve daha sonra bu ikincil faaliyetlerle ilgili müdahaleci materyaller bulundu. Bu mezarlardan bazıları antik çağlardan beri açıkken, çoğu 19. ve 20. yüzyılın başlarında vadideki keşiflerin yüksekliği sırasında keşfedilmiştir.

Mezar hırsızları

Tutankhamun'un mezarı 1922'de soyulmamış halde bulundu, KV62

Mayer B. Papirüsü VI. Ramses'in mezarındaki hırsızlığı kaydetmiştir

Mısır'daki hemen hemen tüm mezarlar yağmalanmıştır. Mezar soyguncularının denemelerini anlatan birkaç papirüs bulunmuştur. Bunlar çoğunlukla Geç Yirminci Hanedanlıktan kalmadır. Bunlardan biri olan Papirüs Mayer B, Ramses VI'nın mezarının soygununu anlatır ve muhtemelen MÖ 1118 civarında X. Ramses'in sekizinci veya Dokuzuncu yılında yazılmıştır.

Papirüsün bir kısmında şu yazılıdır;

Yabancı Nesamun bizi aldı ve bize Kral VI. Ramses'in mezarını gösterdi. Ve dört günümü bunun içine girerek geçirdim, beşimiz de oradaydık. Mezarı açıp içine girdik. Bronzdan bir kazan, bronzdan üç leğen bulduk.

Suçlarını itiraf eden hırsız, mezardan toplanan ganimetin eşit olarak paylaşılması konusunda soyguncular arasında küçük bir tartışma çıktığını da sözlerine ekliyor.

Mezarlar değerli eşyalarla doluydu, bu nedenle hırsızlar için onları soymak için temel bir motivasyondu. Hırsızlar genellikle mumyaların odalarını ve cesetlerini yağmaladılar ve değerli metaller ve taşlar, en yaygın altın ve gümüş, çarşaflar ve ilaçları alıyorlardı. Çoğu zaman mezarlar, mumyalarla birlikte gömülen değerli eşyaların çoğu bozulabilir olduğu için henüz tazeyken soyulurdu

Antik Mısırdaki en büyük mezar hırsızlığı, XI. Ramses döneminde başlayan iç savaş sırasında da resmi bir yağmaya maruz kalmış gibi görünüyor. Mezarlar açıldı, tüm değerli eşyalar çıkarıldı ve mumyalar iki büyük kutuda toplandı. Kutulardan biri II Amenhotep'in mezarındaydı, içinde on altı tane mumya vardı ve diğer kutu da I Amenhotep'in mezarında saklanmıştı. Birkaç yıl sonra çoğu, kırk kraliyet mumyası ve tabutlarını içeren Deir el-Baharideki gizli mumya alanına taşındı. Bu büyük yağma döneminde sadece yerleri kaybolan mezarlar bu süre zarfında rahatsız edilmedi. (KV62, KV63 ve KV46, hem KV62 hem de KV46 kapatıldıktan kısa bir süre sonra soyulmuş olsa da)

Dünyanın yedi harikasından en eskisi olan Giza Piramidi, Eski Krallığın en güçlü hükümdarı Kral Khufu tarafından yaptırılmıştır. Piramitlerin en büyüğünde, hırsızları mezarı soymaktan caydırmak için bir tünel sistemi yerleştirildi. Kaynaklar, MS dokuzuncu yüzyıla kadar piramidin soyguncular tarafından dokunulmadan mühürlü kaldığını ileri sürüyor, ancak bu davetsiz misafirler, Kral'ın odasına girdiklerinde mumyanın alındığını ve lahdin açıldığını gördüklerini de ima ediyor. Mezarlar, değerli eşyaları için değil, aynı zamanda orijinal birincil amaçları için arandı. Bir kez soyulduktan sonra, boş bir mezar başka bir mumya için bir mezar yeri olarak kullanılabilir, bu tam olarak Giza piramitlerinin en küçüğünde olan şeydir.

Howard Carter 1922'de Tutankhmun'un mezarını bulduğunda lahit ve hazineler yerindeydi ancak mezar daha önce açılmıştı. Kral odasının duvarında bir kırık vardı ve bu kırığın tamir izi belirgindi. Lahtin üzerindeki mühür de kırılmıştı. Nedeni bilinmeyen bir şekilde hırsızlar hazine ve lahti soymamıştı

Turizm

Mezarların çoğu halka açık değildir (mezarların 18'i açılabilir, ancak aynı anda nadiren açıktır) ve yetkililer restorasyon çalışmaları için açık olanları zaman zaman kapatmaktadır. KV62'ye gelen ziyaretçi sayısı, mezara giriş için ayrı bir ücret alınmasına neden oldu. Batı Vadisi'nin yalnızca bir açık mezarı var - Ay'ınki - ve bu mezarı ziyaret etmek için ayrı bir bilet gerekiyor. Tur rehberlerinin artık mezarların içinde ders vermesine izin verilmiyor ve ziyaretçilerin mezarlar arasında sessizce ve tek sıra halinde ilerlemeleri istenmektedir. Bu, mezarlarda geçirilen süreyi minimuma indirmek ve kalabalığın süsleme yüzeylerine zarar vermesini önlemek içindir.

1997 yılında, 58 turist ve dört Mısırlı, Al-Gama'a al-Islamiyya'dan İslamcı militanlar tarafından yakındaki Deir el-Bahari'de katledildi. Bu, bölgedeki turizmde genel bir düşüşe yol açtı.

Haftanın çoğu günü ana vadiyi ortalama 4.000 ila 5.000 turist ziyaret eder. Halka açık tek bir mezar olduğu için Batı Vadisi çok daha az ziyaret edilmektedir.

Ayrıca bakınız

• Krallar Vadisi'ndeki mezarların listesi
• Kraliçeler Vadisi
• Horemheb'in mezarı (KV57)
• Tutankhamun'un mezarı (KV62)
• KV17

Dış bağlantılar

• Teb Haritacılık Projesi – Mezarların detaylı haritalarına ulaşılabilir (İngilizce)