José López Portillo
| José López Portillo | |
|---|---|
| |
| 58. Meksika Başkanı | |
| Görev süresi 1 Aralık 1976 - 30 Kasım 1982 | |
| Yerine geldiği | Luis Echeverría |
| Yerine gelen | Miguel de la Madrid |
| Meksika Finans Bakanı | |
| Görev süresi 29 Mayıs 1973 - 22 Eylül 1975 | |
| Başkan | Luis Echeverría |
| Yerine geldiği | Hugo B. Margáin |
| Yerine gelen | Mario Ramón Beteta |
| Federal Elektrik Komisyonu Direktörü | |
| Görev süresi 18 Şubat 1972 - 29 Mayıs 1973 | |
| Yerine geldiği | Guillermo Villarreal Caravantes |
| Yerine gelen | Arsenio Farell Cubillas |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 16 Haziram 1920 Meksiko, Meksika |
| Ölüm | 17 Şubat 2004 (83 yaşında) Mexico City, Mexico |
| Defin yeri | Cemeterio Militar Meksiko, Meksika |
| Evlilik(ler) | Carmen Romano (e. 1951; b. 1991) Sasha Montenegro (e. 1995)
|
| Akraba(lar) | José López Portillo y Weber (baba) Refugio Pacheco Villa-Gordoa (anne) |
| Bitirdiği okul | National Autonomous University of Mexico |
| İmzası | 
|
José Guillermo Abel López Portillo y Pacheco (16 Haziran 1920 - 17 Şubat 2004), 1976'dan 1982'ye kadar Meksika'nın 58. Başkanı olarak görev yapan Kurumsal Devrimci Parti'ye (PRI) bağlı bir Meksikalı avukat ve politikacıydı. López Portillo, 1976 Meksika Cumhurbaşkanlığı seçiminde tek aday ve Meksika tarihinde rakipsiz olarak seçim kazanan tek Cumhurbaşkanı oldu.
López Portillo, ekonomik milliyetçi Meksika başkanlarının sonuncusuydu.[1] Görev süresinde, ilk başta yeni petrol rezervlerinin keşfinden sonra ulusal petrol endüstrisine yapılan ağır yatırımlar ve ekonomik büyüme damgasını vurdu, ancak daha sonra uluslararası petrol fiyatlarının düşüşü ciddi bir borç krizine yol açtı ve Meksika'yı temerrüt ilan etmek zorunda bıraktı.[2] Krizin bir sonucu olarak yönetiminin son aylarında yaygın sermaye kaçışı gerçekleşmiş ve López Portillo'nun görevden ayrılmadan üç ay önce bankaları kamulaştırmasına neden olmuştur.[3] Başkanlığı döneminde hükûmetin yaygın yolsuzluğu ve kayırmacılık da belirgindi.[4][5]
Görevden ayrıldıktan kısa bir süre sonra, halefi Miguel de la Madrid'in başkanlığı sırasında López Portillo yönetimi altında çalışan çok sayıda memur yolsuzluktan yargılanmıştır. En kötü şöhretli örnekler Arturo Durazo ve Jorge Díaz Serrano'dur. López Portillo'nun da yolsuzluğa karıştığından şüphelenilmesine rağmen, hiçbir zaman herhangi bir suçla suçlanmamıştır.[5][6]
Gençliği ve eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]López Portillo Mexico'da doğdu Babası bir mühendis, tarihçi, araştırmacı ve akademisyen olan José López Portillo y Weber (1888-1974), annesi Refugio Pacheco y Villa-Gordoa'dır. Avukat ve politikacı José López Portillo y Rojas'ın torunuydu. Bir başka atası, 18. yüzyılda Audiencia de Nueva Galicia'da bir Kraliyet hakimiydi. Bugünün Britanya Kolombiyası'ndaki Georgia Boğazı'na ilk giren ve şimdi Vancouver'ın yer aldığı bölgeyi ilk kez gören bir İspanyol kaşif olan José María Narváez'in (1768-1840) büyük-büyük-büyük torunuydu. siyasi kariyerini başlamadan önce Ulusal Özerk Meksika Üniversitesi'nde (UNAM) hukuk eğitimi aldı.
Kariyeri
[değiştir | kaynağı değiştir]Mezun olduktan sonra siyasi kariyerine 1959'da Kurumsal Devrim Partisi (PRI) ile başladı. 1973-1975 yılları arasında yakın bir çocukluk arkadaşı olan Luis Echeverría hükûmetinde maliye bakanı olarak görevlendirilmeden önce iki selefinin idarelerinde çeşitli görevlerde bulundu.
Başkanlık
[değiştir | kaynağı değiştir]İç politika
[değiştir | kaynağı değiştir]
López Portillo 1976'da rakipsiz girdiği seçimde seçildi, ancak her halükarda kazanacağı belli olan PRI'ın adayı olduğu için kazanması kesindi. Bugüne dek tek adaylı bir seçimde yarışan son Meksika cumhurbaşkanıdır.
Göreve girdiğinde Meksika ekonomik bir krizin ortasındaydı. Ülkenin kamuya ait petrol şirketi Petróleos Mexicanos (Pemex) tarafından Veracruz ve Tabasco eyaletlerinde yeni petrol rezervlerinin keşfinden elde edilen gelirlerle Meksika'nın ekonomik gelişimini teşvik etmek için iddialı bir program üstlendi. 1980'de Meksika, Orta Amerika ve Karayip ülkelerine tercihli fiyatlarda petrol satmak için bir dış yardım projesi olan San José Paktı'nda Venezuela'ya katıldı. Desteklediği ekonomik güven, ekonomik büyümede kısa vadeli bir artışa neden oldu, ancak görevinden ayrılmasına doğru ekonomi kötüleşerek ülkenin ciddi bir borç krizine girmesine temerrüde düşmesine yol açtı.[7]
1 Eylül 1982'deki yıllık ulusa seslenişi sırasında ilan edilen son kararlarından biri, ülkenin bankacılık sisteminin kamulaştırılmasını emretmekti.[8]
Cumhurbaşkanlığı döneminde eleştirmenleri onu yolsuzluk ve kayırmacılıkla suçladı.[9]
Başkanlık dönemi sırasında yapılan bir seçim reformuyla Vekiller Meclisi üyelerinin sayısı 400'e çıkartıldı, böylece meclis 300'ü tek koltuklu bölgelerden çoğunluk sistemi (uninominals) ile seçilmiş vekil ve 100'ü nispi temsil (plurinominals) ise seçilmiş vekilden oluşuyordu.[10] Bu reform küçük muhalefet partilerin seçimlerde şansını arttırdı.[11]
Dış politika
[değiştir | kaynağı değiştir]1981'de Kuzey-Güney diyalogu olan Cancun Zirvesi gerçekleşti.[12] Zirveye sanayileşmiş ülkelerden (Kuzey) ve gelişmekte olan ülkelerden (Güney) 22 devlet ve hükûmet başkanı katıldı. López Portillo'nun başkanlık döneminde Meksika, Nikaragua'daki Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesini destekledi. 1977'de diktatör Francisco Franco'nun ölümünden sonra Meksika, İspanya ile diplomatik ilişkilere yeniden başladı. Ayrıca Papa 2. John Paul, Meksika'yı ilk kez ziyaret etti.
Cumhurbaşkanlığı veraseti
[değiştir | kaynağı değiştir]
1 Aralık 1982'de cumhurbaşkanlığı görevinin sona ermesinin ardından López Portillo partisinin geleneğini takip ederek, kendi yerine geçecek iki adayı şahsen seçti. Adaylardan ilki Javier García Paniagua, daha fazla siyasi beceriye sahip birine ihtiyaç duyulursa atanacaktı. Nihayetinde halefi olacak diğer aday, Şubat 1982'de pezonun devalüasyonu ve ardından gelen ekonomik krizden sonra çok daha gerekli görülen finansal ve idari becerileri için seçilen Miguel de la Madrid idi.
López Portillo 1 Eylül 1982'de, Kongre'deki son yıllık konuşmasında ("Informe de Gobierno"), sermaye kaçışından sorumlu işadamları ve bankacıları kınadığı ünlü bir konuşma yaptı, krizin onun hatası olmadığını iddia etti ("ben dümenden sorumluyum, ama fırtına benim hatam değil"), bankaların devletleştirileceğini açıkladı ve başkan olarak yaptığı hatalar ile ekonomik krizden dolayı özür diledi. Meksika'nın fakirlerinin affedilmesini istedikten sonra konuşması sırasında meşhur gözyaşlarına boğuldu.[13] Bununla birlikte, bu tutkulu konuşma imajını onarmak için çok az şey yaptı; Meksika yakın tarihinin en az popüler başkanlarından biri olmaya devam etti.[2]
López Portillo, Kurumsal Devrimci Parti'nin saflarından çıkan son ekonomik milliyetçi başkandı. Sonraki başkanlar serbest ticaret (librecambismo) yanlısıydı.
Kişisel hayatı ve ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]López Portillo'nun ilk eşi Carmen Romano'ydu . Cumhurbaşkanlığı görevinden ayrıldıktan sonra López Portillo, Romano'dan boşandı ve 1995 yılında uzun süredir ortağı olan Yugoslav doğumlu aktris Sasha Montenegro ile evlendi.[14] Nabila ve Alejandro adından iki çocukları oldu, daha sonra ayrıldılar.
8 Mayıs 2006'da ölen Meksikalı romancı Margarita López Portillo'nun kardeşiydi.
83 yaşındayken Mexico City'de zatürree kaynaklı kardiyak komplikasyon sebebiyle öldü.[15]
İmajı
[değiştir | kaynağı değiştir]2012 yılında yapılan ulusal bir ankette, katılımcıların %25'i López Portillo yönetiminin "çok iyi" veya "iyi" olduğunu düşünürken, %17'si "ortalama" bir yönetim olduğunu, %44'ü ise "çok kötü" veya "kötü" yönetim olduğunu belirtti.[16]
Eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Génesis y teoría del Estado moderno (1965).
- Quetzalcóatl (1965).
- Don Q (1975, reimpresiones en 1976 y 1987).[17][18]
- Ellos vienen... La conquista de México (1987).
- Mis tiempos (2 tomos, 1988).
- Umbrales (1997).
- El súper PRI (2002).
Ödüller
[değiştir | kaynağı değiştir]
Katolik Isabella Nişanı Şövalye Yakası, İspanya (1977-10-07)[19]
III. Charles Nişanı Şövalye Yakası, İspanya (1978)[20]
Seraphim Kraliyet Nişanı Şövalyesi, İsveç (1980-05-05)
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ A Persistent Revolution. History, Nationalism and Politics in Mexico since 1968. University of New Mexico Press. 2016. ss. 78.
- ^ a b "José López Portillo - Mexico's most reviled president". The Guardian. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018.
- ^ "MEXICO'S AFFLUENT ELITE SHUDDERS OVER DRIVE ON ECONOMIC 'TRAITORS'". New York Times. 22 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018.
- ^ "Lopez Portillo Denies He Became Rich as President". LA Times. 14 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018.
- ^ a b "José López Portillo, President When Mexico's Default Set Off Debt Crisis, Dies at 83". New York Times. 22 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018.
- ^ "CORRUPTION, MEXICAN STYLE". New York Times. 9 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018.
- ^ Historia de México Vol. II. Pearson Educación. 2007. s. 409.
- ^ Mexico: An Encyclopedia of Contemporary Culture and History. ABC-CLIO. 2004. ss. 271.
- ^ Historia de México. Cengage Learning Editores. 2005. s. 519.
- ^ "Nuestro siglo - La Reforma política de 1977". Cámara de Diputados. 26 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013.
- ^ Historia de México. Cengage Learning Editores. 2005. s. 507.
- ^ Historia de México. Cengage Learning Editores. 2005. s. 525.
- ^ "Jose Lopez Portillo". Telegraph. 1 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2018.
- ^ "José López Portillo Mexico's most reviled president". The Guardian. 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013.
- ^ "José López Portillo, President When Mexico's Default Set Off Debt Crisis, Dies at 83". The New York Times. 22 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2013.
- ^ "Zedillo y Fox los ex presidentes de México más reconocidos". Imagen Radio. 26 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2020.
- ^ "Don Q Jose Lopez Portillo - MercadoLibre México" (İspanyolca). Articulo.mercadolibre.com.mx. 20 Nisan 2012. 28 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ "El Universal". El Universal. 10 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2013.
- ^ "Royal Decree 2570/1977" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020.
- ^ "Propuestas, solicitudes y decretos de la Real y muy distinguida Orden de Carlos III". 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2020.
İlgili eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]- Castañeda, Jorge G. Perpetuating Power: How Mexican Presidents Were Chosen. New York: The New Press 2000. 1-56584-616-8
- Krauze, Enrique, Mexico: Biography of Power. New York: HarperCollins 1997. 0-06-016325-9
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Find a Grave'de José López Portillo
- KANDELL, J. José López Portillo, Ex-President of Mexico, Dies at 83 (subscription needed), New York Times February 19, 2004 – article by same author reproduced here [1]23 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Mexico's ex-president Lopez Portillo dies, CNN.com, February 18, 2004.
- GUNSON, P. José López Portillo: Mexico's most reviled president, The Guardian, February 20, 2004.
- ILIFF, L. Few mourn ex-Mexican leader, Dallas Morning News, February 18, 2004 reproduced here [2]23 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- DOYLE, Kate (ed.). Prelude to Disaster: José López Portillo and the Crash of 19762 Ağustos 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., National Security Archive Electronic Briefing Book No. 115.
