Galla (I. Theodosius'un eşi)
| Galla | |
|---|---|
| Roma imparatoriçesi | |
| Hüküm süresi | 387-394 |
| Doğum | 367 sonrası |
| Ölüm | 394 |
| Eş(ler)i | I. Theodosius |
| Çocuk(lar)ı | Gratianus Galla Placidia |
| Hanedan | Valentinianus (doğum ile) Theodosius (evlilik ile) |
| Babası | I. Valentinianus |
| Annesi | Justina |
| Dini | Ariusçuluk[1] |
Galla (ö. 394), I. Theodosius'un ikinci eşi olan Roma imparatoriçesidir. I. Valentinianus ve ikinci eşi Justina'nın kızıdır.
Ailesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Galla'nın babası 364'ten 375'e kadar Batı'nın imparatoruyken, amcası Valens 364'ten 378'e kadar Doğu'yu yönetmiştir. Valentinianus'un önceki evliliğinden, babasının yerine geçen ve 383'e kadar hüküm süren Gratianus adında bir üvey erkek kardeşi vardır.
Galla, ebeveynlerinin evliliğinin dört çocuğundan biri olarak listelenmiştir.[2][3] Kardeşi II. Valentinianus'tu; 375'ten itibaren Gratianus ile ilk ortak imparator, ardından 383'ten 392'deki ölümüne kadar tek meşru Batı Roma İmparatorudur.[4] İki kız kardeşinin isimleri Grata ve Justa idi.[4] Sokrates'e göre ikisi de evli değildi. 392'de hala hayattaydılar ancak daha sonra adları geçmemiştir.[5][6]
Theodosius ile evliliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Galla, 380'lerde üç Roma imparatoru arasındaki çatışma nedeniyle önemli bir role getirildi. 383 yılında Gratianus, Magnus Maximus'un komutası altında büyük bir isyanla karşı karşıya kalırken öldü. Maximus, Britanya, Galya, Hispania ve Dioecesis Africae da dahil olmak üzere Roma İmparatorluğu'nun bir kısmının kontrolünü kurmaya başladı.[7] Başkenti Augusta Treverorum'dan (Treves, Trier) hüküm sürerek, 384'ten itibaren II. Valentinianus ve I. Theodosius tarafından tanınmasını sağlamayı başardı. II. Valentinianus'un toprakları, Mediolanum'dan (modern Milano) yönetilen İtalya ile sınırlıydı.[4]
387'de II. Valentinianus ile Maximus arasındaki ateşkes sona erdi. Maximus Alpleri aşıp Po Ovası'na girdi ve Mediolanum'u tehdit etti. Valentinianus ve Justina başkentlerinden kaçtılar ve o zamanlar Theodosius'un seçilmiş ikametgâhı olan Illyricum'un Praetorian eyaletinin başkenti olan Selanik'e gittiler. Galla onlara eşlik etti.[8] Theodosius o zamanlar dul bir adamdı ve ilk karısı Aelia Flaccilla 386'da ölmüştü.[9]
Theodosius kaçaklara sığınma hakkı vermiş, ancak kararlı bir şekilde harekete geçmesi aylar sürmüş, bu da ilk başta bir iç savaşla mücadele etme konusundaki isteksizliğini göstermektedir.[10] Birincil kaynaklar Theodosius'un amacına ilişkin farklı nedenler vermektedir. Zosimus'a göre, Justina, Theodosius'un kızıyla evlenmesine ancak Maximus'la savaşmayı kabul etmesi halinde izin vereceğinden, annesi Galla'nın önünde ağlayarak görünmesini ayarladıktan sonra imparator, Galla'nın cazibesi sayesinde harekete geçmişti.[11]
Kirroslu Theodoretus ve Tyrannius Rufinus'un anlatımlarında Galla'dan bahsedilmiyor ve neden olarak dini şevk gösteriliyor. Modern bilim insanları bunun yerine her iki masalın da kamusal bir dayanışma imajını yansıttığını düşünmektedirler ve Theodosius'un Maximus'a karşı yürüyüşünün ve Galla ile birleşmesinin siyasi kazanç hesaplamalarına dayandığına inanıyorlar. Evlilik, Valentinianus hanedanıyla olan ittifakını güçlendirecek ve imparatorluk kolejinin daha güçlü bir üyesinden kurtularak yeni kurulan Batılı hükümdarı kontrol etmesine olanak tanıyacaktı.[12][13][14]
İmparatoriçeliği
[değiştir | kaynağı değiştir]Galla, Theodosius ile evlendiğinde, hem Roma imparatoriçesi hem de Theodosius'un ilk evliliğinden olan iki oğlu Arcadius ve Honorius'un üvey annesi olmuştur.
388 yılının Temmuz ve Ağustos aylarında, I. Theodosius ve II. Valentinianus'un birleşik birlikleri Richomeres, Arbogast, Promotus ve Timasius'un önderliğinde Maximus topraklarını işgal ettiler. Maximus bir dizi kayıp yaşadı ve Aquileia'da teslim oldu. 28 Ağustos 388'de oğlu ve sözde eş yönetici Victor ile birlikte idam edildi, ancak ailesinin geri kalanı bağışlandı. Justina'nın evlilik şartı yerine getirilmişti ancak aynı yıl çabalarının sonucunu göremeden öldü.[15]
Theodosius 388-391 yıllarını İtalya'da geçirirken Galla ve üvey oğulları Büyük Saray'da kaldı. Marcellinus Comes'a göre Arcadius onu 390 yılında saraydan kovmuştur.[8] Ancak Arcadius henüz on üç yaşında olduğundan bu karar onun adına yönetenlerin de kararı olabilir.[16]
Theodosius, muhtemelen Galla ve Arcadius arasındaki çatışma nedeniyle Doğu'ya dönmeye karar verdiğinde, Valentinianus'u ve sarayını Milano'dan ve Ambrose'un etkisinden uzakta, Galya'daki Vienne'e yerleştirmiş ve Arbogast'ı Batı eyaletleri için magister militum olarak atamıştır.[17]
15 Mayıs 392'de Valentinianus odasında asılı halde bulundu. Ölümü resmi olarak intihar olarak bildirildi, ancak Arbogast'ın bunda parmağı olduğundan şüpheleniliyordu; bu suçlama Sokrates Skolastikos, Orosius ve Zosimus'un yazılarında da görülmektedir. Sozomenos ise bundan daha az emindi ve II. Valentinianus'un nasıl öldüğüne dair her iki versiyondan da bahsetmiştir.[4]
Galla'nın erkek kardeşinin ölümünden duyduğu üzüntü Zosimus ve Antakyalı John tarafından kaydedilmiştir.[8][18] Aynı yılın 22 Ağustos'unda Arbogast, Theodosius'un onayı olmadan Eugenius'u imparator ilan etmiştir. Theodosius'la tanınmayı sağlamak için yapılan müzakereler başarısızlıkla sonuçlandı ve 23 Ocak 393'te Theodosius ikinci oğlu Honorius'u da Augustus ilan etti; bunun anlamı Theodosius'un tek başına meşru imparator olduğuydu. Ertesi yıl iki imparator arasındaki çatışma başladı ve 5-6 Eylül 394'te Frigidus Muharebesi ile sonuçlandı. Theodosius galip geldi ve tüm Roma İmparatorluğu'nun kontrolünü ele geçirirken, Arbogast intihar etti ve Eugenius idam edildi.[19]
Galla zaferi görecek kadar yaşamadı. Savaş başlamadan önce doğum sırasında ölmüştür.[20][18]
Çocukları
[değiştir | kaynağı değiştir]Galla'nın Theodosius'tan üç çocuğu vardır:
- Gratianus, 388-389'da doğan ve 395'ten önce ölen oğlu;[21]
- Galla Placidia, bir kız çocuğu (392/93–27 Kasım 450), yetişkinliğe kadar hayatta kalan tek çocuğu ve daha sonra kendi başına bir imparatoriçe olmuştur. Vizigotların kralı Ataulf ve onun ölümünden sonra III. Constantius ile evlenmiştir;
- John, 394 yılında doğum sırasında annesiyle birlikte ölen bir oğlu.[21]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ Chronicon Paschale, 385
- ^ Jordanes, Romana 311
- ^ Socrates, Historia Ecclesiastica IV.31
- ^ a b c d Roberts, Walter E., Valentinian II (375-92 A.D.) 27 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Ambrose, Epistolae 53.5
- ^ Ambrose, De Obitu Valentiniani, 40
- ^ "Walter E. Roberts, "Magnus Maximus (383–388 A.D.)"". 10 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2023.
- ^ a b c Jones, Martindale & Morris, s. 382.
- ^ Jones, Martindale & Morris, s. 342.
- ^ Errington 2006, s. 36.
- ^ Williams & Friell 1994, s. 61-62.
- ^ Hebblewhite, Mark, Theodosius and the Limits of Empire p 82ff, Routledge, 2020; Holum, Kenneth, Theodosian Empresses: Women and Imperial Dominion in Late Antiquity, University of California Press, 1982, p. 46-47
- ^ McLynn, Neil B. (1994). Ambrose of Milan: Church and Court in a Christian Capital. Berkeley: University of California Press. p. 293
- ^ Williams & Friell 1994, s. 62.
- ^ Jones, Martindale & Morris, s. 489.
- ^ Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology (1849)
- ^ Williams & Friell 1994, s. 71.
- ^ a b Errington 2006, s. 41.
- ^ Roberts, Walter E., Flavius Eugenius (392–394) 16 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., roman-emperors.org, 1994.
- ^ Williams & Friell 1994, s. 132.
- ^ a b Rebenich, S. "Gratian, a Son of Theodosius, and the Birth of Galla Placidia." Historia: Zeitschrift für Alte Geschichte 34 (1985), 372–85
- Genel
- Errington, R. Malcolm (2006). Roman Imperial Policy from Julian to Theodosius (İngilizce). The University of North Carolina Press.
- Hebblewhite, M., Theodosius and the Limits of Empire, Routledge, 2020.
- Jones, A.H.M.; J.R. Martindale; J. Morris (1971). Prosopography of the Later Roman Empire. 1. Cambridge University Press. ISBN 0-521-07233-6.
- Rodgers, N., The History and Conquests of Ancient Rome, Hermes House, 2005.
- Williams, Stephen; Friell, Gerard (1994). Theodosius: The Empire at Bay (İngilizce). Yale University Press. ISBN 978-0-300-07447-5.
- Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, ancientlibrary.com.