İçeriğe atla

Gömeç

Koordinatlar: 39°23′28″K 26°50′24″D / 39.39111°K 26.84000°D / 39.39111; 26.84000
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Başlığın diğer anlamları için Gömeç (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Gömeç
İlçe
Gömeç ilçe merkezi
Gömeç ilçe merkezi
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlBalıkesir
Coğrafi bölgeEge Bölgesi
İdare
 • KaymakamMehmet Şirin Altay
 • Belediye başkanıMehmet İrem Himam (CHP)[1]
Yüzölçümü
 • Toplam223 km²
Rakım10 m
Nüfus
 (2023)
 • Toplam17.556
 • Kır
-
 • Şehir
15.207
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu10450
İl alan kodu0266
İl plaka kodu10

Gömeç, Balıkesir ilinin Ege Denizi kıyısındaki bir ilçesi. Yüzölçümü ile Balıkesir'in en küçük ilçesi konumundadır. Kuzeyinde ve batısında Burhaniye, kuzeybatısında Edremit Körfezi, güneyinde Ayvalık, güneydoğusunda ise İzmir'in Bergama ilçesi ile sınırı bulunmaktadır. 2023 nüfus istatistiklerine göre toplam nüfusu 17.556 olan ilçe; Marmara, Balya ve Savaştepe'nin ardından en az nüfuslu dördüncü ilçesidir.

Mustafa Kemal Atatürk'ün silüetinin yer aldığı "Atatürk Kayaları" ve asırlık çınarları ile meşhur olan ilçenin ana geçim kaynağı zeytin ve zeytinyağı yetiştiriciliğidir. Ayrıca koyun sütünden yapılan ve jöle kıvamındaki yoğurdu ilçeye özgüdür.

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin bilinen en eski adı Passawanda'dır. Daha sonraki adı Kisthene'dir. Genellikle Boşnak milletinin yer aldığı bir toplumdur.

Yerleşim merkezinin kuzeyinde, deniz kıyısında, Erken Tunç Çağı'ndan itibaren kesintisiz yerleşilmiş Kızçiftliği Höyüğü vardır. Burada Prof. Dr. Engin Beksaç önemli incelemeler yapmıştır. Buradan çıkan seramik malzeme, ilçenin MÖ 1200'den daha erken tarihlere giden süreçlerden itibaren Ege Adaları ve Batı Ege Kıyıları ile sıkı ticari ilişkide olduğunu göstermektedir. İlçenin değişik kesimlerinde de arkeolojik buluntulara rastlanmaktadır. Bunların en önemlilerinden birine Gömeç ve Ayvalık ilçeleri sınırı yakınlarında Engin Beksaç tarafından rastlanmıştır. Daha önce de kayıtlarda adı geçen bu yerleşme ve Keremköy çevresinde var olan tüm buluntular ortadan kaldırılmıştır. Ayrıca, yeri bilinmemekle beraber Amasyalı Strabon Pyrrha isimli burun üzerinde Aphrodision (Afrodit'e ait bir tapınak) bulunduğunu söyler.

İlçe merkezi 400-500 yıl önce 1 km batıda, Balıbahçe mevkiinde "Ağaköy" adı ile kurulmuş; daha sonra bugünkü yerine taşınarak, Emrutabat adı zamanla Armutova'ya dönüşmüştür. Merkezde yoğun arıcılık yapıldığından, merkeze bal peteği anlamına gelen "Gömeç" adı verilmiştir. Gömeç adı Bucak Merkezi, Armutova adı ise, tüm Bucak’ın adı olarak kullanılmıştır. Gömeç I. Dünya Savaşı'nda Yunan işgaline uğramış, 6 Eylül 1922 tarihinde işgalden kurtarılmıştır. Karaağaç kasabası, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında Ali Çetinkaya'nın komutasında Karaağaç Cephesi Komutanlığı kurulmuştur.

İdari yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe yüzölçümü 223 km²'dir ve 1 belediye ile 13 mahalle bulunmaktadır.

Coğrafi yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]
Madra Dağı yakınlarında bulunan Atatürk Kayaları ve Atatürk silüeti

Merkezin rakımı deniz seviyesinden 10 metre yüksekliktedir. Yıllık ortalama sıcaklık 15-16 derecedir. İlçenin doğusunda Madra Dağı bulunmaktadır. İlçede akarsu olmayıp, arazinin %70'i dağlık, %30'u ovalıktır. İlçenin kıyı şeridi uzunluğu; Merkez 4.400 m, Karaağaç 10.600 m, Keremköy 2.500 m, toplam ise 17.500 m'dir.

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Toplam Şehir Kır
1990[2] 11.020 3.567 7.453
2000[3] 10.983 4.122 6.861
2007[4] 11.105 4.604 6.501
2008[5] 11.581 4.750 6.831
2009[6] 11.644 4.788 6.856
2010[7] 11.807 4.988 6.819
2011[8] 11.795 5.078 6.717
2012[9] 11.755 5.141 6.614
2013[10] 11.965 11.965 veri yok
2014[11] 13.431 13.431 veri yok
2015[12] 12.768 12.768 veri yok
2016[12] 12.779 12.779 veri yok
2017[12] 12.950 12.950 veri yok
2018[12] 13.894 13.894 veri yok
2019[12] 14.175 14.175 veri yok
2020[12] 15.207 15.207 veri yok
2021[12] 16.217 16.217 veri yok
2022[12] 16.880 16.880 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.


Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kemalpaşa mahallesi'ndeki bir zeytinlik, 2021

Tarımda ana ürün zeytindir. 11.150 hektar zeytinlik arazi, 1.250.000 adet zeytin ağacı mevcuttur. Elde edilen zeytinlerin sofralık olarak işlenen kısımları ilçe içinde ve dışında piyasaya sürülmekte, yağlık olanları da Gömeç'te faal durumda bulunan 13 zeytinyağı fabrikasında işlenerek zeytinyağı olarak piyasaya sunulmaktadır. Zeytin dışında, 2005 yılı üretimi yaklaşık 1.808 dekar arazide 600 ton pamuk üretilmiştir.

Sebze üretiminde domates, bakla, pamuk, buğday, bezelye, patlıcan, pırasa, biber, salatalık, ıspanak, havuç, bamya ve lahana üretimi yapılmaktadır. Bu ürünler çevre ilçelerde pazarlanmaktadır. İlçenin yüksek kesimlerinde kızılçam yer yer fıstık çamı mevcut olup denize yakın kısımlarda zeytin ağaçları ile kaplıdır.

Turizm

[değiştir | kaynağı değiştir]

Gömeç ilçesinde deniz turizmi hızla gelişmektedir. Keremköy civarındaki yazlık siteler bulunmaktadır.

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Gömeç-Burhaniye 18 km
  • Gömeç-Ayvalık 11 km
  • Gömeç-Balıkesir 111 km
  • Gömeç-Susurluk 156 km
  • Gömeç-Bandırma 201 km
  • Gömeç-İzmir 165 km

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2019. 
  2. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  3. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  4. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  5. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  6. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  7. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  8. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  9. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  10. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  11. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  12. ^ a b c d e f g h
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Gömeç&oldid=33110828" sayfasından alınmıştır