Eski Cami (Anabolu)
 Eski Camii | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Anabolu, Yunanistan |
| Koordinatlar | 37°33′57″K 22°47′51″D / 37.56583°K 22.79750°D |
| İnanç | Sünni İslam |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | Osmanlı İslam |
| Tamamlanma | 17. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Minare sayısı | 1 |
| Malzemeler | Taş ve tuğla |
Eski Cami (Yunanca: Τζαμί Τριανόν), Yunanistan'ın Anabolu kentinde bulunan bir camidir. Cami, 17. yüzyılda Osmanlı döneminde inşa edilmiş olup kentteki Osmanlı mimarisinin ayakta kalan en eski örneğidir. Osmanlı yönetimi sırasında kasabanın çarşısının merkezinde, Sadrazam Mahallesi veya Sultan Ahmed Mahallesi'nde bulunuyordu.[1] Günümüzde sinema ve kültürel mekan olarak hizmet vermektedir.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
16. yüzyılın sonlarına doğru, belki de 1666-67'den kısa bir süre önce[2], bölgedeki Osmanlı yönetiminin ilk döneminde inşa edilmiştir. Venedikliler 1687'de Mora Yarımadası'nı ele geçirdiğinde, Padualı Aziz Antuan'a adanmış bir kiliseye dönüştürüldü, ancak 1715'te Osmanlı'nın yeniden fethiyle tekrar camiye dönüştürüldü.[3]
1823'te Yunan Bağımsızlık Savaşı'nın ilk yıllarında, fakirlere, hastalara ve savaş sırasında yetim kalan çocuklara yardım eden ve bu çocukları eğiten Anabolu Hayırsever Cemiyeti'ne ev sahipliği yapmak için kullanıldı.[4] Yunanistan'ın 1830'da bağımsızlığını kazanmasının ardından, yoksul aileler için ortak eğitim veren bir okula (büyük öğrencilerin gençlere eğitim verdiği bir okul türü) dönüştürüldü; Yunanistan'ın ilk valisi Yannis Kapodistrias, masrafları kendisine ait olmak üzere kurumu daha da güçlendirdi.[3][4]
Yunanistan Kralı Otto, karşılıklı eğitim veren okul türünü kaldırdı ve onların yerine devlet destekli okullar kurdu. Eski Cami, sağlık sorunları nedeniyle kapatılmadan önce 1831'den 1884'e kadar elli üç yıl boyunca okul olarak kullanıldı.[3][4][5] Birkaç yıl boyunca Anabolu Sulh Mahkemesi'nin yanı sıra kasabanın metropoliten kilisesi olarak da çalıştı. 1893 yılında yenilenerek bir konservatuar ve tiyatroya dönüştürülmüş ve daha sonra 1937'de belediye sinemasına dönüştürülmüştür.[6] 1993 yılından bu yana Anabolu Belediye Tiyatrosu'nun merkezi olarak kullanılmakta olup aynı zamanda kültürel etkinlikler ve sergiler için de kullanılmaktadır.[3][4] Anabolu'nun en küçük sinemalarından biridir.[5]
Mimarisi[değiştir | kaynağı değiştir]
Tuğla ve taştan inşa edilen Eski Camii, basit dikdörtgen planlı, sekizgen kubbeli bir yapıdır. Girişinde üç küçük kubbeyle korunan kemerli, sütunlu bir sundurma vardır; Binanın batısında günümüze kadar korunmamış küçük bir avlu bulunmaktaydı.[3][5] Yapı, tarih boyunca çeşitli kullanımlar nedeniyle orijinal halinden pek çok değişikliğe uğramıştır.[5] Cami sade bir yapıda olup hiçbir özel özelliği, harçları, süslemeleri veya büyük minareleri bulunmamaktadır.[5] Yeni işlevlerin getirdiği ihtiyaçları karşılamak amacıyla 1915 yılında asma tavanlar eklenerek kubbeler, iç merdivenler ve betonarme asma kat kapatılmıştır.[4] Bugün Trianon Camii, toprak yükseldikçe yapının alt kısmının bir kısmı gömüldüğü, sütunlu son cemaat yeri ise duvarla kapatıldığı için tam olarak görülememektedir.[3]
Anabolu'yu ziyaret eden Osmanlı seyyahı Evliya Çelebi, ikisi çarşıda olmak üzere üç caminin varlığını kaydederek, bunları hem tuğla kubbeli taş camiler, hem de taştan yapılmış bir minare olarak tanımlamıştır.[4] Eski Camii, Sintagma Meydanı'nın diğer tarafında Ağa Paşa Camii'ne yaklaşık 100 metre uzaklıkta yer almaktadır.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "«Τριανόν»: Το παλιό τζαμί στο κέντρο του Ναυπλίου". cnn.gr (Yunanca). 19 Mayıs 2016. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024.
- ^ Ameen 2017, s. 24.
- ^ a b c d e f "Τριανόν (Παλαιό Τζαμί)". nayplio.webnode.gr (Yunanca). 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024.
- ^ a b c d e f "Τριανόν - το παλαιό τζαμί". cityofnafplio.net (Yunanca). 28 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024.
- ^ a b c d e "Τριανόν - Το παλαιό τζαμί". discovernafplio.gr (Yunanca). 2 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2024.
- ^ a b Pantazis & Lambrou 2009, s. 162.
Bibliyografi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ameen, Ahmed (2017). Islamic architecture in Greece: Mosques. İskenderiye: Center for Islamic Civilization studies, Bibliotheca Alexandrina.
- Pantazis, Georgios; Lambrou, Evangelia (2009). "Investigating the orientation of eleven mosques in Greece". Journal of Astronomical History and Heritage. 12 (2). ss. 15-166. ISSN 1440-2807.
