Kavala İmareti
Ιμαρέτ της Καβάλας | |
 Kavala İmareti | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Tamamlandı |
| Tür | İmaret |
| Mimari tarz | Osmanlı mimarisi |
| Konum | Kavala, Yunanistan |
| Koordinatlar | 40°56′00″K 24°24′49″D / 40.93333°K 24.41361°D |
| Tamamlanma | 1813 |
| Yenileme | 2001 |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Taş, tuğla ve mermer |
Kavala İmareti (Yunanca: Ιμαρέτ της Καβάλας, romanize: İmaret tis Kavalas), Yunanistan'ın Kavala kentinde bulunan bir imaret ve külliye kompleksidir. İmaret, 19. yüzyılın başlarında Kavalalı Mehmed Ali Paşa tarafından Osmanlı döneminde inşa edilmiştir. 2004 yılından bu yana otel olarak hizmet vermektedir. Kavala'nın en büyük simge yapılarından biri olarak kabul edilir ve Yunanistan'daki en önemli Osmanlı yapıları arasında yer alır.
İmarat, Kavala'nın tarihi kent merkezinde, limanın Panaya yarımadasında önceden var olan Bizans surlarının üzerine inşa edilmiştir. Medrese, mekteb, imaret, mescid, su deposu ve yıkanma muslukları ve kasabanın Müslüman nüfusu için diğer birçok tesisten oluşan büyük bir kompleksti.
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Osmanlı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
İmaretin kurucusu, 1813 yılında doğduğu yere "hediye" olarak vakfın inşasını emreden Kavalalı Mehmed Ali Paşa'dır. Eski Kavala kentinin kalbinde surların hemen altına inşa edilen imaret, Kavala'daki Müslüman nüfusun eğitim, sosyal ve dini ihtiyaçlarını desteklemekteydi.[1] 1901'de Kavala'yı ziyaret eden İngiliz gezgin George Frederick Abbott, Kavala'yı "okul ve mutfağın bir karışımı" olarak tanımladı.[2]
Geleneksel İslami müfredat ve bilimlere adanmış olmasına rağmen mutfaklar, din farkı olmaksızın tüm öğrencileri ve gezginleri kabul ediyordu. Mehmed Ali'nin modernleşme çabalarına uygun olarak Osmanlı İmparatorluğu'nda laik eğitim veren batı tarzı okulun ilk örneklerinden biridir.[1]
12. yüzyıldan kalma Osmanlıca, Türkçe ve Farsça el yazmalarının nadir baskılarını barındırıyordu; Bunların ya çalındığı ya da yok edildiği öne sürülüyor, ancak belki de Yunan İsyanı ardından Mısır toplumunun bunları Mısır'a naklettiği de iddia edilmektedir.[2] Zaman geçtikçe imaretin eğitim ve hayır amaçları geriledi. Mektebin 1902 yılına, mutfağın ise 1923 yılına kadar hizmet verdiği bilinmektedir.[1]
Yunanistan dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]
İmaret, Balkan Savaşları sırasında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı kazandığı zaferin ardından 26 Haziran 1913'te modern Yunanistan'ın bir parçası oldu.
Yunanistan'ın 1919-1922 Türk-Yunan savaşındaki yenilgisi ve Türkiye ile Yunanistan arasındaki nüfus mübadelesinin ardından gelen Rum göçmenler 1960'ların sonlarına kadar imarette barındırılıyordu.[1][2] 1954 yılında imaret ve Kavalalı Mehmed Ali Paşa'nın evi, koruma altındaki tarihî eserler ilan edildi ve Yunan devleti tarafından Mısır vakıfları olarak tanındı.[1]
Son Rum göçmenin de ayrılmasının ardından bina kargaşaya dönüştü. Avlulardan biri meyhaneye dönüştürüldü, bazı hücreler depoya dönüştürüldü, kubbeleri süsleyen Osmanlı hilalleri gibi kurşun çatıların bir kısmı da söküldü. Bina, güçlü temelleri çökmesine izin vermese de yavaş yavaş çöküş yaşadı.[2]
Ancak imaretin korunması ve restore edilmesi yönündeki en önemli karar, prosedürde karşılaştığı muazzam maliyet ve zorluklara rağmen 1990'ların ortasında Kavala'da yaşayan Anna Missiryan tarafından verildi. Missiryan, imareti Yunanistan'daki Mısır vakıf mülkünün bir parçası olduğundan Mısır hükûmetinden kiraladı. 22 ay süren yoğun çalışmanın ardından restorasyon tamamlandı. İmaret, 2004 yılından bu yana tüm ziyaretçilere açık bir otel olarak faaliyet göstermektedir.[2]
Mimarisi[değiştir | kaynağı değiştir]
İmaret, yaklaşık 120 metre uzunluğunda ve 4.200 metrekare alana sahip büyük bir yapıdır.[3]
İmaretin çatısı bir dizi kurşun kubbeden oluşur. Büyük kompleksin her yerinde yumuşak kıvrımlar ve kemerler mevcut olup tüm yatak odalarında, her avluda çokgen benzeri bir kıvrım ritmi hakim bir tarzdır. Kapalı bahçeler ayrıca bir dizi bitişik kubbe sergiliyor.[2]
Dışarıdan, deniz tarafından imaret, Kavala'nın eski Bizans surlarının üzerinde yer almaktadır. Bina, Doğu'da Batı etkisinin yoğun olduğu Osmanlı Barok döneminde inşa edilmiş olmasına rağmen, bu mimarinin temel ilkelerini değiştirmeden koruyor.[2]
Külliyede bir mekteb, iki medrese ve iki dershane-mescit bulunuyordu. Eskiden 300 öğrenciye kadar konaklama imkanı sağlayan 61 odası bulunmaktaydı ve günümüzde otelin suiti olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda iki çalışma salonu, bir kütüphane ve bir matbaa da bulunuyordu. İmaret sakinlerinin dini ve hijyen ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla mescit, hamam, sarnıç ve çeşmeler bulunuyordu.[1][4]
Çoklu sütunlar çoğunlukla tuğladan ve bazen mermerden yapılmıştır. Bazı başlıklarda bitkisel motifler bulunur. Zeminler ya asfaltlanmış ya da mermer levhalardan yapılmıştır. Ağaçlar, bitkiler ve hareketli su, genel olarak bahçeler, Müslüman yapılarının avlularında apaçık bir görüntüdür.
Cemaatin dini ihtiyaçları için imarette tek kubbeli bir cami, binanın kurucusunun adını taşıyan Kavalalı Mehmed Ali Paşa Camii bulunuyordu. Cami günümüzde ibadete açık değildir.
Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]
-
İmaret'in duvarlardan görünümü -
Mehmed Ali Paşa Camii -
Giriş -
Dış görünümü -
Arapça yazıt -
Limandan görünüm -
Kubbenin çatısı -
Avludaki kemerler
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
 |
Wikimedia Commons'ta Kavala İmareti ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- ^ a b c d e f "Imaret History". imaret.gr. 6 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2022.
- ^ a b c d e f g Margarita Pournara (19 Ağustos 2016). "Οθωμανικοί θόλοι πάνω στο βυζαντινό τείχος – Η ξεχωριστή ιστορία του Ιμαρέτ στην Καβάλα". kathimerini.gr (Yunanca). 6 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024.
- ^ Stella Arabadji (12 Eylül 2020). "Ιμαρέτ Καβάλας: Το δώρο του Μεχμέτ Αλή στην Καβάλα". maxmag.gr (Yunanca). 29 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024.
- ^ "Ιμαρέτ". visitkavala.gr (Yunanca). 3 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2024.
| Otorite kontrolü |
|
|---|
