Dyson küresi
Dyson küresi, yıldızı tamamen çevreleyen ve onun enerji üretiminin neredeyse tamamını yakalayan varsayımsal bir mega yapıdır. Konsept, uzayda yolculuk yapan bir uygarlığın enerji ihtiyacı, yalnızca ana gezegenin kaynaklarından üretilebilecek olan enerji miktarını aştığında gereksinimlerini nasıl karşılayabileceklerini açıklamaya çalışan düşünce deneyidir. Herhangi bir gezegenin yüzeyine, yörüngesinde döndüğü yıldızın enerji emisyonlarının yalnızca küçük bir kısmı ulaştığından, yıldızı çevreleyen yapılar inşa etmek uygarlıkların çok daha fazla enerji toplamasını sağlayacaktır.
Yapının ilk çağdaş tanımı, bilim kurgu romanı Star Maker'da (1937) Olaf Stapledon tarafından yapıldı.[1] Konsept daha sonra Freeman Dyson'ın 1960 yılında yayımlanan "Search for Artificial Stellar Sources of Infrared Radiation" (Kızılötesi Radyasyonun Yapay Yıldız Kaynaklarını Ara) adlı makalesi ile popüler hale gelmiştir.[2] Dyson, bu gibi yapıların teknolojik uygarlıkların artan enerji ihtiyaçlarının mantıksal sonucu olacağını ve uzun vadede hayatta kalmaları için zorunluluk olacağını düşünüyordu. Uzayda bu tür yapıları aramanın gelişmiş dünya dışı yaşamların keşfine yol açabileceğini öne sürmüş, şu ana kadar tespit edilememesini Fermi paradoksu ile ilişkilendirmiştir.
Kardaşev ölçeğindeki teknolojik ilerleme seviyelerine karşılık gelen farklı Dyson küresi türleri olup, en yaygın kavramsallaştırılan model Dyson'ın kendi geliştirdiği modeldir. Ayrıca bu model, birçok varsayımsal mega yapıyı da etkilemiştir. Olası Dyson küresi modelleri için çeşitli araştırma programları 1985'ten beri yürütülmektedir. Bilim kurgu dalında edebiyata, filmlere, televizyon dizilerine, belgesellere ve video oyunlarına konu olmuştur.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Tate, Karl (14 Ocak 2014). "Dyson Spheres: How Advanced Alien Civilizations Would Conquer the Galaxy". space.com. 17 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2014.
- ^ Freeman J. Dyson (1960). "Search for Artificial Stellar Sources of Infrared Radiation". Science. 131 (3414). ss. 1667-1668. Bibcode:1960Sci...131.1667D. doi:10.1126/science.131.3414.1667. PMID 17780673. 3195432. 12 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ekim 2022.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- (İngilizce) Dyson küresi SSS 12 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (İngilizce) Toroidal Dyson, Java uygulamalarını kullanarak simülasyonları bir araya getiriyor 30 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- (İngilizce) FermiLab: Dyson küre mühendisliğinde dikkate değer bir ek ile Dyson kürelerinde IRAS tabanlı tüm gökyüzü üst sınırı 18 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.