Duklja
Дукља Duklja Prenslik/Duklja Krallığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 10. yüzyıl-1186 | |||||||||
 Arma
| |||||||||
 Duklja Krallığı, 1089 | |||||||||
| Başkent | Bar İşkodra | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Eski Sırpça | ||||||||
| Resmî din | Hristiyanlık | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Prens/Kral | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu | Arnavutluk Bosna-Hersek Hırvatistan Karadağ Sırbistan | ||||||||
Duklja (Sırp-Hırvatça: Дукља; Yunanca: Διόκλεια; Latince: Dioclea) Batıda Kotor Körfezi'nden doğuda Bojana Nehri'ne ve kuzeyde Zeta ve Morača nehirlerinin kaynaklarına kadar kabaca günümüzün güneydoğu Karadağ topraklarını kapsayan bir Orta Çağ Güney Slav devletidri. İlk olarak 10. ve 11. yüzyıl Bizans vakainamelerinde bahsi geçen bu bölge, 997 ile 1018 yılları arasında Bulgar İmparatorluğu'nun vasalı,[1] ardından 1040'ta Stefan Vojislav (fl. 1034 – y. 1043) yönetimi altında bağımsızlığını kazanana kadar Bizans İmparatorluğu'na bağlıydı. Stefan Vojislav daha önceki Sırp Prensliği'nin topraklarını ele geçirmeyi başardı ve Vojislavljević hanedanını kurdu. 1043 ile 1080 arasında, Mihailo Vojislavljević (h. 1050-1081) ve oğlu Konstantin Bodin (h. 1081-1101) yönetiminde Duklja doruğa ulaştı. Bizans ittifakını terk edip Balkanlar'da oğlu Bodin'in merkezi bir rol oynadığı bir ayaklanmayı destekledikten sonra Mihailo'ya Papa tarafından Slavların Kralı unvanı verildi. Sırp iç bölgesini (Raška olarak bilinen eski Sırp Prensliği'nin çekirdeği) bünyesine katan ve oraya vasal hükümdarlar yerleştiren bu denizcilik prensliği, yöneticilerinin kullandığı unvanlarda da görüldüğü gibi ("Sırbistan Prensi", "Sırbistan Prensi") en güçlü Sırp yönetimi olarak ortaya çıktı. "Sırpların"). Ancak Bodin'in Bizanslılar tarafından mağlup edilmesi ve hapsedilmesi nedeniyle yükselişi kısa sürdü; Arka plana itilen akrabası ve tebaası Vukan, Duklja iç savaşlarla boğuşurken Bizanslılara karşı mücadeleyi sürdüren Raška'da bağımsızlığını kazandı. 1113 ile 1149 yılları arasında Duklja, Sırp-Bizans çatışmasının merkezinde yer aldı ve Vojislavljević üyeleri iktidar için birbirleriyle savaşanların himayesi altında kaldı. Duklja daha sonra Vukanović hanedanı tarafından yönetilen, daha sonra Zeta olarak bilinen Sırbistan Büyük Prensliği'nin kraliyet ülkesi olarak birleştiler ve 14. yüzyılda Sırp İmparatorluğu'nun yıkılışına kadar bu şekilde kaldılar.
Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Tarih yazımında "Duklja" kelimesini ilk kullanan kişi K. Jirechek'tir.[2] Doclea, aslen, Roma Dalmaçya'sının bu bölgesinden gelen Roma imparatoru Diocletianus tarafından modern Podgorica'nın (Ribnica) bulunduğu yerde inşa edilen Roma şehrinin adıdı. Bölgede yaşayan ve Docleatae olarak bilinen Romalılaştırılmış İlirya kabilesi, adını şehirden almıştır.[3] Daha sonraki yüzyıllarda Romalılar, kaba konuşma kalıpları nedeniyle i harfinin kaybolduğunu yanlış tahmin ederek ismi Dioclea olarak düzelttiler. Duklja, Bizans hükümdarlığı altındaki prensliğe atfedilen bu bölgenin adının daha sonraki Slav versiyonudur ("Diokleia", Διόκλεια). De Administrando Imperio'da görünen şeytani isim veya kabile adı "Diokletētianoi" (Διοκλητιανοί) idi.
Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]
De Administrando Imperioya (948–952) göre, 35. bölümde Diokleia (Διόκλεια), Gradetai, Nougrade ve Lontodokla'nın "büyük, yerleşim şehirlerini" içeriyordu.[4] Gradetai, Starigrad olabilir, Nougrade Prevlaka olabilir, ancak Lontodokla'nın yeri belirsizdir.[4][5]
Daha sonraki, biraz şüpheli[6] kaynağa göre, Jovan Vladimir'in (yaklaşık 990-1016) atası olduğu iddia edilen Hvalimir adlı bir hükümdar olan Duklja Rahibi Chronicle'ı, Zeta ve kasabalarını ve Lusca (Luška), Podlugiae (Podlužje), Gorsca (Gorska), Cupelnich (Kupelnik), Obliquus (Oblik), Prapratna, Cermeniza (Crmnica) and Budua (Budva) with Cuceva (Kučevo) ile Gripuli (Grbalj) ilçeleri elinde tutuyordu.[7]
12. yüzyıldan itibaren Zeta terimi Duklja adının yerini almaya başladı.
Hükümdarların listesi[değiştir | kaynağı değiştir]
- Petar, Diokleia archon'u, 10. ya da 11. yüzyıl
- Aziz Jovan Vladimir, c. 1000 - 22 Mayıs 1016
- Stefan Vojislav, Dalmaçya, Zeta ve Ston archon'u ve kastra'nın toparches'ı, 1018 - y. 1043
- Mihailo I rex Sclavorum (Slavların kralı), y. 1046 - 1081 (y. 1077 yılında kral)
- Kral Konstantin Bodin Duklja ve Dalmaçya 1081–1101
- Kral II. Mihailo 1101–1102
- Kral II. Dobroslav 1102
- Kral Kočopar 1102–1103
- Kral Vladimir 1103–1114
- Kral Đorđe Bodinović 1114–1118
- Prens Grubeša Duklja ve Antivari 1118–1125
- Kral Đorđe Bodinović 1125–1131 (II. kez)
- Kral Gradihna 1131–1148
- Prens Radoslav 1146–1148/1162
- Prens III. Mihailo 1162–1186
Prenslik daha sonra Vukan Nemanjić ve oğlu Đorđe Nemanjić'in kolu aracılığıyla Nemanjić Hanedanı'nın yönetimi altına girdi. Zaman zaman "Duklja" da içeren bir kraliyet unvanı benimsendi, ancak Orta Çağ boyunca çoğunlukla "Deniz topraklarına ait" kullanıldı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Ćirković 2004.
- ^ Ђорђе Јанковић. "О називу Диоклeје пре Немањића". 19 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.
- ^ A Stipcevic (1977). The Illyrians. History and Culture. Noyes Press. s. 31. ISBN 0-8155-5052-9.
- ^ a b Dumbarton Oaks (1 Ocak 2005). Catalogue of Byzantine Seals at Dumbarton Oaks and in the Fogg Museum of Art: The East (continued), Constantinople and environs, unknown locations, addenda, uncertain readings. Dumbarton Oaks. ss. 154-. ISBN 978-0-88402-309-8.
Constantine concludes chapter 35 by stating, "In the country of Diocleia are the large, inhabited cities of Gradetai, Nougrade, Lontodokla" (trans. Jenkins). Gradetai may be the coastal city of Starigrad, and Nougrade is perhaps Prevlaka, south ...
- ^ Vladimir Ćorović (13 Ocak 2014). Istorija srpskog naroda. eBook Portal. s. 78–. GGKEY:XPENWQLDTZF.
- ^ Slovo. 47–49. 1999. s. 22. 21 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2023.
... of Dioclea (or in Croatian Ljetopis Popa Dukljanina), a text of somewhat dubious value as a historical source
- ^ Starinar. Arheološki institut. 1884. s. 69.
ДУКЉАНИНОВА ПРАПРАТНА. „Хвалимиру даде зетску област с градовима, и ове жупе: Лушку, Подлужје, Горску, Куписник, 0блик, Прапратну, Црмницу, Будву с Клевом (Cuceva) и Грбаљ.“ Овако пише Дукљанин,”) причајући како ј
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- Birincil kaynaklar
- Moravcsik, Gyula, (Ed.) (1967) [1949]. Constantine Porphyrogenitus: De Administrando Imperio (2nd revised bas.). Washington D.C.: Dumbarton Oaks Center for Byzantine Studies. ISBN 9780884020219.
- Parthey, Gustav (1866). Hieroclis Synecdemus et notitiae Graecae episcopatuum: Accedunt Nili Doxapatrii notitia patriarchatuum et locorum nomina immutata. Berolini: In aedibus Friderici Nicolai.
- Pertz, Georg Heinrich, (Ed.) (1845). Einhardi Annales. Hanover.
- Scholz, Bernhard Walter, (Ed.) (1970). Carolingian Chronicles: Royal Frankish Annals and Nithard's Histories. University of Michigan Press. ISBN 0472061860.
- Thurn, Hans, (Ed.) (1973). Ioannis Scylitzae Synopsis historiarum. Berlin-New York: De Gruyter. ISBN 9783110022858.
- Шишић, Фердо, (Ed.) (1928). Летопис Попа Дукљанина (Chronicle of the Priest of Duklja). Београд-Загреб: Српска краљевска академија.
- Кунчер, Драгана (2009). Gesta Regum Sclavorum. 1. Београд-Никшић: Историјски институт, Манастир Острог.
- Живковић, Тибор (2009). Gesta Regum Sclavorum. 2. Београд-Никшић: Историјски институт, Манастир Острог.
- İkincil kaynaklar
- Ćirković, Sima (2004). The Serbs. Malden: Blackwell Publishing. ISBN 9781405142915.
- Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500-1250. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521815390.
- Dvornik, F.; Jenkins, R. J. H.; Lewis, B.; Moravcsik, Gy.; Obolensky, D.; Runciman, S. (1962). Jenkins, P. J. H. (Ed.). De Administrando Imperio: Volume II. Commentary. University of London: The Athlone Press. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Fine, John Van Antwerp (1991) [1983]. The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth Century (İngilizce). Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0-472-08149-7.
- Fine, John Van Antwerp Jr. (2006). When Ethnicity Did Not Matter in the Balkans: A Study of Identity in Pre-Nationalist Croatia, Dalmatia, and Slavonia in the Medieval and Early-Modern Periods. Ann Arbor, Michigan: University of Michigan Press. ISBN 0472025600. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Hupchik, Dennis P. (2002), The Balkans. From Constantinople to Communism, Palgrave MacMillan, ISBN 1-4039-6417-3
- Kalić, Jovanka (2017). "The First Coronation Churches of Medieval Serbia". Balcanica (48): 7-18. doi:10.2298/BALC1748007K.
- Markovic, Miodrag (2016). On the trail of unique solutions. Serbian art in the 12th century. Byzantine heritage and Serbian Art II. ss. 165-181.
- Samardžić, Radovan; Duškov, Milan, (Ed.) (1993). Serbs in European Civilization. Belgrad: Nova, Serbian Academy of Sciences and Arts, Institute for Balkan Studies. ISBN 9788675830153.
- Stephenson, Paul (2003a). The Legend of Basil the Bulgar-Slayer. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521815307. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250 (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81539-0.
- Runciman, Steven (1988). The Emperor Romanus Lecapenus and His Reign: A Study of Tenth-Century Byzantium. Cambridge University Press. ISBN 9780521357227. 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Stevović, Ivan (2016). "Early Byzantine Doclea and its citizens: Longe ab patriam" (PDF). Niš and Byzantium. 14: 121-136. 19 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Vlasto, Alexis P. (1970). The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521074599. 20 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Whittow, Mark (1996). The Making of Byzantium, 600-1025 (İngilizce). Berkeley and Los Angeles, Kaliforniya: University of California Press. ISBN 978-0-520-20496-6.
- Живковић, Тибор (2002). Јужни Словени под византијском влашћу 600-1025 (South Slavs under the Byzantine Rule 600-1025). Београд: Историјски институт САНУ, Службени гласник. ISBN 9788677430276. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Živković, Tibor (2008). Forging unity: The South Slavs between East and West 550-1150. Belgrad: The Institute of History, Čigoja štampa. ISBN 9788675585732. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Živković, Tibor (2011). "The Origin of the Royal Frankish Annalist's Information about the Serbs in Dalmatia". Homage to Academician Sima Ćirković. Belgrad: The Institute for History. ss. 381-398. ISBN 9788677430917.
- Malcolm, Noel (1995). Povijest Bosne : kratki pregled. Erasmus Gilda : Novi Liber. ISBN 953-6045-03-6. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Velikonja, Mitja (5 Şubat 2003). Religious Separation and Political Intolerance in Bosnia-Herzegovina (İngilizce). Texas A&M University Press. ISBN 978-1-58544-226-3. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Eylül 2023.
- Sedlar, Jean W. (1994). East Central Europe in the Middle Ages, 1000-1500 (İngilizce). University of Washington Press. ISBN 978-0-295-97291-6.
Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]
- B. Novaković (2012). "Дукља у спису De administrando imperio" (PDF). Zbornik radova Vizantološkog instituta. doi:10.2298/ZRVI1249075N.