İçeriğe atla

Duarte (Portekiz kralı)

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Duarte
Portresi, Juan Caramuel y Lobkowitz'in "Philippus Prudens", 1639
Portekiz Kralı
Hüküm süresi14 Ağustos 1433 – 9 Eylül 1438
Önce gelenI. João
Sonra gelenV. Afonso
Doğum31 Ekim 1391
Viseu, Portekiz
Ölüm9 Eylül 1438 (46 yaşında)
Tomar, Portekiz
DefinBatalha Manastırı
Eş(ler)i
Çocuk(lar)ı
  • V. Afonso, Portekiz Kralı
  • Infante Ferdinand, Viseu Dükü
  • Eleanor, Kutsal Roma İmparatoriçesi
  • Infanta Catherine
  • Joan, Kastilya Kraliçesi
HanedanAvis
BabasıI. João
AnnesiPhilippa of Lancaster
İmza

Duarte (Portekizce: Duarte[a] Şablon:IPAc-pt; 31 Ekim 1391 - 9 Eylül 1438), aynı zamanda Filozof Kral Duarte (Duarte o Rei-Filósofo) veya Eloquent (o Eloquente) olarak da anılır, 1433'ten ölümüne kadar Portekiz Kralıydı. Portekiz Kralı I. João ve eşi Lancaster'lı Philippa'nın oğlu olarak Viseu'da doğmuştur. Duarte, 15. yüzyılda Portekiz medeniyetinin gelişimine katkıda bulunan "Şanlı Nesil" olarak adlandırılan başarılı kraliyet çocuklarının ilkidir.

Erken dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Duarte, Kral I. João'nun ikinci doğan erkek meşru oğludur. Kardeşi Afonso'nun 1400 yılında 10 yaşındayken ölmesinin ardından tahtın varisi olmuştur.

Tahta çıkmadan önce Duarte, krallığın işlerinde daima babasını takip etmiştir. Portekiz'in Kuzey Afrika'daki Cebelitarık'ın karşısındaki Septe şehrini ele geçirmesinden sonra 1415'te şövalyelik unvanını almıştır. Babasının vebadan ölmesi üzerine 1433'te kral olmuştur.[2]

Kral olarak Duarte kısa sürede iç siyasi fikir birliği oluşturmaya ilgi göstermiştir. Beş yıllık kısa hükümdarlığı sırasında, krallığının siyasi işlerini görüşmek üzere Portekiz Cortes'i (ulusal meclis) en az beş kez göreve çağırmıştır. Ayrıca babasının Afrika'nın deniz keşifleriyle ilgili politikasını da takip etmiştir. Afrika'nın batı kıyısında birçok sefer başlatan ünlü kardeşi Gemici Henrique'i teşvik ve finanse etmiştir. Gil Eanes'in 1434'teki keşif gezisi ilk olarak Afrika'nın kuzeybatı kıyısındaki Bojador Burnu'nu dolaşmış ve Afrika kıyısı boyunca güneye doğru daha fazla keşif yapılmasına yol açmıştır.

Sömürge işleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kral Duarte'ın sikkesi

Ceuta'daki koloni hızla Portekiz hazinesi üzerinde bir yük haline gelmiş ve Tanca şehri olmadan Ceuta'ya sahip olmanın değersiz olduğu anlaşılmıştır. Ceuta'nın Portekizliler tarafından ele geçirilmesinin ardından kara ticaret yollarının bir parçası olan deve kervanları yeni varış noktası olarak Tanca'yı kullanmaya başlamıştır. Bu, Ceuta'yı çekici bir pazar ve canlı bir ticaret bölgesi haline getiren malzeme ve mallardan mahrum bırakmış ve izole bir topluluk haline gelmiştir.

1437'de Duarte'nin kardeşleri Henrique ve Ferdinand, onu Fas'ın Merînî saltanatına bir saldırı başlatmaya ikna etmişlerdir. Sefer oybirliğiyle desteklenmemiş ve Papa'nın tavsiyesine aykırı olarak gerçekleştirilmiştir.[2] Coimbra Dükü Infante Peter ve Infante João bu girişime karşıydı; Marinid Sultan'la çatışmaktan kaçınmayı tercih ettiler. İçgüdülerinin haklı olduğu ortaya çıkmıştır. Sonuçta Henrique liderliğindeki Tanca Muharebesi bir fiyaskoydu. Bir dizi saldırıda şehri ele geçirmeyi başaramayan Portekiz kuşatma kampı kısa süre sonra Fas yardım ordusu tarafından kuşatılmış ve aç bırakılmıştır. Sonuçta ortaya çıkan anlaşmada Henrique, Portekiz ordusunun rahatsız edilmeden ayrılmasına izin verilmesi karşılığında Ceuta'yı Marinidlere geri teslim etme sözü vermiştir. Duarte'nin en küçük kardeşi Ferdinand, şehrin son teslimi için rehin olarak Marinidlere teslim edilmiştir.

Geç yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Tanca'daki fiyasko Duarte'nin hayatının son yılına damgasını vurmuştur. Peter ve João onu anlaşmayı yerine getirmeye, Ceuta'yı teslim etmeye ve Ferdinand'ın serbest bırakılmasını sağlamaya çağırırken, Henrique (anlaşmayı imzalayan) onu bundan vazgeçmeye çağırdı. Kararsız kalan Duarte, istişare için 1438'in başlarında Portekiz Cortes'i Leiria'da topladı. Cortes anlaşmayı onaylamayı reddetmiş, Ceuta'ya bağlı kalmayı tercih etmiş ve Duarte'den Ferdinand'ın serbest bırakılmasını sağlayacak başka yollar bulmasını talep etmiştir.

Duarte o yazın sonlarında, kendisinden önceki babası ve annesi (ve onun annesi) gibi Tomar'da vebadan ölmüştür. Yaygın inanışa göre, talihsiz kardeşinin kaderi yüzünden yaşadığı kalp kırıklığından dolayı ölmüştü; Ferdinand, 1443'teki ölümüne kadar Fes'de esaret altında kalacaktı.[2]

Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]

Viseu'daki Kral Duarte Heykeli, Álvaro de Brée tarafından, 1955

Duarte'nin erken ölümü Portekiz'de siyasi bir krize yol açtı. Tahtı miras olarak yalnızca küçük bir oğul olan Afonso'ya bıraktığından, genel olarak Edward'ın kardeşlerinin krallığın naipliğini devralacağı varsayılıyordu. Ancak Duarte'nin vasiyeti, sevilmeyen yabancı karısı Aragonlu Eleanor'u naip olarak atadı. Bunu, Reguengos'lu João tarafından bir araya getirilen diyardaki kasabalıların Coimbra'lı Peter'ı vekil olarak alkışladığı bir halk ayaklanması izledi. Ancak soylular Eleanor'un iddiasını desteklediler ve iç savaş tehdidinde bulundular. Vekillik krizi, Eleanor ve Peter arasındaki karmaşık ve gergin güç paylaşımı düzenlemesiyle etkisiz hale getirildi.

Duarte'nin kişiliğinin daha az politik olan bir diğer yanı da kültürle ilgilidir. Düşünceli ve bilgili bir çocuk olarak O Leal Conselheiro (Sadık Danışman) ve Livro Da Ensinança De Bem Cavalgar Toda Sela ("Her Eyerde İyi Binme Öğretileri Kitabı") incelemelerinin yanı sıra birkaç şiir yazdı. Öldüğünde Portekiz kanunlarını revize etme sürecindeydi.

Evliği ve çocukları[değiştir | kaynağı değiştir]

Duarte, 1428'de Aragonlu I. Ferdinand ve Alburquerque'li Eleanor'un kızı Aragonlu Eleanor ile evlenmiştir [3]

İsim Doğum Ölüm Notlar
Aragonlu Eleanor (y. 1402–19 Şubat 1445); evlilik: 22 Eylül 1428)
Infante João Ekim 1429 b. 14 Ağustos 1433 Portekiz Prensi.
Infanta Philippa 27 Kasım 1430 24 Mart 1441 11 yaşında öldü.
Infante Afonso 15 Ocak 1432 28 Ağustos 1481 V. Afonso olarak, babasının ardından Portekiz Kralı olmuştur.
Infanta Maria 7 Aralık 1432 8 Aralık 1432 Bebekken öldü.
Infante Ferdinand 17 Kasım 1433 18 Eylül 1470 Viseu Dükü. İki kısa dönem boyunca kardeşi AfonsoV'nin varisi ilan edildi ve bu nedenle Infante yerine Prens stilini kullandı. Geleceğin kralı I. Manuel'in babasıydı.
Eleanor 18 Eylül 1434 3 Eylül 1467 Kutsal Roma imparatoru III. Friedrich ile evlendi.[4]
Infante Duarte 12 Temmuz 1435 12 Temmuz 1435 Doğduktan kısa bir süre sonra öldü.
Infanta Catherine 26 Kasım 1436 17 Haziran 1463 Navarre'lı IV. Charles ile nişanlıydı ancak evlilik gerçekleşemeden öldü. Catherine, ölümünden sonra Saint Claire Manastırı'na girdi ve rahibe oldu.
Infanta Joan 20 Mart 1439 13& Haziran 1475 Kastilya Kralı IV. Henry ile evlendi.

Soy ağacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Eski Portekizce'deEduarte (ve bazen Eduarde) olarak yazılır. Kendi çalışmalarınca Latince şekli Eduardus.[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel
  1. ^ McMurdo, Edward (1889). The History of Portugal: From the Commencement of the Monarchy to the Reign of Alfonso III. S. Low, Marston, Searle, & Rivington. s. 374. 
  2. ^ a b c Stephens, Henry Morse.
  3. ^ Watanabe 1988.
  4. ^ Watanabe 1988, s. 136.
  5. ^ a b "John I, King of Portugal." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
  6. ^ a b c d e f Armitage-Smith, Sydney (1905). John of Gaunt: King of Castile and Leon, Duke of Aquitaine and Lancaster, Earl of Derby, Lincoln, and Leicester, Seneschal of England. Charles Scribner's Sons. s. 21. Erişim tarihi: 17 Temmuz 2018. 
  7. ^ a b "Peter I, King of Portugal." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
  8. ^ a b de Sousa, Antonio Caetano (1735). Historia genealogica da casa real portugueza [Genealogical History of the Royal House of Portugal] (Portekizce). 2. Lisboa Occidental. s. 4. 
Genel
  • Collins, Hugh E. L. (2000). The Order of the Garter, 1348-1461: Chivalry and Politics in Late Medieval England. Clarendon Press. 
  • Watanabe, Morimichi (1988). Christianson, Gerald; Izbicki, Thomas M. (Ed.). Nicholas of Cusa – A Companion to his Life and his Times. Ashgate Publishing Limited. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Duarte_(Portekiz_kralı)&oldid=33339927" sayfasından alınmıştır