Bukoleon Sarayı

Alt ortada Bukoleon Sarayı'nı gösteren İstanbul'un törensel ve yönetimsel kalbinin haritası

Bukoleon Sarayı (Yunanca βους ve λέων, "boğa" ve "aslan" sırayla), İstanbul'da, tarihî yarımadanın Marmara Denizi kıyısında bugünkü Cankurtaran ile Kumkapı arasındaki Çatladıkapı mevkiinde, Küçük Ayasofya'nın hemen doğusunda bulunan ve bugüne yalnızca kalıntıları ulaşmış olan Bizans sahilsarayı.

Hıristiyanlık öncesi dönemlerden geldiği sanılan ismine bakılırsa, tarihinin çok eskilere gittiği düşünülebilir (Bukoleon Limanı). Fakat saray hakkındaki ilk bilgi orta Bizans dönemine (9. yüzyılın ortalarından 13. yüzyıl başına kadar) aittir. Buna göre Bukoleon Sarayı İmparator II. Theodosios (hükümdarlığı 408-450) tarafından yaptırılmıştır. Bilinen ve halen görülebilen bölümleri ise büyük olasılıkla Teofilos zamanında (829-842) eklenmiştir.

Faros denilen fener burcu ile imparatorluk iskelesi olarak kullanılan burun arasında, surların üzerinde uzanan Bukoleon Sarayı'nın temelinde ilkçağdan kalma mermer bloklar kullanılmıştı. Sur duvarlarının arasında görülebilen yaklaşık 300 m uzunluğundaki ön cephe, başlıca iki bölümden oluşuyordu. Öndeki küçük limanla sarayı birbirine bağlayan ve güney-kuzey doğrultusundaki kısa bir duvarın içinden geçen anıtsal bir merdiven, bu iki parçayı birbirinden ayırmaktaydı. Sarayın batı parçası 1870'lerde demiryolu yapımı yüzünden tahrip olmuştur. Bu bölümün her iki yanında, oturan aslan heykelleri ile süslü bir cumba bulunuyordu. Sarayın doğu yakası ise halen ayaktadır. Buradan görüldüğü kadarıyla, dış cephe, birbirini izleyen tuğladan tonozlarla örtülü mekanlardan oluşmaktadır. Bir dizi mermer çerçeveli pencere ve kapı ile Marmara'ya açılan sarayın önünde, duvara saplanmış mermer konsollarla taşınan boydan boya bir balkonun uzandığı anlaşılmaktadır.

Faros yakasındaki mekanlar, zengin bezemelere sahip sütunlarla süslenmişti. Bunlara ait paye gövdelerinden birkaçı, halen İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir. Doğu yakasında ayrıca değişik biçimlerde zarif süslemeli başka sütun başlıkları da vardı. Bunlardan birkaçı bugün çevrede korumasız olarak durmaktadır. Korumasız duran saray kalıntıları yağmaya açık durumdadır.

• 

  Bukoleon Sarayı'nın kalıntıları

• 

  Bukoleon Limanı'nın girişindeki oturan aslan heykellerinden biri-İstanbul Arkeoloji Müzesi

• 

  Zengin bezemelere sahip saray parçaları-İstanbul Arkeoloji Müzesi

Kaynaklar

• Semavi Eyice “Büyük Saray”, STAD, 3 (1988), 22-30
• R. Guilland, “Les palais du Bukoléon”, Byzantinoslavica, I. 1950, s. 197-206
• Janin, Constantinople byzantine, 120-121
• Cyril Mango, “Ancient Spolia in the Great Palace of Constantinople”, Byzantine East, Latin West, Art Historical Studies in Honor of Kurt Weitzmann, 1993

Dış bağlantılar

• Bin Yıllık Bukaleon Sarayı Kalıntıları Yağmalanıyor-kesfetmekicinbak.com
• Bukoleon Sarayı-diatürkiye.com
• Wikimapia.org
• Bukoleon Sarayı Kalıntıları Galerisi-istanbulopedi.com