İçeriğe atla

Arek cevizi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Areca catechu sayfasından yönlendirildi)
Arek cevizi
Meyveli örnek
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem: Plantae
Şube: Tracheophyta
Klad: Angiosperms
Klad: Monocots
Klad: Commelinids
Takım: Arecales
Familya: Arecaceae
Cins: Areca
Tür: A. catechu
İkili adlandırma
Areca catechu
Sinonimler [2]
  • Areca faufel Gaertn.
  • Areca hortensis Lour.
  • Areca cathechu Burm.f.
  • Sublimia areca Comm. ex Mart.
  • Areca himalayana Griff. ex H.Wendl.
  • Areca nigra Giseke ex H.Wendl.
  • Areca macrocarpa Becc.

Arek cevizi, Arek palmiyesi, Betel cevizi, Betel palmiyesi, Betel ağacı, Pinang palmiyesi veya bilimsel adıyla Areca catechu; tropikal Pasifik, Asya ve Doğu Afrika'nın bazı bölgelerinde yetişen bir palmiye türüdür. Bu palmiyenin Filipinler'den geldiğine inanılmaktadır[1] ancak tüm dünyada yaygın şekilde yetiştirilmektedir ve Güney Çin (Guangxi, Hainan, Yunnan), Tayvan, Hindistan, Bangladeş, Maldivler, Sri Lanka, Kamboçya, Laos, Tayland, Vietnam, Malezya, Endonezya, Yeni Gine'de, Pasifik Okyanusu'ndaki adaların çoğunda ve ayrıca Batı Hint Adaları'nda natüralize olmuş kabul edilir.[2][3][4]

Areca, Hindistan'ın Malabar Kıyısı'ndan gelen yerel bir addan türetilmiştir ve catechu, bu palmiye için başka bir Malay adı olan caccu'dan gelmektedir.

Özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
Areca catechu'nun 19. yüzyıl çizimi

Areca catechu orta büyüklükte bir palmiye ağacıdır, 20 m boyunda düz büyüyen, çapı 10–15 cm olan bir gövdeye sahiptir. Yapraklar 1,5–2 m uzunluğunda, pinnat damarlanmaya sahip ve çok sayıdadırlar. Yapraklar çok sayıda yaprakçığa sahiptir.

Areca catechu, ticari olarak önemli bir mahsul olan tohumları için yetiştirilir.

Endonezya'nın Tanjung Pinang, Pangkal Pinang şehirleri, Endonezya'nın Jambi eyaleti (jambi veya jambe, Cavaca, Sundaca, Balice ve Eski Malayca dillerinde areca'dır), Malezya Yarımadası'nın batı kıyısındaki Penang Adası, Maldivler'deki Fua Mulaku, Assam'daki Guwahati ve Hindistan'daki Kerala ve Karnataka kıyı bölgeleri, arek cevizi için yerel bir adla adlandırılan yerlerden bazılarıdır.

Aslında, Endonezya ve Malezya'da pinang veya jambe kelimelerini kullanan çok sayıda şehir ve bölge adı vardır. Bu, arek cevizinin Austronesian uygarlığında, özellikle günümüz Endonezya veya Malezya'sında ne kadar önemli olduğunu gösteriyor.

Kimyasal bileşim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Tohum, çiğnendiğinde sarhoş edici ve biraz bağımlılık yapan arekaidin, arekolin (%0,1-0,5), guvasin ve guvakolin alkaloidlerini içerir. Bunlar piridin türevi alkaloidlerdir. Olgunlukta arekolin miktarı artmaktadır. Arekolin toksik bir bileşiktir. Arek palmiyeleri, tohumları için Bangladeş, Hindistan, Endonezya, Malezya, Tayvan ve diğer birçok Asya ülkesinde yetiştirilmektedir.

Tohum ayrıca kanserojen olan arekatanninler[5] adı verilen yoğunlaştırılmış tanenler (prosiyanidinler) içerir. Bunun yanında bir miktar sabit yağ da içermektedir.

Kullanımlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Curti, Goa'daki bir baharat plantasyonunda yoğun Areca catechu yetiştiriciliği

Arek cevizi ayrıca Çin, Tayvan, Vietnam, Filipinler, Malezya, Myanmar ve Hindistan ve Pasifik Adaları gibi bazı Asya ülkelerinde, özellikle de çok popüler olduğu Papua Yeni Gine'de çiğnemek amacıyla kullanımıyla meşhurdur. Arek cevizi çiğnemek, Tayvan'daki işçi sınıfları arasında oldukça popülerdir. Cevizin kendisi bağımlılık yapabilir ve ağız kanserleriyle doğrudan bağlantısı vardır.[6][7] Tayvan'daki arek cevizi genellikle kireçtaşı tozu gibi yapay katkı maddeleri içerir. Areca catechu'nun özü bağımlılık yapabilir.[8]

Arek palmiyesi ayrıca iç peyzaj türü olarak da kullanılır. Genellikle alışveriş merkezleri ve oteller gibi geniş kapalı alanlarda kullanılır. Bu şekilde yetiştirilirse meyve vermez veya tam boyuta ulaşmaz. İç mekanda, örümcek akarlarına ve bazen de unlu bitlere duyarlı, yavaş büyüyen, az su, yüksek ışık isteyen bir bitkidir.

Hindistan'da kuru, düşen yapraklar toplanır ve tek kullanımlık palmiye yaprağı tabaklarına ve kaselere sıcak preslenir.[9]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Areca catechu". Germplazm Kaynakları Bilgi Ağı (GRIN). Tarım Araştırma Merkezi (ARS), Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA). 
  2. ^ a b "Plants of the World Online | Kew Science". Plants of the World Online (İngilizce). 2 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2024. 
  3. ^ Jones, D. (2001), Palms Throughout The World, Reed New Holland, Australia.
  4. ^ Heatubun, C.D., Dransfield, J., Flynn, T., Tjitrosoedirdjo, S.S., Mogea, J.P. & Baker, W.J. (2012). A monograph of the betel nut palms (Areca: Arecaceae) of East Malesia. Botanical Journal of the Linnean Society 168: 147-173.
  5. ^ Kusumoto, Ines Tomoco; Nakabayashi, Takeshi; Kida, Hiroaki; Miyashiro, Hirotsugu; Hattori, Masao; Namba, Tsuneo; Shimotohno, Kunitada (1995). "Screening of various plant extracts used in ayurvedic medicine for inhibitory effects on human immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) protease". Phytotherapy Research. 9 (3): 180-184. doi:10.1002/ptr.2650090305. 
  6. ^ Thomas and MacLennan (1992). "Slaked lime and betel nut cancer in Papua New Guinea". The Lancet. 340 (8819): 577-578. doi:10.1016/0140-6736(92)92109-S. PMID 1355157. 
  7. ^ Hemantha Amarasinghe (2010). "Betel-quid chewing with or without tobacco is a major risk factor for oral potentially malignant disorders in Sri Lanka: A case-control study". Oral Oncology. 46 (4): 297-301. doi:10.1016/j.oraloncology.2010.01.017. PMID 20189448. 
  8. ^ Marcello Spinella (2001). The psychopharmacology of herbal medicine: plant drugs that alter mind, brain, and behavior. MIT Press. ss. 233-. ISBN 978-0-262-69265-6. Erişim tarihi: 14 Ekim 2011. 
  9. ^ Palm Leaf Plates 16 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. on the website TheWholeLeafCo.dom; viewed in September 2016

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Arek cevizi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Arek_cevizi&oldid=32719360" sayfasından alınmıştır