Sakırga

Sakırga
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota Âlem: Animalia Alt âlem: Eumetazoa Şube: Arthropoda Alt şube: Chelicerata Sınıf: Arachnida Alt sınıf: Acarina Üst takım: Parasitiformes Takım: Ixodida Üst familya: Ixodoidea Familya: Ixodidae Alt familya: Ixodinae Cins: Ixodes Tür: I. ricinus
İkili adlandırma
Ixodes ricinus (Linnaeus, 1758)

Dişi (altta) ve erkek (üstte)

Yaşam döngüsü

Sakırga (Ixodes ricinus), yaz kenesigiller (Ixodidae) familyasından kene türüdür.

Morfoloji

Erkekleri küçük yapılı olup 2.2- 2.6x1.2-1.4 mm büyüklüğündedir. Dişileri aç halde 4.2x3.2 mm büyüklüğündedir. Kitini yapıları koyu kahverenkli, diğer vücut bölümleri açık renklidir. Ayaklar erkeklere göre daha incedir.

Habitat

Ormanlar, fundalıklar ve çalılıklar

Etkinlik dönemi

Yaz kenelerinin tipik etkinlik dönemi olarak yaz aylarında görülür.

Yaşam döngüsü

Üç konaklı kenelerdendir. Yumurtadan erginleşmeye kadar olan süre 1 ilâ 6 yıl arasında değişiklik gösterse de, genelde 2 ya da 3 yıldır.

Konakçıları

• Erginleri: küçük ve büyükbaş hayvanlar, geyik, köpek, at ve insanlarda
• Nimf ve larvaları: küçük memelilerde (% 90'ı böcekçil), kemirgenler, tavşan, kuş, sürüngen ve yarasalarda.

Yayılımı

Avrupa'da İzlanda'dan Rusya'ya kadar, Kuzey Afrika'da, Orta Asya'da, İran.

Türkiye’de özellikle sahil bölgeleri olmak üzere her iklim bölgesinde görülmektedir.

Taşıyıcılığı

• Protozoa:
  • Babeşyoz (Babesia divergens, B. bovis, B. taylori, B. microti),
  • teyleriyoz (T. ovis, T. recondita),
  • tripanozomiyaz (T. theileri).
• Bakteriler:
  • Tularemi (Pasteurella tularensis),
  • Spiroketler ve Lyme hastalığı (Borrelia burgdorferi).
• Riketsiyalar: Anaplazmoz (Anaplasma marginale), Q humması (Coxiella burnetii), Kayalık Dağlar Benekli humması (Rickettsia rickettsi), koyun kene humması (Rickettsia phagocytophylia), sığır ve keçi riketsiyozu (Rickettsia spp.).
• Virüsler: Rus ilkbahar yaz ensefaliti, Omsk kanamalı humması, Negishi ve Langat ensefaliti, Kyasanur orman hastalığı, Asya sıcak bölgeler kanamalı hummaları, Orta Avrupa kene ensefaliti; Louping ill, kene Kemerovo humması, Japon B ensefaliti, Doğu at ensefalomiyeliti, Batı at ensefaliti ve KKKH.

Adlandırma

• Bayağı kene: Almanca (gemeine Zecke, gemeine Holzbock), İsveççe (vanlig fästing), Boşnakça (obični krpelj), Hırvatça (obični krpelj), Lehçe (kleszcz pospolity), Çekçe (klíště obecné), Slovakça (kliešť obyčajný), Slovence (navadni klop), İspanyolca (garrapata común), Macarca (közönséges kullancs)
• Koyun kenesi: İngilizce (sheep tick), Felemenkçe (schapenteek), Afrikanca (skaapbosluis), Fransızca (tique du mouton), İspanyolca (garrapata de la oveja), Portekizce (carrapato ovinos)
• Köpek kenesi: Fransızca (tique du chien), Katalanca (paparra del gos), Rusça (собачий клещ), Beyaz Rusça (сабачы клешч), Ukraynaca (собачий кліщ), Litvanca (šuninė arba), Letonca (suņu ērces)
• Orman kenesi: Almanca (Waldzecke), Danca (skovflåt), Norveççe (skogflått), İzlandaca (skógarmítill), Beyaz Rusça (лясны клешч), Litvanca (miškinė erkė), İtalyanca (zecca dei boschi), Estonca (võsapuuk)
• Kene otu kenesi: İngilizce (castor bean tick)
• Kene: Bulgarca (кърлеж), Rumence (căpuşa), Fince (puutiainen)

Kaynakça

• [1] G. V. Kolonin, Fauna of Ixodid Ticks of the World (Acari, Ixodidae), Moskova 2009