Saab JAS 39 Gripen
| JAS 39 Gripen | |
|---|---|
 | |
| Türü | Çok Maksatlı |
| Ulusal köken |  İsveç |
| Üretici | Saab |
| İlk uçuş | 9 Aralık 1988 |
| Hizmete giriş | 1 Kasım 1997 |
| Durumu | Etkin hizmette |
| Ana kullanıcı | İsveç Hava Kuvvetleri |
| Diğer kullanıcılar | Güney Afrika Hava Kuvvetleri Çek Cumhuriyeti Hava Kuvvetleri Macaristan Hava Kuvvetleri Brezilya Hava Kuvvetleri |
| Üretim sayısı | 235 |
| Birim maliyeti | US$ 40-60 milyon |
Saab JAS 39 "Gripen" İsveç uzay ve havacılık şirketi Saab tarafından üretilen hafif tek motorlu çok maksatlı savaş uçağıdır. İsveç hava kuvvetlerindeki Saab 35 Draken ve 37 Viggen uçaklarının yerini alması için tasarlanmıştır. Uçak şu anda İsveç, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Güney Afrika ve Brezilya hava kuvvetlerinin hizmetindedir.
Dizaynında performans, etkinlik ve hava muhaberelerinde hayatta kalma özellikleri öne çıkmıştır. JAS'ın açılımı söyledir. Jakt (hava-hava), Attack (hava-yer) ve Spaning (gözetleme). İsveç'in F-16 veya F/A-18 alımı yerine üretmeyi tercih ettiği bir uçaktır.
Eurofighter ve Rafale uçakları bu uçağın aerodinamiği temel alarak geliştirilmiştir. Programlanabilir aviyonikleri ve Elektronik savaş kitleri uçağın standard ekipmanlarındandır. Çok kısa pistlerden kalkabilir. Hatta ilginç olarak sivil karayolarına bile iniş yapabilir. Yerdeyken yakıt aktarımı ve silah yenileme prosedürü 10 dakikada 5 kişilik ekiple tamamlanabilir. Uçağın önemli bir özelliği ise 45 milyon dolarlık fiyatıdır ve Eurofighter ve Rafale gibi uçaklarla kıyaslandığında bu rakam oldukça ekonomiktir.
Tarih
Saab 39 Gripen, 1988 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirdi ve 1996 yılında İsveç Hava Kuvvetlerinde JAS 39 adı ile aktif hizmete girdi. Gripen, isveç hava kuvvetlerinin çok rollü savaş uçağı olarak tasarlanmış ilk uçaktır. JAS, kısaltmasını bu özelliğinden almaktadır. JAS, jakt, attack ve spaning kelimelerin kısaltmasıdır. Bu sözcükler İsveççede avcı, saldırı ve keşif demektir. Avcı, bombardıman ve keşif rollerini temsil eder.
Gripen'in geliştirilmesinde, uçağın her üç rolde de ödün vermeden mükemmel şekilde çalışması İsveç makamlarının bir isteğiydi. Sadece bir uçak modeli kullanmak ve aynı zamanda önceki savaş uçağı türlerine göre daha düşük satın alma ve bakım maliyetleriyle birinci sınıf bir uçak almak istediler. Aslında, nesilden nesile daha önce büyüyen maliyet eğrisi kırıldı.
Geliştirme
Gripen uçağı 800 metre gibi oldukça kısa pistlere iniş yapabilir ve bu uzunluktaki pistlerden havalanabilir. Bu pistler özel gereksinimler içermez. Bu yüzden yeterli uzunluktaki karayolları ve bombalanan havalimanları iniş kalkış işleri için uygundur. Bu özellik tesadüfi değildir. İsveç Hava Kuvvetleri tarafından yapılan tavsiyeler üzerine uçak tasarlanırken dikkat edilen en önemli unsurlardan biridir.
Gripen'in ilk modelleri JAS 39 A/B olarak adlandırılır. Tek koltuklu versiyon için A ve 2 koltuklu versiyon için B kullanılır. Daha sonra Gripen C/D adı verilen versiyonlar geliştirildi. Bu versiyonlar NATO standarlarına uygun hale getirilmiştir ve diğer özelliklerin yanı sıra yakıt ikmali yapılabilirler.
Gripen NG
Gripen Next Generation projesi, eski modellerin kötü yanlarını kapatıp yeni modeller geliştirmek için 2000'li yıllarda başlatıldı. Yapılan çalışmaların ardından 2016 yılında SAAB tarafından JAS 39 modelinin güncellenmiş yeni sürümü Gripen E duyuruldu.[1] Gripen E versiyonunun 2018 yılında uçuşa hazır olacağı ve birçok yenilik sunacağı da aynı sunumda açıklandı. Bu yenilikler arasında, AESA radarı, daha güçlü motor, önemli ölçüde daha uzun menzil gibi biçok özellik bulunmaktaydı.
Gripen E, 15 Haziran 2017'de Saab'ın Linköping, İsveç'teki tesislerinde ilk uçuşunu gerçekleştirdi.[2]
Kullanıcılar
Gripen NG kokpitinin Brezilya versiyonunun kopyası 
İsveç
Çek Cumhuriyeti
- Çek Hava Kuvvetleri (14 adet)
Çek JAS-39 Gripen'ler tatbikatta 2012 
Macaristan
- Macaristan Hava Kuvvetleri (14 adet)
Güney Afrika Cumhuriyeti
- Güney Afrika Hava Kuvvetleri (26)
Tayland
Birleşik Krallık
Brezilya
Teknik Özellikler
.jpg)
JAS 39E/F
Veri kaynağı Saab Gripen,[3][4] Saab,[5][6][7] and Aviation Week.[8]
Genel özellikler
- Mürettebat: 1 JAS 39E / 2 JAS 39F
- Boş ağırlık: 8.000 kg (17.637 lb)
- Maksimum kalkış ağırlığı: 16.500 kg (36.376 lb)
- Internal fuel capacity: 3.400 kg (7.500 lb)
- Güç kaynağı: 1 × General Electric RM16 (F414-GE-39E) afterburning turbofan engine, 6.183[9] kN (1.390.000 lbf) itme dry, 98 kN (22.000 lbf) with afterburner
Performans
- Maksimum sürat: 2.460 km/sa (1.530 mph, 1.330 kn) +
- Maksimum sürat: Mach 2+
- Yüksüz menzil: [dönüştürme: geçersiz sayı] ([dönüştürme: geçersiz sayı], [dönüştürme: geçersiz sayı]) +
- g sınırları: +9 -3
- Kanat yükü: 283 kg/m2 (58 lb/ft2)
- İtme/ağırlık: 1.04
- Kalkış mesafesi: 500 m (1.640 ft)
- İniş mesafesi: 600 m (1.969 ft)
Mühimmat
- Silahlar: 1 × 27 mm Mauser BK-27 120 mermili revolver topu (yalnızca tek kişilik modeller)
- Hardpoint: 10 (3 tane yakıt tankının altında, 2 altta 1 ucunda olmak üzere her kanatta 3; FLIR/LD/Recon bölünde 1 adet bölmede) 5,300 kg (11,700 lb) kapasitesiyle, aşağıdakilerin kombinasyonlarını taşıyabilir:
- Roketler: 4 × rocket pods, 13.5 cm rockets
- Füzeler:
- 6 × IRIS-T (Rb.98), AIM-9 Sidewinder (Rb.74) or A-Darter
- 7 × MBDA Meteor, AIM-120 AMRAAM (Rb.99) or MBDA MICA
- 4 × AGM-65 Maverick (Rb.75)
- 2 × KEPD.350
- 6 × Rbs.15F anti-ship missile
- Bombalar: ***7 × GBU-12 Paveway II laser-guided bomb
- 2 × Bk.90 cluster bomb
- 8 × Mark 82 bombs
- 16 × GBU-39 SDB
- 12 × Alternative small-diameter glide bomb
Aviyonik
- Selex ES-05 Raven AESA radar[10][11][12]
- Skyward-G IRST system[13][14][15]
- Air-to-air and air-to-surface tactical data link system[kaynak belirtilmeli]
- Wide Area Display (WAD) (single screen display)[16]
- Targo helmet mounted display (HMD)[kaynak belirtilmeli]
- ANVIS advanced night vision system/head up display (HUD)[kaynak belirtilmeli]
Kaynakça
- ^ "PICTURES: Saab rolls out first Gripen E fighter – With video | Thai Military and Asian Region". web.archive.org. 13 Ağustos 2018. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ "Gripen E Next Generation Smart Fighter Makes Successful First Flight". The Aviationist (İngilizce). 16 Haziran 2017. 16 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2020.
- ^ Spick 2000, s. 431.
- ^ Williams 2003, s. 90.
- ^ "Gripen E/F", Gripen fighter system, Saab, erişim tarihi: 29 Ağustos 2019
- ^ "Gripen E in brief" (PDF). Saab. 15 Haziran 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Gripen NG Performance, Facts and Figures" (PDF). Saab. 16 Ekim 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;Program Dossier: JAS 39 Gripenisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Raven ES-05". Leonardo. 3 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Active Electronically Scanned Array (AESA) Fire Control Radar" (PDF). Leonardo. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ "The AESA Radar will be assembled on Gripen". Leonardo. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Selex ES Raven AESA Radar on Gripen NG". Saab. 2015. 29 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Infrared Search & Track System" (PDF). Leonardo. 4 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Finmeccanica – Selex ES signs contract with Saab for the infrared search and track Skyward-G". Leonardo. 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ YouTube'da Hata: Sayfa kimliği algılanmadı