1981 İspanyol darbe girişimi
| 1981 İspanyol darbe girişimi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İspanya'da demokrasiye geçiş sürecinin parçası | |||||||
 Temsilciler Kongresi'nin (İspnaya yasamasının alt meclisi) toplantı salonu, Madrid. Antonio Tejero yönetimindeki bir grup jandarma burayı bastı. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 AET NATO ABD Birleşik Krallık |
| ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
 I. Juan Carlos Adolfo Suárez Leopoldo Calvo-Sotelo Felipe González Manuel Gutiérrez Mellado Guillermo Quintana Lacaci Landelino Lavilla |
 Antonio Tejero Jaime Milans del Bosch Alfonso Armada | ||||||
| Güçler | |||||||
| İsyancilar hariç bütün İspanya ordusu ve polis birlikleri |
1,800 kişi (Valensiya'da) 200 Jandarma (Madrid'de) Düzinelerce tank ve diğer askeri araçlar | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Yok | Yok | ||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
1981 İspanyol darbe girişimi (İspanyolca: Intento de Golpe de Estado de España de 1981), İspanya'da 23-F ve Tejerazo olarak da bilinen, 23 Şubat 1981'de İspanya'da yaşanmış bir darbe girişimidir. Yarbay Antonio Tejero, Başbakan'ın seçileceği oylama sırasında 200 silahlı jandarma ile Milletvekilleri Kongresi'ni bastı. Askerler, parlamenterleri ve bakanları 18 saat boyunca rehin tuttu, bu sırada Kral I. Juan Carlos, darbeyi televizyonda çıkıp kınadı, hukukun üstünlüğü ve demokratik hükûmetin devamını istedi. Ateş edilmiş olsa da, rehineciler ertesi sabah kimseyi öldürmeden teslim oldu.
Arkaplan
Darbe girişimi, İspanya'nın demokrasiye geçişiyle bağlantılıydı. Dört faktör, iktidardaki muhafazakâr parti koalisyonun Demokratik Merkez Birliği'nin durduramadığı gerilimler yarattı:
- ekonomik krizden kaynaklanan neredeyse %20 işsizlik, sermaye kaçışı ve %16 enflasyon ,
- İspanyol bölgeleriyle güç paylaşımında zorluk,
- Bask terörist grup ETA'nın artan şiddeti,
- yeni kurulan demokrasiye karşı İspanyol Silahlı Kuvvetleri içindeki muhalefet.
Ordudaki ilk rahatsızlık belirtileri Nisan 1977'de ortaya çıktı. Amiral Pita da Veiga Donanma komutanlığından istifa etti ve Ordu Üst Kurulu'nu kurdu. Bu, Da Veiga'nın neo-faşist teröristler tarafından Atocha katliamının gerçekleştirilmesinin ardından 9 Nisan 1977'de İspanya Komünist Partisi'nin (PCE) yasallaştırılmasına karşı çıkmasının bir sonucuydu. Kasım 1978'de Galaksia Harekâtı askerî darbesi durduruldu. Darbe girişimini lideri Yarbay Antonio Tejero, yedi ay hapse mahkum edildi.
Ordu ve aşırı sağı içinde kışkırtıcı fikirler artarken, hükûmet on yılın başında ciddi bir krizle karşı karşıya kaldı ve 1980 yılında hükûmetin konumu giderek daha savunulamaz hale geldi. Bu sırada yaşnamış bazı önemli olaylar arasında Kültür Bakanı Manuel Clavero Arévalo'nun 15 Ocak'taki istifası; hükûmetin 3 Mayıs'ta yeniden yapılandırılması; 28 Mayıs - 30 Mayıs tarihleri arasında İspanyol Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) tarafından taşınan Adolfo Suarez'e karşı güven oylaması ; 22 Temmuz'da Başkan Yardımcısı Fernando Abril Martorell'in istifası ve buna bağlı olarak Eylül ayında kabinenin yeniden kurulması; ve Suárez tarafından desteklenen merkez parlamento grubun alternatif başkan adayı Miguel Herrero Rodríguez de Miñón'un Ekim ayında seçilmesi.
Suárez'in kendi partisinin merkezinde giderek artan zayıflık, 29 Ocak 1981'de başbakan ve UCD başkanı olarak televizyonda istifa etmesine yol açtı. 1 Şubat'ta "Almendros Kolektifi" aşırı sağ El Alcázar gazetesinde açıkça isyanı teşvik eden bir makale yayınladı. Bu gazete aralarında Luis Carrero Blanco'nun Başbakanlık halefi Carlos Arias Navarro ve Frankocu parti Fuerza Nueva'nın lideri Blas Piñar'ın da bulunduğu Búnker radikal grubunun sözcülüğünü yapmaktadır.
2 ve 4 Şubat tarihleri arasında Kral ve Kraliçe Guernica'ya gitti. Burada ayrılıkçı Bask partisi Herri Batasuna'nın milletvekilleri onları çeşitli olaylarda tezahüratlar ve yuhalamalarla karşıladığı. 6 Şubat'ta birkaç gün önce kaçırılmış, Lemoiz nükleer projesinde çalışan, Ryan adlı bir mühendis öldürüldü. Bu arada, kaçırılmasının ardından sanayici Luis Suñer hakkında bir daha haber alınamadı.
Bu gerilimin tırmandığı bu atmosferde Suárez'in halefini seçme süreci başladı. 6 ve 9 Şubat tarihleri arasında Mayorka'daki 2. UCD kongresi partinin çözülme sürecinde olduğunu açıkça ortaya koydu ve Agustín Rodríguez Sahagún geçici başbakan seçildi. 10 Şubat'ta Leopoldo Calvo Sotelo başbakanlığa aday gösterildi.
Siyasi patlama noktası
Gerginlik Bask milliyetçi hareketi ETA'nın üyesi Jose Ignacio Arregui'nin Carabanchel mahallesinde işkence görüp öldüğü haberinin gelmesi ile 13 Şubat günü zirveye ulaştı. Arregui 10 gün boyunca Emniyet Genel Müdürlüğü'nde (Dirección Genelral de Seguridad) tutulmuş ve kimseyle görüştürülmemişti. Bunu, Bask bölgesinde genel bir grev ve Kongrede muhalif parlamento grupları arasında acımasız bir tartışma izledi. Hükûmet daha sonra çeşitli polis şeflerini görevden alırken, İçişleri Bakanlığı'nda işkencecilerle dayanışma kapsamında istifa edenler oldu. El Alcázar gazetesi hükûmetin eylemlerini durdurulması gereken bir zayıflık olarak değerlendirdi.
Bu olağanüstü arka plana karşı, 18 Şubat'ta Calvo Sotelo kabine önerisini sundu, ancak ayın 20'sindeki kongre oylamasında başbakan seçilebilmesi için gerekli çoğunluğa ulaşamadı, bu nedenle 23'üne yeni bir oylama planlandı: komplocuların darbe girişimi için seçtiği gün. Planlandığı gibi, darbe, Tejero ve General Jaime Milans del Bosch'un baş kışkırtıcıları olmasını gerektirecek ve Kral I. Juan Carlos'un sırdaşı General Alfonso Armada küçük bir rol oynanacaktı.
Darbe
.jpg)
Milletvekilleri Kongresine Saldırı
Birçok TVE kanalı kameramanı ve teknisyeni olayın yaklaşık yarım saatini çekerek dünyaya darbe girişiminin görsel-işitsel kaydını sağladı (ki bu olaylar sona erdikten birkaç saat sonra yayınlanacaktır). Dahası, özel radyo istasyonu SER'in üyeleri Milletvekilleri Kongresi'ndeki açık mikrofonlardan canlı yayına devam ettiler, bu da olaylar geliştikçe halkın gelişmeleri radyodan takip edebileceği anlamına geliyordu. Bu nedenle, bu tarih bazen "Transistörlü Radyoların Gecesi" (La noche de los transistores) olarak hatırlanır.
18:00'de Leopoldo Calvo-Sotelo'nun Başbakan olarak yemin etmesi (investidura) seçimi Milletvekilleri Kongresi'nde yoklama başladı. 18:23'te, Sosyalist parti milletvekili Manuel Núñez Encabo oy kullanmak için ayağa kalkarken, Yarbay Antonio Tejero liderliğindeki ve hafif makineli tüfeklerle silahlanmış 200 jandarma kongre odalarına girdi. Tejero hemen meclis başkanın yerine geçti ve "¡Quieto todo el mundo! " ("Kimse kıpırdamasın!") diye bağırdı, herkese yere yatması emredildi.
En yüksek rütbeli askeri yetkili olarak Genelkurmay Başkanı (ve Başbakan Yardımcısı ) Manuel Gutiérrez Mellado verilen emre uymadı, Tejero ile yüzleşerek ona silahı bırakmasını emretti.[1] Tejero havaya ateş edene kadar birkaç jandarmayla kısa bir süre sürtüşen eski Başbakan Adolfo Suarez, Gutiérrez Mellado'ya katılmak için harekete geçti. Bunu saldırganların açtığı sürekli makineli tüfek ateşi takip etti. (Mermiler, meclisin üst galerisindeki bazı ziyaretçileri yaraladı). Kararlı bir şekilde elleri belinde duran 68 yaşındaki General Gutiérrez Mellado, Tejero onu başarısızlıkla yere düşürmeye çalıştıktan sonra bile oturmayı reddetti. Yüzleşme Tejero'nun kürsüye, Gutiérrez Mellado'nun da sandalyesine geri dönmesiyle sona erdi.
Birkaç dakika sonra tüm milletvekilleri kendi kongre koltuklarına geri döndü. Jandarma komutanı Jesús Muñecas Aguilar, meclis başkanı kürsüsüne gitti, sessizlik istedi ve mevcut herkesin "yetkili askeri otoritenin" gelişini bekleyeceğini açıkladı.
19:35'te Başbakan Suárez ayağa kalktı ve komutanlarla konuşmak istedi. Buna karşılık birkaç el ateş edildi ve bir jandarma, makineli tüfeğini milletvekillerinin koltuklarına doğrultarak susmalarını istedi. Saldırganlardan biri "Bay Suárez, koltuğunuzda kalın!" diye emretti. Suárez cevap verecekken başkası " Se siente, coño! " ("Otur, lanet olsun!") diye bağırdı. (Tarihsel olarak, bu ifade Teğmen Ramos Rueda olmasına rağmen Yarbay Tejero'ya atfedilir.) Sonunda Tejero, Suárez'i kolundan tuttu ve zorla meclisin dışındaki bir odaya götürdü. Suárez Tejero'nun "bu deliliği" açıklamasını istediğinde; Tejero'nun tek yanıtı "¡todo por España!" ("Her şey İspanya için!") oldu. Suárez, Başbakan ("hükûmet başkanı") olarak yetkisini belirterek baskı yaptığında Tejero, "Tú ya no eres presidente de nada!" ("Artık hiçbir şeyin başkanı değilsin!") diye cevap verdi.
Kısa bir süre sonra, beş parlamento milletvekilleri diğerlerinden ayrıldı: Başbakan Suárez; muhalefet lideri Felipe González Márquez ve yardımcısı Alfonso Guerra González; Komünist Parti lideri Santiago Carrillo; ve Savunma Bakanı Agustin Rodriguez Sahagun. İsyancılar hem yasama hem de yürütme makamlarını esir alarak, yeni bir siyasi düzeni gerektirecek bir güç boşluğu yaratmayı umuyordu.
Hemen hemen aynı anda, Üçüncü Ordu komutanı Mareşal Jaime Milans del Bosch, Valensiya'da isyan ederek darbeyi katıldı. Diğer üst düzey ordu mensuplarını onun gibi darbeyi desteklemeye ikna etmek için tankların sokaklara çıkmasını emretti ve genel olağanüstü hâl ilan etti. O akşam saat 21:00'de, İçişleri Bakanlığı, Kral I. Juan Carlos'un talimatları uyarınca, devletin Askeri Genelkurmay Meclisi (Junta de Jefes del Estado Mayor) ile iş birliği yapması için çeşitli bakanlıkların müsteşarlıklarından oluşan geçici bir hükûmetin kurulacağını duyurdu.
Darbe şiddetle AET üyesi ülkeler tarafından kınandı, özellikle İspanya üyelik için ön müzakere sürecinde olduğu için (nihayetinde 1986 yılında katıldı). Birleşik Krallık Başbakanı Margaret Thatcher darbeyi "terör eylemi" olarak nitelendirdi.
Bu arada, bir başka isyancı general Torres Rojas, General Juste'i ordunun Brunete birliklerinin başındaki General Juste'yi görevden alma girişiminde başarısız oldu, bu da Torres Rojas'ın Madrid'de olayların gelişimi hakkındaki bilgilerin birinci elden kontrol etmek amacıyla Devlet radyo ve televizyonunun merkezleri de dahil olmak üzere bazı önemli stratejik noktaları kontrol etme planından vazgeçmesine neden oldu.
Armada'nın yumuşak darbesi
Başlangıçta, darbenin komplocularından biri olan Armada, "daha hafif" bir hareket tarzını savunmuştu ve daha sonra bunu uyguladı. Kraliyet ikametgahı olan Zarzuela Sarayı'na giden Armada, krala bir takas teklif etti: Kral, Tejero'yu ve destekçilerini yatıştırma umuduyla demokratik yollarla seçilen hükûmet yerine yeni bir "kurtuluş hükûmeti"ne başkanlık edecekti. Böylece komplocuların talep ettiği tam askeri diktatörlüğe dönüş engellenmiş olacaktı.
Ancak Kral, gece yarısından kısa bir süre önce Milletvekilleri Kongresi'ne giren ve Kral'ın hükûmetin liderliğini üstlenmesini emrettiğini iddia eden Armada'yla görüşmeyi reddetti. Armada, Tejero'nun beklediği "yetkili askeri otorite" olmadığı için, Armada'nın iddialarını "Generalim, bunun için Kongre'ye saldırmadım" diyerek reddetti ve bundan sonra onu görmezden geldi.
Valensiya'nın askeri işgali
Doğu İspanya'da eş zamanlı bir isyan patladı.[2] Tejero'nun Kongre'nin kontrolünü ele geçirmesinden kısa bir süre sonra, Üçüncü Ordu Komutanı Jaime Milans del Bosch, darbenin Valensiya'daki kısmını gerçekleştirdi. Motorize Birlikler'den 2.000 adam ve elli tankın yanı sıra Valensiya limanındaki birlikleri sokaklara ve şehir merkezine yerleştirerek Belediye Binası'nı (Ayuntamiento) ve Valensiya adliye mahkemesi binasını (Las cortes valencianas) işgal etti. Turia Harekâtı olarak bilinen isyan, diğer orduların darbeye karışması için anahtar olarak kabul edildi. 19:00'a kadar Valensiya radyo istasyonları, diğerlerinin askeri eylemlerini onaylamasını ümit eden Milans del Bosch tarafından ilan edilen olağanüstü hâl duyurusuna başladı. Gece olana kadar Valensiya, Bétera ve Paterna kışlalarından çağrılan diğer birliklerle ve zırhlı askeri araçlarla çevrelendi. Polis keskin nişancıları çatılara yerleştirildi, hoparlörlerde askeri marşlar çalındı ve vatandaşlara sokağa çıkma yasağı uygulandı. Manises hava üssündeki komutanı darbeye desteğe ikna etmek için bir zırhlı araç konvoyu gönderildi; ancak, üsden sorumlu 11. Hava Birlik komutanı albay sadece uymayı reddetmekle kalmadı, Milans del Bosch tarafından gönderilen tanklara karşı havadan yere füzelerle yüklü (motorlarının çalışmakta olduğunu iddia ettiği) silahlı iki savaş uçağı kaldırmakla tehdidinde bulundu, böylece gelen güçleri geri çekilmeye zorladı. Bu aksilik Madrid darbesinin yaklaşmakta olan başarısızlığını işaretiydi.
Juan Carlos'un inkarı
Kral Juan Carlos darbeyi desteklemeyi reddetti. Kral, çalışanları ile uzun süren tartışmalardan sonra, askeri liderlerinin kendisine ve Anayasa'ya bağlılığına ikna oldu. Ayrıca, o akşam saat 22:00'den önce İspanya'nın içinde ve dışındaki ulusal yayın istasyonları aracılığıyla barış çağrısı yapan kısa bir konuşma yapan Katalonya özerk hükûmetinin başkanı Jordi Pujol'un tutumunu da göz önüne aldı. 24 Şubat sabahı saat 1:00'e kadar Kongre dışında temsili hükûmeti ile General Armada arasında müzakereler gerçekleştirildi. General görüşmelerden sonra darbenin planlanmasına katıldığı şüphesiyle görevinden alındı.
24 Şubat 1:14'te, İspanya Kralı en yüksek İspanyol askeri rütbesi olan Silahlı Kuvvetler Genel Komutanı (Capitán General de los Ejércitos) üniformasını giyerek televizyona çıktı ve darbeye ve onun kışkırtıcılarına karşı çıktığını ve, İspanyol Anayasası'nı savunduğunu ve Milans del Bosch'un yetkisini reddettiğini açıkladı. Dedi ki:
İspanyol halkına açık ve kararlı bir şekilde sesleniyorum:
Bu olağanüstü durum karşısında sakin kalmanızı ve bana güvenmenizi istiyorum, ve şu anda Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanlarına şu emri veriyorum:
Mecliste yaşanan olaylara istinaden, ve herhangi bir yanlış anlaşılmayı önlemek adına, Sivil Otoriteler ve Genelkurmay Başkanlığı'na kanunlar çerçevesinde anayasal düzeni koruma yetkisi verdiğimi an itibarıyla onaylıyorum.
Eğer herhangi bir askerî müdahale gerekirse Genelkurmay Başkanlığı'nın onayı alınmalı.
Kraliyet, ulusun bütünlüğü ve ebediyetinin sembolü, İspanyol halkının referandumda oyalayarak seçtiği Anayasa'nın gereği olan demokratik süreçleri güç kullanarak durdurmaya çalışan herhangi bir girişim veya tutuma, herhangi bir şekilde müsamaha göstermeyecektir.
O andan itibaren darbenin başarısız olduğu anlaşıldı. Milletvekili Javier Solana, Tejero'yu General Sáenz de Santamaría'nın getirdiği kongredeki rehine krizini şiddetle kınayan El País gazetesinin özel bir sayısını okuduğunu görünce, darbenin başarısız olduğunu anladığını söyledi.[3] Bundan sonra yalnız kalan ve izole edilen Milans del Bosch, o sabah 5:00'te planlarını terk etti ve tutuklandı. Askeri kamuflajlı jandarmalar, kaçmak için birinci kat penceresinden atlamaya çalıştı. Ön kapıdan kaçan diğerleri gece boyunca binayı çevreleyen subayların kollarına doğru koştu. Milletvekilleri o sabah kurtarıldıktan sonra "Çok Yaşa Özgürlük" diye bağırarak tek tek dışarı çıktılar.[4] Tejero 24 Şubat'ta öğlene kadar direndi ve Kongre binasının dışında tutuklandı.
Olay Warner Bros. tarafından 23F (darbenin gerçekleştiği 23 Şubat'tın İspanyolca isimlendirmesi) adında bir sinema filmi hâline getirildi. Variety köşe yazarı Jonathan Holland, filmin dönem detayının iyi olduğunu, ancak filmin resmi olarak onaylanan versiyonu izlediğini ve gerçekte olanları derinlemesine göstermediğini söyledi.[5]
Miras
Olayların ilk sonucu, başarısız darbeden sonra bir kurum olarak Monarşinin halkın ve politik sınıfın gözünde ezici meşruiyet kazanmasıydı. Uzun vadede darbenin başarısızlığı, Franco ideolojisi taraftarlarının İspanya'nın bir demokrasi olarak geleceğini yok etme ve faşist totaliter fikirlerini ulus üzerinde uygulamadaki son ciddi girişimi olarak görülebilir.
Campamento davası (juicio de Campamento) olarak bilinen davada Yüksek Askeri Divanı, Miláns del Bosch, Alfonso Armada ve Antonio Tejero Molina'yi darbenin baş aktörleri olarak otuz yıl hapis cezasına çarptırdı. Sonunda, yaklaşık 300 sanıktan otuz kişi darbeye dahil oldukları için hüküm giyecekti.[3]
Darbenin planlanmasında herhangi bir sivil katılımın kapsamı hiçbir zaman tam olarak araştırılmamıştır. Sindicato Vertical'ın eski lideri Juan García Carrés ( Francoist İspanya'daki tek yasal sendika kuruluşu) mahkum edilen tek sivildi.
Yerel milliyetçiler, yönetimi özerk topluluklara sınırlayan LOAPA yasasının orduyu yatıştırmak için kabul edildiğini iddia ettiler.
Alternatif teoriler
Darbenin kansız ama görünüşte kaotik bir şekilde çözülmesi, ortaya çıkmasıyla ilgili cevaplanmamış soruların bolluğu, iki ana komplocunun (Armada ve Milans del Bosch) monarşiye bağlılığı ve kralın nihayet gece geç saatlerde televizyona çıkmadan önce uzun süre kaybolması, Campamento davası sırasında şüpheciliği ve komplo teorilerini körükledi ve bu durum o zamandan beri aktif kaldı.[6][7][8][9]
Bu teoriler, Kralın demokrasiyi savunmasının samimiyeti konusunda şüphe uyandırdı ve darbeyi zorlayıcı realpolitiğin bir üst seviyedeki örneği olarak nitelendirdi. Özünde, olayların bu versiyonu darbenin İspanyol Gizli Servisleri tarafından Kral ve Kraliyet Meclisi ile birlikte büyük siyasi partilerin ve ana akım medyanın temsilcilerinin iş birliğiyle düzenlendiğini iddia ediyor. Komplonun merkezi ve görünen amacı, De Gaulle Operasyonu'ndan esinlenen ve tüm ana siyasi partilerden bakanların oluşturduğu ulusal bir birlik hükûmetini hedefleyen "yumuşak" bir darbe olan Armada Harekâtı'ydı . İlk hedef aylarca medya ve siyasiler elitlerce eleştirilmiş ve Kral'ın desteğini rayından çıkan reformcu tutumundan dolayı kaybettiği söylenen Başbakan Suárez'i devirmekti.[10] Sözde "yumuşak" darbenin ikinci hedefi, birincisinin bir sonucuydu: hala emekleme aşamasındaki İspanyol kamu kurumlarının ülkenin girmeye çalıştığı birliklerin, NATO ve AET, kriterlerine uygun hale getirilmesinin hızlandırılması ve etkili bir iki partili ve ılımlı ideolojideki parlamenter monarşinin güçlendirilmesi.[6] Teorinin ardındaki mantığa göre, bu amaca ulaşmak için hem en silahlı kuvvetler içindeki en gerici unsurlarının temizlenmesi hem de sıradan seçmeni monarşiyi ve iki partili sistemi devletin "varsayılan durumu" olarak kabul etmesi için korkutmak gerekiyordu.[9]
Yine bir başka ve daha somut amaç, büyük olasılıkla o yıl 2 Mayıs'ta, yapılması planlanan "sert" bir darbeyi etkisiz hale getirmekti.[8][9][11] Bu iddia edilen darbenin kışkırtıcıları arasında önemli bir klik veya alt grup, eski SECED şefi José Ignacio San Martín başkanlığındaki Albaylar grubuydu. Bu iddia edilen komplonun özellikle tehlikeli olarak kabul edilmesinin iki nedeni belirtilmiştir: San Martín'in istihbarat bağlantıları ve bu grubun generaller yerine askerler üzerinde doğrudan kontrolü olan albay ve yarbaylardan oluşması.[7]
Bu teorilere göre, Başbakan Suárez önceden Armada Operasyonu'nundan haberdardı ve bundan kaçınmak için aniden istifa etti - darbenin birkaç hafta sonra planlanan hükûmetin güven oylaması sırasında gerçekleştirilecekti. Plan, Suárez'in istifasına rağmen ilerledi, ancak Tejero'nun sonuçları anlamaması, sert bir darbe planının merkezinde olduğuna şüphesiz inancı, kongreye şiddetli girişi (ve onun binada mikrofonlar ve kameraların kaydettiği ve daha sonra basın tarafından alay edilen sert, kaba tavrı ve dili) ve Armada'nın önerdiği çok partili hükûmeti kabul etmemesi, "sert" ve "yumuşak" darbe planlarını yapanların planları terk etmesiyle sonuçlandı.[9]
Eski CESID Özel Operasyonlar şefi José Luis Cortina Prieto, duruşma sırasında beraat eden üç subaydan biri, bu teorilerde geniş bir rol oynar. Bazı teoriler onu komplonun en güçlü oyuncularından biri olarak görür ve ayrıca farklı darbe planlarını bir araya getirip hepsini aynı anda etkisiz kılan kişi olarak kabul eder.[7][12][13] Zaragoza Akademisi'nden Kral ile aynı dönem mezun olan Cortina, Carrero yönetimi sırasında istihbarat servisleri Genelkurmay Başkanlığı'na atandı[14] ve daha sonra kardeşine Gabinete de Orientación y Documentación S. A. (GODSA ) düşünce grubunun kurulmasında destek oldu. Bu grup daha sonra ülkenin ana muhafazakâr partisinin çekirdeği oldu. 23-F duruşmasında öğle yemeği molası sırasında ve savcı tarafından özellikle yoğun bir şekilde fırçalandıktan sonra Cortina'nın telefonda "Como siga este tío así, saco a relucir lo de Carrero" ("bu adam bana böyle basmaya devam ederse, Carrero [suikastı] hakkında konuşmaya başlayacağım") dediği iddia edildi.[15][16][17][18] Savcının sorgulamasının, mahkeme öğle arasından sonra yeniden başladığında yoğunluğunu büyük ölçüde kaybettiği ve Cortina nihayet beraat ettirildiği iddia ediliyor.
LaSexta'nın 2014 tarihinde, Jesús Palacios'un çalışması ve Pilar Urbano'nun La gran desmemoria kitabına dayanan belgeseli yayınlamasına kadar bu tezler bazı göndermeler yapılmasına rağmen ana akımın bir parçası olmamıştı.[19] Bu çıkarımlardan bazıları istem dışı olabilir. Kralın José Luis de Vilallonga'nın yazdığı onaylı biyografisinde aşağıdaki röportaj alıntısını vardır:
Eğer Kral adına onun rızası olmadan bir operasyon yapacak olsaydım, ilk adımım onu dünyanın geri kalanından izole etmek ve dışarıdaki herhangi biriyle iletişim kurmasını engellemek olurdu. Gerçek bundan çok farklı: O gece evime istediğim gibi girip çıkabiliyordum; ve telefon hatlarıyla ilgili olarak, birkaç saat içinde bir ay içinde aldığımdan daha fazla çağrı aldım! Beni Estoril'de oturan (ve telefonla ulaşabildiği için şaşıran) babam, Madrid'deki iki kız kardeşim, ve beni direnmeye teşvik eden dost devlet başkanları aradı.
Kraliyet Evi şefi Sabino Fernández Campo bunu İspanyol baskısından çıkardı.[6]
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "23F los pinchazos del golpe". YouTube. 11 Aralık 2013. 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2017.
- ^ "Spanish Coup Attempt Ends in Failure" (Vol. 89, No.15). The Tampa Times. UPI. 24 Şubat 1981. s. 2–A. 28 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
- ^ a b McLaren, Lauren (2008). Constructing democracy in Southern Europe: a comparative analysis of Italy, Spain, and Turkey. Routledge. p. 210. 978-0-415-43819-3.
- ^ "Spanish Coup Attempt Fails" (Vol.140, No.73). Iowa City Press–Citizen. AP. 24 Şubat 1981. s. 1. 28 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2020.
- ^ "23–F". variety.com. Variety Media. 4 Mart 2011. 27 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2020.
- ^ a b c "unrey.pdf" (PDF). 13 Mayıs 2013. 13 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2017.
- ^ a b c "Ultra Memorias – biografía de Ernesto Milá". Ernestomila.wordpress.com. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ a b "Coronel Martínez Inglés: "El golpe del 23-F lo dirigió el rey Juan Carlos"". Alertadigital.com. 19 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ a b c d "La Gran Desmemoria". Amazon.es. 10 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "Felipe González y el PSOE fueron quienes más avalaron al general Armada". Libertad Digital. 13 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ 23-F: El Golpe Que Nunca Existio. ISBN 9788495440136. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "Los que quedan del golpe". Elpais.com. 23 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "José Luís Cortina Prieto". Elespiadigital.com. 21 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "El padre del comandante Cortina muere en un incendio ocurrido en uno de los pisos donde, según Tejero, se preparó el 23F". El País. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "Cortina, en el juicio del 23-F: "Como me jodan, saco hasta lo de Carrero Blanco": Crónicas del TEDAX-NRBQ del C.N.P." Barbagris-tedax.blogspot.co.uk. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "La verdad sobre el magnicidio de Carrero, al descubierto: Peculiaridades posteriores al atentado (5 de 7)". Alertadigital.com. Alerta Digital. 11 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "Arbil, nº114 Claves para entender la España actual: El Asesinato de Carrero". Arbil.org. 23 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
- ^ "la CIA en España" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2015.
- ^ Mis almuerzos con gente inquietante (Ensayo-Cronica) [My meals with unsettling people]. ISBN 9788497934596. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2016.
Kaynakça
Bu madde İngilizce sayfadan çevrilmiştir. İngilizce sayfadaki bilgilerin çoğu da 29 Ocak 2006'daki İspanyolca versiyondan alınmıştırŞablon:SPATRAcite
Kitaplar
- 23-F, Kral ve Sırrı (23-F, el Rey y su secreto) yazan Jesús Palacios, 2010 - 978-84-92654-47-5
- 23-F: Hiç Varolmayan Darbe (23-F: El Golpe Que Nunca Existio), Amadeo Martinez Ingles, 2001 - 84-95440-13-X
- Özgürlük İşletmesi (El negocio de la libertad) Jesús Cacho, 1999 - 84-930481-9-4
- Darbe: Busquets, Julio, Miguel A. Aguilar ve Ignacio Puche, 1981 (darbeden birkaç gün sonra yazıldı ) tarafından Kongre Saldırısının Anatomisi ve Kilit Taşları
- Bir Anın Anatomisi (Anatomía de un Instante) Javier Cercas (İspanyolca, Mondadori, 2009, 978-84-397-2213-7 ), (İngilizce, Bloomsbury, 2011, 978-1-60819-491-9 )
- Diecisiete horas y media. El enigma del 23-F Javier Fernández López (İspanyolca) başyazı: TAURUS EDICIONES, 2000 978-84-306-0412-8
Dış bağlantılar
- TVE: 30 años del intento golpista28 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: TVE'nin olaylarla ile ilgili kayıtları (33 dakika)
- BBC News - On This Day 23 February - 1981: Rebel army seizes control in Spain (video ile)10 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)