1985 Türkiye'nin Ottawa Büyükelçiliği saldırısı
1985 Türkiye Ottawa Büyükelçiliği saldırısı, 12 Mart 1985 tarihinde Türkiye'nin Kanada'nın Ottawa şehrindeki büyükelçiliğine yapılan baskın.
Saldırı
[değiştir | kaynağı değiştir]Ermeni Devrimci Ordusu mensubu Kevork Maraşlıyan (d. 1949), Rafi Panos Titizyan (d. 1957) ve Ohannes Nubaryan (d. 1955) adlarındaki üç Ermeni saldırgan, 12 Mart 1985 tarihinde yerel saatle 07.00'de, Ottawa'nın Parlamento Tepesi'nin yaklaşık 2 kilometre (1,2 mil) doğusundaki büyükelçilik bölgesindeki Wurtemberg Caddesi'ndeki Türkiye'nin Ottawa Büyükelçiliği binasına baskın yaptılar. Güvenlik kapısını tırmandılar ve kurşun geçirmez güvenlik kulübesine ateş etmeye başladılar. Ottawa Üniversitesi'nde 31 yaşındaki bir öğrenci olan ve bina girişindeki Kanadalı koruma görevlisi Claude Brunelle görevdeydi. Brunelle, saldırı başlar başlamaz acil durum kodunu aradı ve silahlı teröristlerle yüzleşmek için kulübeyi terk etti. Silahlı kişilere dört el ateş etti fakat saldırganlarla girdiği çatışmada göğsüne saplanan iki mermiyle öldü.[1]
Saldırganlar konutun kapısını bombayla patlatıp içeri girdiler ve doğrudan Büyükelçinin odasına yöneldiler. Türk büyükelçisinin eşi Bige Kırca, genç kızı Gülcan Kırca ve büyükelçilik personeli de[2] dahil olmak üzere en az 12 kişi olmak üzere rehineleri toplamaya başladılar. Kanada'da iki yıldan daha az bir süre bulunan ve Birleşmiş Milletler deneyimine sahip kıdemli bir kariyer diplomatı olan Büyükelçi Coşkun Kırca, balkondan atladı ve saldırganların görüş alanı dışına çıktı. Kanada Kraliyet Atlı Jandarma Kuvvetleri'nden 100 kadar polis 10 dakika içinde binanın etrafını sardı.
Dört saat sonra, silahlı teröristler tüm rehineleri serbest bıraktılar ve teslim oldular,[3] silahlarını attılar ve binadan elleri havada çıkarak, polis tarafından vurulmamalarını istediler.[2][4] Daha önce gazetecilerle yaptıkları telefon görüşmelerinde rehinelerini serbest bırakmaları karşılığında Türkiye'nin 1915 Ermeni Kırımı'nı tanımasını ve Türkiye'nin el koyduğu Ermeni topraklarını iade etmesini talep ettiler. Ermeni Devrimci Ordusu mensubu olduklarını söyleyen silahlı kişiler, Ottawa polisine, 1915'teki "Ermeni Kırımını Türkiye'ye ödetmek" için Türk büyükelçiliğine girdiklerini söyledi.[2]
Sonrası
[değiştir | kaynağı değiştir]Düşmenin etkisiyle yaralanan ve sağ kalça kemiği, sağ topuk, sağ kol dirseği ve leğen kemiği kırılan Büyükelçi Kırca hastaneye kaldırıldı ve burada kaldığı 1,5 ay boyunca tedavi edildi.
Türk hükûmeti Claude Brunelle anısına memleketinde oluşturulan öğrenim bursuna katkı yaptı ve ailesine şilt tevdi etti.
Ön duruşmaları 7-10 Mayıs 1985 tarihlerinde yapılan ve 14-31 Ekim 1986 tarihlerinde Ontario Eyalet Yüksek Mahkemesi'nde yargılanan Maraşlıyan, Titizyan ve Nubaryan, 31 Ekim 1986 günü açıklanan kararla, "birinci derece cinayet" suçundan ömür boyu hapis cezasına çarptırıldılar. Katillerin avukatlarının yaptıkları itiraz reddedildi. Ayrıca bir diplomatın binasına saldırmak, Büyükelçi Coşkun Kırca'nın hayatını ve özgürlüğünü tehlikeye atmak, elçiliğe girmek için patlama yapmak ve el bombası, tabanca ve pompalı tüfek bulundurmakla suçlandılar.[5]
Sanıklardan ikisinin avukatı Chahe Philippe Arslanyan, müvekkillerinin suçsuz olduğunu belirterek, "Bunun kesinlikle bir suç değil, siyasi bir eylem olduğu açık" dedi.[6] Ontario Yüksek Mahkemesinin bir jürisi, Nubaryan, Maraşlıyan ve Titizyan'ı birinci derece cinayetten suçlu bulmadan önce 8,5 saat tartıştı.[5][7] Yargıç David Watt, 25 yıl boyunca şartlı tahliye imkanı olmaksızın zorunlu müebbet hapis cezası verdi.[8]
Jüri kararını verdikten sonra, Nubaryan mahkemeye üçünün yaptıklarının "paylaştığımız ulusal ideallerden kaynaklandığını" söyleyerek konuşmasına şöyle devam etti:[8] Ancak, istenmeyen ve üzücü bir şey oldu ve Bay Brunelle öldü, bu da amaçlarımızın ve hedeflerimizin bulanıklaşmasına ve ayrıca basit suçlular olarak zulme ve yargılanmamıza neden oldu. Ancak kişileri hapsetmek Ermeni davasına zarar vermez. Bireyler ölümlüdür ama Ermeni milleti yaşar ve yaşadığı sürece her zaman hakkını arayacaktır dedi.[8]
2005 yılının Şubat ayında, Kanada Ulusal Şartlı Tahliye Kurulu, adamlardan biri olan Maraşlıyan'ın 20 yıl sonra ilk kez ailesini ziyaret etmesine izin vermeye karar verdi. Kurul, takip eden altı ay içinde kendisine bir infaz memurunun eşlik etmesi gereken iki ziyaret hakkı verdi.[9]
Maraşlıyan ve Nubaryan 19 Şubat 2010 tarihinde serbest bırakıldılar.[10] Titizyan ise iki ay sonra serbest bırakıldı ve Ermenistan'daki ailesinin yanına gönderildi.
Sonuçları
[değiştir | kaynağı değiştir]Türk Büyükelçiliğine yapılan saldırı Kanada için büyük bir uluslararası utanç kaynağı oldu. Ottawa'daki yabancı diplomatlar yıllarca Kanada hükûmetinden daha iyi güvenlik talebinde bulundular. Türkiye, Ottawa'yı Türk diplomatlar için dünyanın en tehlikeli yerlerinden biri olarak ilan etti.[4] Kanada, kararlı ve iyi silahlanmış bir militan grubunu yenebilecek bir birime ihtiyaç duyuyordu.[11] Bu ihtiyaç, 12 Mart 1985'te büyükelçiliğe yapılan saldırıya kadar göz ardı edildi: olay, Kanada hükûmetinin militanlara karşı tutumunu değiştirdi ve RCMP Özel Acil Müdahale Ekibinin kurulmasına yol açtı.[4][12]
Claude Brunelle, saldırganları Türk Büyükelçisinin kaçmasına izin verecek kadar geciktirdiği için Cesaret Yıldızı ile ödüllendirildi.[2][13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "1985 Ottawa baskını ve ASALA terörü". 22 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2020.
- ^ a b c d "Three charged with murder in siege." The Globe and Mail. March 13, 1985
- ^ Foreign Desk. March 13, 1985. "Turks’ Embassy in Ottawa Seized 30 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.." The New York Times. Late City Final Edition. Section A; Page 3, Column 2.
- ^ a b c Our 'Men in Black' (Part 1). The Ottawa Citizen. February 9, 2002 Saturday Edition, pg. B1 / Front
- ^ a b 3 go on trial over slaying at embassy. The Globe and Mail (Canada). October 14, 1986. News; Pg. A18
- ^ Raid 'political act': lawyer . The Globe and Mail (Canada). March 13, 1985
- ^ "3 Armenians Convicted In Attack in Ottawa". The New York Times. Reuters. 1 Kasım 1986. 27 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2018.
- ^ a b c "Spectators weep as 3 sentenced to life in Turkish Embassy slaying." The Globe and Mail. November 1, 1986. p. A13.
- ^ Turkish diplomat survived 1985 embassy siege: Ambassador hurled himself out window during attack 26 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Nick Petter. The Ottawa Citizen, Ontario, Canada. March 7, 2005 Final Edition
- ^ Armenians who occupied Turkish embassy released in Canada 22 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. News.az, February 14, 2010
- ^ What Manner of Man 2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by James Ogle, Darnell Bass, 2006. 1-897113-39-0, 978-1-897113-39-4. Pg 221
- ^ Horn, Col. Bernd (2011). "Chapter 1: The Canadian Special Operations Forces' Legacy". Spence, Dr. Emily (Ed.). Special Operations Forces : A National Capability (PDF). Canadian Defence Academy Press. ISBN 9781100189345. 28 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2019.
- ^ "Decorations for Bravery: M. Claude Gerard Brunelle, S.C." Governor General of Canada. 30 Nisan 2009. 23 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2009.
- Şimşir, Bilal (2000). Şehit Diplomatlarımız (1973-1994) (2015 bas.). Ankara: Bilgi Yayınevi. ISBN 975-494-924-7.
- "Şehit Edilen Diplomatlarımız/Görevlilerimiz ve Aile Bireyleri". T.C. Dışişleri Bakanlığı. 24 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2020.